Afghanistan: Mỹ đặt mục tiêu hoàn tất việc sơ tán trước thời hạn

24 tháng 8 2021

Mỹ đang bị áp lực phải cho thêm thời gian để sơ tán khỏi Afghanistan do Taliban kiểm soát khi thời hạn rút quân sắp đến gần.

Theo thỏa thuận với Taliban, Mỹ phải rời đi trước ngày 31/8.

Nhưng Pháp, Anh và Đức đều đưa ra khả năng thêm thời gian trước cuộc gặp thượng đỉnh vào thứ Ba.

Lầu Năm Góc cho biết vẫn chưa đến thời điểm để tìm kiếm một sự thay đổi nào dù Anh, Pháp và Đức sẽ tăng cường sức ép tại hội nghị thượng đỉnh G7 trực tuyến.

Hàng chục nghìn người đã được sơ tán, nhưng những người khác tìm cách di tản vẫn bị nhồi nhét bên trong hoặc gần sân bay Kabul.

Hãng tin Reuters đưa tin, Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến ​​sẽ quyết định trong vòng 24 giờ tới về việc có kéo dài thời hạn rút quân hay không.

Một quan chức giấu tên nói với cơ quan này rằng quyết định sẽ được đưa ra để Lầu Năm Góc có thời gian chuẩn bị.

Tại sân bay Kabul hôm thứ Hai, hàng chục người vây quanh phóng viên Secunder Kermani của BBC, tuyệt vọng chìa ra các tài liệu để cố lên chuyến bay mà họ chưa được phép cho lên.

Phóng viên của BBC nói rằng những người đã nhận được email yêu cầu họ phải đến sân bay để có được quyền vào máy bay sẽ gặp khó khăn.

Một quan chức Canada nói với Reuters rằng đám đông \”dữ dằn, bạo lực đang trở nên phổ biến hơn\”.

Theo Nhà Trắng, khoảng 10.900 người đã được sơ tán khỏi Kabul trong thời gian từ 11:30 đến 23:30 giờ địa phương hôm thứ Hai.

Nhà Trắng nói Mỹ đã sơ tán và tạo điều kiện thuận lợi cho việc sơ tán khoảng 48.000 người kể từ cuộc không vận căng thẳng bắt đầu vào ngày 14 tháng 8.

Cuộc không vận bắt đầu từ khi Taliban tiến vào Kabul, sau một chiến dịch chớp nhoáng chiếm gần như toàn bộ đất nước sau khi Mỹ quyết định rút lực lượng.

Khu vực duy nhất còn lại được giữ lại dường như là khu Panjshir ở phía đông bắc Kabul, một thành trì của phe đối lập chống Taliban, những người nói rằng hàng nghìn người đã sẵn sàng tham gia cuộc chiến.

Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Jake Sullivan nói Mỹ đang đàm phán mỗi ngày với Taliban thông qua các kênh chính trị và an ninh, mặc dù ông Biden không cân nhắc các cuộc đàm phán trực tiếp vào thời điểm này.

Ông nói Mỹ tin rằng tất cả những người Mỹ muốn rời khỏi Afghanistan có thể được sơ tán trước thời hạn, nhưng ông Biden cũng sẽ thực hiện cách tiếp cận \”từng ngày\” về việc có nên gia hạn hay không.

Trước đó, phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby cho biết: \”Trọng tâm của chúng tôi là hoàn thành việc này vào cuối tháng\”.

Ông nói, nếu các chỉ huy trên mặt đất nói rằng cần gia hạn thì điều này sẽ được chuyển cho Tổng thống Biden, nhưng thêm rằng: \”Hiện tại chúng tôi chưa tới thời điểm đó.\”

Ông nói thêm: \”Chúng ta đã xem các tuyên bố công khai của người phát ngôn Taliban về quan điểm của họ về ngày 31 tháng 8. Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều hiểu góc nhìn đó.\”

Ông Kirby miễn cưỡng đưa ra con số cụ thể về số người Mỹ đã được sơ tán cho đến nay, chỉ nói rằng khoảng \”hàng nghìn\”.

Ông cũng cho biết hiện tại không có kế hoạch tăng thêm 5.800 binh sĩ bảo vệ sân bay và giám sát việc sơ tán.

Ông Kirby cho biết, ít nhất một lần Mỹ đã sử dụng trực thăng để đưa người đến sân bay.

Cựu quan chức Bộ Ngoại giao, James Steinberg. nói với BBC rằng có nhiều khả năng Joe Biden sẽ gia hạn việc sơ tán để bảo vệ những người Mỹ còn lại – và tổng thống có thể sẽ không cho Taliban \”lựa chọn phủ quyết\”.

Anh, Pháp và Đức đều cho biết các cuộc sơ tán sẽ phải tiếp tục vượt qua thời hạn.

Ông Biden và Thủ tướng Vương quốc Anh, Boris Johnson, đã có cuộc điện đàm về hội nghị thượng đỉnh G7 diễn ra vào thứ Ba. Điểm chính của cuộc tranh luận là liệu quân đội nước ngoài sẽ tiếp tục giám sát việc sơ tán hay họ có thể tiếp tục thông qua một chương trình dân sự hay không.

Bộ trưởng Ngoại giao Đức Heiko Maas nói rằng các cuộc đàm phán đang diễn ra với các đồng minh – và với Taliban – về các chương trình dân sự.

Vương quốc Anh nói rằng bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của nước ngoài tại sân bay Kabul sẽ không thể tiếp tục nếu không có quân đội Mỹ.

Ông Kirby nói rằng \”có thể hiểu được, ngay cả khi không có dấu chân của quân đội Mỹ, thì mọi người sẽ có thể ra khỏi Kabul \”.

Người phát ngôn của Taliban, Suhail Shaheen, trước đó nói với BBC rằng mọi người vẫn có thể rời đi trên các chuyến bay thương mại sau thời hạn rút quân.

Ông nói: \”Chúng tôi không gây trở ngại cho họ nếu họ có hộ chiếu – họ có thể lên các chuyến bay thương mại bất cứ lúc nào. Chúng tôi muốn họ ở trong nước nhưng nếu họ có ý định ra đi, họ có thể.\”

Tuy nhiên, nhiều người Afghanistan, đặc biệt là những người làm việc với lực lượng nước ngoài, sống trong lo sợ bị trả thù từ nhóm áp dụng phiên bản luật Hồi giáo hà khắc khi nắm quyền từ năm 1996 đến 2001.

Taliban bị quân đội Mỹ và đồng minh lật đổ sau cuộc tấn công của al-Qaeda ngày 11 tháng 9 năm 2001. Một cuộc xung đột kéo dài 20 năm diễn ra sau đó.

Ông Shaheen đã cố gắng vẽ ra một bức tranh hòa giải cho những người Afghanistan ở lại, yêu cầu họ giúp xây dựng lại đất nước.

Nhưng ông nhấn mạnh sẽ có \”hậu quả\” nếu các lực lượng nước ngoài ở lại quá ngày 31 tháng 8. Ông không nói rõ điều này có nghĩa là gì, chỉ nói rằng lãnh đạo Taliban sẽ đưa ra quyết định.