WP: 7 điểm đáng chú ý trong cuộc điện đàm giữa Trump-Zelensky 

September 25, 2019

Toà Bạch Ốc vào hôm thứ Tư công bố biên bản cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelensky vào ngày 25 tháng 7. 

Dưới đây là 7 điểm nổi bật trong cuộc đàm này theo đánh giá của Washington Post. 

1. Không đá động đến  “có qua có lại” 

Ý kiến cho rằng, ông Trump chủ động công bố tài liệu cho thấy ông ta đề nghị “có qua có lại” với chính phủ ngoại quốc quả xa vời, và trên thực tế không có. 

2. Trump nhắc đi nhắc lại, Mỹ “rất, rất tốt với Ukraine” 

Tin tức trước đó cho rằng, Trump nói chuyện với ông Zelensky về việc điều tra Bidens, nhưng không có “có qua có lại” và Tổng thống Mỹ không nhắc đến việc ông ta sẽ rút lại hàng trăm triệu Mỹ kim viện trợ quân sự cho Ukraine. Nhưng biên bản cuộc gọi cho thấy, Trump đưa ra ý kiến ngay từ đầu cuộc gọi, bảo Zelensky Hoa Kỳ đối xử tốt với Ukraine như thế nào. “Tôi nói rằng, chúng tôi làm rất nhiều cho Ukraine,” Trump nói. “Chúng tôi dành nhiều thời gian và nỗ lực.” 

Ông Trump hai lần bảo tổng thống Ukraine rằng, Hoa Kỳ “rất, rất tốt với Ukraine,” và nước này đã không thực hiện như đã thoả thuận. “Mỹ đã rất, rất tốt với Ukraine,” Trump nói. “Tôi sẽ không nói rằng, nhất thiết phải tương xứng đôi bên vì có những chuyện xảy ra không tốt, nhưng Hoa Kỳ vẫn rất, rất tốt với Ukraine.” 

Điểm này quan trọng, vì rõ ràng không có lời đề nghị “có qua có lại,” nhưng Zelensky có thể tin rằng, đó là viện trợ hoặc hình thức hỗ trợ khác liên quan đến những quyết định của mình. Trump bảo, mối quan hệ không tương xứng đôi bên, điều này  chắc chắn có ý rằng Ukraine đã không thực hiện những gì nên làm. 

3. Trump ngay lập tức chuyển sang yêu cầu các cuộc điều tra 

Sau khi Zelensky đáp lời, Trump liền đề nghị những cuộc điều tra mà ông ta mong muốn. Đầu tiên liên quan đến cuộc điều tra Nga của cựu Công tố viên đặc biệt Robert Mueller và CrowdStrike – công ty bảo mật mạng có trụ sở ở Mỹ ban đầu đã phân tích sự xâm nhập vào hệ thống máy chủ của Uỷ ban Dân chủ Quốc gia DNC, và tìm ra hai nhóm tin tặc đứng có liên can đến Nga đứng đằng sau. 

“Tôi muốn ông giúp chúng tôi, vì đất nước chúng tôi cũng trải qua nhiều chuyện và Ukraine cũng đã biết nhiều,” Trump nói, ám chỉ đến những cuộc điều tra trên. “Bất cứ điều gì ông có thể làm, rất quan trọng nếu ông có thể làm,” Trump nói về CrowsStrike. “Một chuyện khác, có nhiều lời về con trai của Biden, và Biden đã ngăn chặn việc truy tố, và nhiều người muốn tìm hiểu về điều này, vì vậy, bất cứ điều gì ông có thể làm với Tổng trưởng Tư pháp … Chuyện này nghe có vẻ kinh khủng đối với tôi.” 

Cách Trump nói về những chuyện này, và ý kiến của ông, lặp đi lặp lại, Mỹ đã đối xử “rất, rất tốt” với Ukraine như thế nào đã chỉ ra những lời gợi ý.

4. Một lời đe doạ rõ ràng nhưng không phải là tất cả 

Báo chí tốn nhiều giấy mực phân tích xem liệu Trump có liên quan đến “có qua có lại” với Ukraine hay không. Và đó là câu hỏi quan trọng, vì người tố giác cáo buộc “hình thức hứa hẹn” và vì nó có thể đặc biệt gây tổn hại cho Trump. 

Nhưng cho dù không có “có qua có lại” đi chăng nữa thì Trump cũng đã yêu cầu nước ngoài hỗ trợ cho chiến dịch tái tranh cử 2020. Luật sư tư của ông là Rudy Giuliani đã công khai thừa nhận rằng việc này có lợi cho thân chủ. Vì vậy, tốt hết không tranh cãi chuyện này. 

Trump cũng rút lại gần $400 triệu Mỹ kim viện trợ cho Ukraine không lâu trước khi cuộc điện đàm diễn ra. Mỹ ở trong vị trí có quyền lực với Ukraine do gói viện trợ và tầm vóc trên thế giới. Và trong cuộc điện đàm, Trump liên tục yêu cầu Ukraine có hành động cụ thể. 

Thật khó nhìn thấy Zelensky có thể “đọc” được ý Trump như thế nào, gợi ý mạnh mẽ hay lời đe doạ? 

Và chúng ta không nên ngạc nhiên nếu không tìm ra “có qua có lại” rõ ràng trong cuộc điện đàm. Đó không phải cách Trump làm việc, như Michael Cohen giải thích trong lời khai của mình: “Khi Trump nói về những điều không hay, ông ta không đưa ra mệnh lệnh trực tiếp, ông ta dùng ‘mật mã’. Và tôi hiểu mật mã đó.” 

Khó mà tin được nếu như Zelensky không giải mã được. 

5. Không “có qua có lại” nhưng cũng không miễn tội Trump. 

Lý do đầu tiên, khiếu nại tố giác Trump liên can đến nhiều hành vi chứ không phải một cuộc điện đàm, như Tổng thanh tra tuyên bố trước các nhà lập pháp. Cuộc điện đàm chỉ là sự kiện được biết đến liên quan đến Trump và Ukraine nhưng còn nhiều sự kiện vẫn ở trong bóng tối. Chúng ta không biết những sự kiện nào khác có thể dính dáng trong đó. 

Thứ hai, Tổng thanh tra Michael Atkinson thẩm định khiếu nại, xác định đáng tin cậy và “đáng quan tâm khẩn cấp.” Điều này có nghĩa có nhiều sự kiện khác ngoài cuộc điện đàm. 

Trump nhắc đi nhắc lại sẽ chỉ thị cho Tổng trưởng Tư pháp hỗ trợ, thúc  giục Ukraine hợp tác với Tổng trưởng Tư pháp Mỹ và luật sư tư Giuliani. 

Ngoài ra, biên bản không phải nguyên văn cuộc điện đàm. Đó là bản ghi nhớ của Toà Bạch Ốc dựa vào ghi chép và ký ức của các viên chức trong phòng. Biên bản có ghi chú, một số nhân tố “có thể ảnh hưởng đến tính chính xác của hồ sơ, trong đó có đường dây điện thoại không rõ, và giọng nói.” 

6. Zelensky đưa vấn đề tham nhũng ra trước 

Toà Bạch Ốc biện hộ, họ  chỉ muốn Ukraine nhổ tận gốc rễ tham nhũng – thậm chí tham nhũng mà họ tập trung vào chỉ nhằm mục đích phục vụ lợi ích của Trump. 

Cần phải lưu ý rằng, Zelensky là người đưa vấn đề tham nhũng ra nói trước. “À, để nói cho ông biết sự thật, chúng tôi đang cố gắng làm việc cật lực vì chúng tôi muốn tát cạn đầm lầy ở đất nước chúng tôi.” Zelensky sử dụng cụm từ của Trump “tát cạn đầm lầy.” 

Không có gì ngạc nhiên khi thấy Zelensky đưa vấn đề này ra, vì tham nhũng ở Ukraine là mối quan tâm chính ở phương Tây trong nhiều năm. 

7. Ý kiến thú vị về hai nhân vật bị sa thải:  Đại sứ tại Mỹ và cựu Bộ trưởng Tư pháp Ukraine

Viktor Shokin là Bộ trưởng Tư pháp Ukraine bị buộc phải từ chức vào năm 2016 nhờ nỗ lực của cựu Phó Tổng thống Joe Biden và các lãnh đạo phương tây. Trong khi đó, Toà Bạch Ốc lại cho rằng, việc làm này tham nhũng vì Shokin có lúc đã điều tra công ty năng lượng Burisma Holdings, nơi con trai ông Biden nằm trong hội đồng quản trị. Tuy nhiên, 

các viên chức Mỹ và Ukraine xác nhận, cuộc điều tra này đã ngưng khi Biden giúp loại Shokin. 

Bất chấp sự thật Shokin bị chỉ trích trong nước cũng như ở phương Tây, Trump có  vẻ đứng về phía ông ta. “Tôi nghe nói các ông có một công tố viên rất tốt và ông ta bị loại, thật bất công,” Trump nói. “Nhiều người đang nói về chuyện này, về cách mà người ta loại công tố viên tốt, và các ông có nhiều người xấu liên quan.” 

Trump sau đó còn nói thêm, “Tôi nghe nói, vị công tố viên này bị đối xử tệ lắm, và ông ta là công tố rất công bằng, vì vậy chúc may mắn với mọi thứ!” 

Trump cũng chỉ trích cựu đại sứ Ukraine tại Mỹ – bà Marie Yovanovitch – người mà Dân chủ bảo bị chính phủ Trump tìm cách “bứng đi.” Bà bị triệu hồi  về nước vào tháng 5, chỉ hai tháng trước ngày rời nhiệm sở. 

“Cựu đại sứ ở Mỹ, người phụ nữ, là tin tức xấu, và người ta bảo bà ta làm việc với Ukraine tệ, vì vậy tôi muốn ông biết điều đó,” Trump nói. 

Zelensky cám ơn Trump đã cho ông ta biết về chuyện về Yovanovitch. “Bà ta sẽ trải qua một số điều,” Trump đáp. 

Hương Giang (Theo Washington Post)