Hậu trường vụ đột kích tiêu diệt thủ lĩnh Daech

RFI – Đăng ngày 30-10-2019 

Ảnh chụp vệ tinh khu nhà trong làng Baricha, Syria, nơi Abou Bakr al-Baghdadi, thủ lĩnh Daech lần trốn trước khi bị đặc nhiệm Mỹ tập kích. (Ảnh do Maxar Technologies chụp ngày 28/09/2019)REUTERS

Cuộc đột kích của đặc nhiệm Mỹ thanh toán thủ lĩnh thánh chiến Daech Aobou Bakr al-Baghdadi chỉ kéo dài trong vòng 1 giờ nhưng đó là kết quả của công tác tình báo lâu dài, với sự đóng góp tích cực của các đồng minh Irak, người Kurdistan ở Syria và cả với nhóm thánh chiến đối thủ của Daech có liên hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Vụ tấn công không đơn giản như một « cuốn phim » của tổng thống Trump.

Vài giờ sau khi đội đặc nhiệm Delta Force hoàn thành nhiệm vụ trừ khử thủ lĩnh Daech, tổng thống Donald Trump đã tổ chức họp báo kể lại chi tiết vụ đột kích.

Nhiều lần ông nhắc lại là thủ lĩnh của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo đã kêu khóc trước khi chết. Ông quả quyết đã theo dõi vụ đột kích bằng hình ảnh quay trực tiếp tại hiện trường. Ông Trump nhận xét : « Thật tuyệt vời khi xem, như một cuốn phim ».

Nhưng ngay sau đó, các chuyên gia quân sự bảo đảm rằng, nếu ông Trump có theo dõi vụ cuộc tấn công, thì cũng không thể nghe được âm thanh. Các hình ảnh được truyền từ hiện trường chỉ có thể là hình ảnh được quay từ vệ tinh nên chỉ thấy bên ngoài khu nhà. Hơn nữa, đó chỉ là những hình ảnh hồng ngoại cho thấy sự di chuyển của các lính đặc nhiệm qua những bức xạ nhiệt.

Được chất vấn về chi tiết này, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ, cũng có mặt trong Phòng Tình huống với ông Donald Trump, không muốn trả lời về các chi tiết kêu khóc. Ông chỉ nói là không có các chi tiết đó và tổng thống chắc đã có trao đổi với các thành viên đội đặc nhiệm.

Điều đó có thể là ông Trump không trực tiếp theo dõi và ông đã bịa ra các chi tiết. Sáng thứ Hai, ông Trump ngỏ ý cho biết ông có thể cho công khai một phần băng video cuộc tập kích.

Hơn nữa, trong phát biểu, tổng thống Mỹ đã không ngần ngại nhận chiến công về mình. Thế nhưng theo các quan chức quân đội, quyết định rút quân khỏi Syria đã gây nguy hiểm cho toàn bộ kế hoạch truy bắt trùm khủng bố.

Ông Trump đã nắm được thông tin tình báo và quân đội đang lần ra dấu vết của Abou Bakr al Baghdadi, nhưng vẫn giữ quyết định rút quân, khiến mọi người bị bất ngờ buộc phải vội vàng ra tay.

Thu thập tin tình báo từ nhiều phía

Gọng kìm bắt đầu siết lại kể từ tháng 02/2018 khi chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ bắt rồi trao trả cho Irak Ismael al-Ethawi, một trong năm trợ thủ của Abou Bakr al- Baghdadi. Theo chỉ đạo của thủ lĩnh tổ chức, nhân vật này được giao nhiệm vụ đi tuyển chọn các chỉ huy chiến trường của Daech.

Từ nhiều tháng, các nhân viên tình báo Irak (Inis) đã tìm cách tập hợp những mảnh ghép còn thiếu cuối cùng trong bức tranh Daech. Al-Ethawi đã khai với tình báo Irak về việc Baghdadi đã thoát khỏi các cuộc truy lùng như thế nào. Nhân vật người Irak này năm 2006 từng gia nhập al-Qaida trước khi bị người Mỹ bỏ tù vào năm 2008 trong suốt 4 năm. Điều quan trọng là y đã chỉ ra nhiều nơi lần trốn của thủ lĩnh Daech ở bên trong lãnh thổ Syria và cả tên của bốn người mà al-Baghdadi thường gặp ở Syria.

Ethawi rất thông thổ nước láng giềng Syria. Vợ anh ta là người gốc Syria và đó cũng là nơi anh ta nương náu từ cuối năm 2017 sau khi tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo thất thủ ở Irak.

Là một con cáo già rất thạo việc giấu mình, al-Baghdadi di chuyển rất nhiều. Cùng lúc, ở vùng đông bắc Syria, Lực lượng Dân chủ Syria mà thành phần chủ yếu là quân Kurdistan, đồng minh của phương Tây chống Daech đang tập hợp các tin tình báo từ những lời khai của các binh sĩ thánh chiến bị bắt, cũng như những tin tức của các chỉ điểm được cắm vào hàng ngũ của quân khủng bố theo yêu cầu của CIA.

Năm 2006, tình báo Jordani đã làm rất thành công khi đưa được một nhóm nhân viên của họ xâm nhập và tiếp cận tới vòng trong cùng sát với lãnh đạo al-Qaida tại Irak là Abou Moussab al-Zarqaoui. Ông trùm này đã bị thanh toán hồi tháng 06/2016. Tuy nhiên, Baghdadi là kẻ khó tiếp cận hơn nhiều.

Đã 5 năm Baghdadi thoát được cuộc truy sát của rất nhiều kẻ thù. Từ khi vương quốc Hồi giáo tự xưng bị sụp đổ, các chỉ huy thánh chiến liên tiếp bị bắt. Tại Baghda, các cơ quan tình báo cũng đã tổ chức một « đơn vị đặc biệt » chống Baghdadi.

Mục tiêu thu gọn lại dần

Nhưng mối nguy hiểm thường hay đến từ chính những người thân cận nhất. Một trong số những bà vợ của trùm Daech bị bắt đã khai ra những nơi trú ẩn của y. Hồ sơ Baghdadi dầy lên và mục tiêu bắt đầu gọn lại và rõ nét dần. Mùa hè năm nay các cuộc truy lùng bắt đầu được tăng tốc. Nhiều tin tức tình báo quý giá đến từ các nguồn khác nhau về chính xác nơi Baghdadi trốn : Chắc chắn tại Syria, trong tỉnh Idlib, phía tây bắc đất nước này. Đó là vùng đang nằm dưới sự kiểm soát của các nhóm thánh chiến khác như nhóm HayatTahrir al-Sham (HTS), kẻ thù của Daech. Đây còn là vùng biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mà tình báo Thổ Nhĩ Kỳ cũng có mạng lưới riêng.

HTS đã nhận được tin Baghdadi xuất hiện trong lãnh thổ của họ. Các nhóm thánh chiến tìm kiếm thủ lĩnh Daech ở Sarmin nhưng không có kết quả. Họ bắt sống được một trong số những trợ thủ của Baghdadi, là Abou Sleiman al-Khalidi. Đây là chi tiết chính của bức tranh ghép. Y là một trong số ba nhân vật xuất hiện bên cạnh Baghdadi trong video tung lên mạng hồi tháng 04/2019.

Theo một chỉ huy của lực lượng HTS được Reuters trích dẫn, thì al-Khalidi là chìa khóa để mở cửa vào hang ổ của Baghdadi. Các bộ phận tình báo của Thổ Nhĩ Kỳ có mối liên hệ với tất cả các lực lượng nổi dậy Syria trong vùng Idlib, kể cả HTS. Điều này cho phép nghĩ rằng các tin tức tình báo tại chỗ đã được chuyển qua Ankara. Trong thông báo tiêu diệt al-Baghdadi, tổng thống Trump đã cảm ơn sự hợp tác của Thổ Nhĩ Kỳ.

Một điều hết sức ngạc nhiên là nhân vật bị truy lùng gắt gao nhất thế giới này đã nằm trong tỉnh Idlib từ ít nhất 6 tháng qua, chứ không phải như tin đồn đoán y đang lẩn trốn trong vùng sa mạc ở Irak hay phía đông Syria. Phải chăng y nghĩ rằng sẽ an toàn hơn trong vùng được gọi là sào huyệt nhất của thánh chiến lớn nhất thế giới và trú tại đó, y được gần gũi với vợ con ?

Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định, các cơ quan tình báo của Ankara đã xác định được Baghdadi đang trên đường về gia đình y. 48 giờ trước khi đội đặc nhiệm Mỹ đột kích vào Baricha, họ đã thông báo cho Washington.

Thủ lĩnh Daech cùng 2 bà vợ và các con của y đã trú tại nhà của Abou Mohammed al-Halabi, một lãnh đạo của nhóm al-Din, lâu nay vẫn ủng hộ Daech. Nhân vật này cũng đã bị tiêu diệt trong cuộc tấn công của đặc nhiệm Mỹ. Nhóm thánh chiến thân al-Qaida này năm ngoái thường xuyên nằm vào tầm ngắm của quân Mỹ.

Bagdad cũng nhận đóng góp tin tình báo để dẫn tới tận nơi trú ẩn của Baghdadi. Một nguồn tin an ninh tại đây tiết lộ với Reuters rằng chính một cuộc điện thoại của một trong số của các bà vợ y mà người ta đã định vị được mục tiêu.

Tình tiết mới trong vụ Đặc nhiệm Mỹ tiêu diệt Baghdadi

• (FB AndrewAn Nguyen)

Như vậy là bức màn bí ẩn về vụ đặc nhiệm Mỹ tiêu diệt trùm IS Baghdadi đã được vén lên. Quân đội Mỹ quá siêu, họ đã dùng một chiếc quần lót do người của Quân đội Dân chủ Syria (SDF) lấy được để xác định mục tiêu trước khi triển khai chiến dịch bắt giữ thủ lĩnh Baghdadi của ISIS. Một chú chó nghiệp vụ có tên là Conan đã bị thương khi dồn tên trùm khủng bố đến đường cùng. Trong khi đó Nga nghi ngờ về sự tồn tại của chiến dịch này… Đó là một số tình tiết mới được tiết lộ về chiến dịch tiêu diệt thủ lĩnh tổ chức khủng bố IS.

Theo một bản tin của Reuters ngày 29/10, sau khi quân đội Mỹ tuyên bố giết chết thủ lĩnh tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo” (ISIS) Abu Bakr al-Baghdadi; tổ chức “Quân đội Dân chủ Syria” (SDF) của lực lượng vũ trang người Kurd Syria đã tiết lộ chi tiết về hành động này.🔸

Tìm ra vị trí của Baghdadi nhờ nội gián của SDF lấy cắp được quần lótÔng Polat Can, một cố vấn cấp cao của SDF ngày 28/10 tiết lộ, trước khi lực lượng đặc nhiệm Mỹ phát động chiến dịch chống lại Baghdadi, một người nội gián của SDF đã bí mật lấy được chiếc quần lót của mục tiêu. Sau khi xét nghiệm DNA đã xác nhận chủ nhân chiếc quần lót chính là Baghdadi. Sau đó quân đội Mỹ được thông báo bắt đầu chiến dịch.Viên cố vấn cao cấp này đã kể lại các chi tiết trên tài khoản Twitter của cá nhân. Ông ta cũng nói thêm rằng SDF đã cùng CIA theo dõi sự di chuyển của Baghdadi kể từ ngày 15 tháng 5 năm nay và đã nắm chắc thông tin về hành trình của Baghdadi di chuyển từ miền Đông của Syria đến tỉnh Idlib ở phía Tây Bắc.

Polat Can cho biết thêm, một trong những nội gián của SDF đã tiếp cận ngôi nhà nơi Baghdadi đang ẩn náu. Baghdadi thay đổi nơi ở rất thường xuyên; hắn đang chuẩn bị chuyển đến một nơi mới ở Jerablus (ở biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ)Trong một tuyên bố do Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra vào ngày 27/10, ngoài việc tuyên bố rằng Baghdadi đã chết, ông cũng đề cập đến việc thông tin được cung cấp bởi các lực lượng vũ trang người Kurd trước chiến dịch, nói rằng các thông tin “rất có ích”.🔸

Cả chiến dịch chỉ bị thương một “lính” quân khuyểnSau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo thủ lĩnh tổ chức cực đoan Nhà nước Hồi giáo” Baghdadi buộc phải nổ bom tự sát trong tình thế bị đặc nhiệm Mỹ truy đuổi rát, “chết như một con chó”; ông cũng tiết lộ rằng một con chó tài năng của quân đội Mỹ (quân khuyển) đã bị thương trong quá trình săn lùng Baghdadi. Sau đó, Trump cũng đăng ảnh của nó lên mạng truyền thông xã hội.

Mặc dù các quan chức Bộ Quốc phòng trước đó từ chối nêu tên chú chó và ông Trump cũng phối hợp không để lộ thông tin, chỉ đăng tải bức ảnh, nhưng tên chú chó nhanh chóng được giới truyền thông Mỹ tìm ra. Nó mang tên người dẫn chương trình truyền hình talkshow nổi tiếng Conan O\’Brien – Conan.Theo Reuters ngày 29/10, hôm 27 ông Trump tiết lộ thương tích của chú chó khi kể lại quá trình bắt giữ Baghdadi. Lúc đó, sau khi bị một quân khuyển của quân đội Mỹ buộc phải chui vào đường hầm cụt, Baghdadi đã cho kích nổ chiếc áo bom và giết chết chính mình cùng ba đứa con. Chú chó nghiệp vụ khi đó cũng đang ở trong đường hầm nên bị thương nhẹ.

Ông Trump nói đó là một chú chó “thiên tài xinh đẹp” và công khai ca ngợi chú chó này trên mạng xã hội là đã làm “một công việc rất tuyệt vời” (a great job) trong việc bắt giữ kẻ đứng đầu tổ chức khủng bố “Nhà nước Hồi giáo” Baghdadi.Theo tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ tại cuộc họp ở Lầu Năm Góc ngày 28/10, thì chú chó này đã hoàn toàn bình phục và đã trở lại làm việc với huấn luyện viên của nó. Tuy nhiên, quân đội Mỹ từ chối tiết lộ tên của con chó với lý do chú quân khuyển vẫn đang thực hiện nhiệm vụ và danh tính của nó phải được bảo vệ.

Một quan chức của Bộ Quốc phòng nói với trang web Vox: “Nếu tiết lộ tên của con chó có thể làm lộ đơn vị, điều này sẽ khiến toàn bộ nhóm thực hiện nhiệm vụ ở vào tình trạng nguy hiểm”.Mặc dù vậy, tạp chí Newsweek vẫn tìm ra tên của con chó này. Một số nguồn tin tại Ngũ Giác Đài xác nhận rằng con chó giống cái này tên là Conan và được lấy từ tên của Conan O\’Brien, người dẫn chương trình talkshow nổi tiếng của Mỹ.Theo mạng Vox đưa tin, nhiệm vụ của “Conan” trong hành động này ngoài việc truy vết những kẻ khủng bố, còn đảm bảo lực lượng Mỹ đi cùng không bị rơi vào bẫy. Nếu con chó tìm thấy thiết bị nổ, nó sẽ ngồi bên cạnh, thuận tiện cho lực lượng đi cùng bỏ qua hoặc gỡ bỏ.Những con chó này đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quân đội Mỹ. Chúng đã được huấn luyện kỹ lưỡng, bao gồm phát hiện ra các thiết bị nổ tự chế, lính bắn tỉa hoặc kẻ thù phục kích trong các bụi cây. Quân khuyển và người huấn luyện chó thường đi trước mở đường để đảm bảo rằng đội ngũ không gặp nguy hiểm. Một con quân khuyển thường phải phục vụ trong quân đội từ sáu đến tám năm trước khi được ai đó nhận về nuôi.

Quân khuyển của Mỹ thường sử dụng giống chó chăn cừu Đức hoặc Malinois của Bỉ. “Conan” là một con chó giống Malinois của Bỉ, thuộc Lực lượng đặc biệt Delta. Theo CNN, khi bin Laden bị lực lượng đặc nhiệm hải quân Seals săn lùng vào năm 2011, cũng có một con chó Malinois tên là “Cairo” đã tham gia vào chiến dịch,🔸

Chiến dịch bắt đầu từ khu vực Nga kiểm soát mà Nga không hay biếtChiến dịch săn lùng Baghdadi được ông Trump mô tả là “giống như xem trên phim”. Các binh sĩ Mỹ không ai bị thương vong trong nhiệm vụ này, chỉ có một con chó bị thương.Theo trang web Gulf News, quân đội Mỹ đã biết chi tiết về vị trí của Baghdadi khi một thành viên nhóm nòng cốt IS bị bắt ở Iraq hồi tháng 9.

Sau mấy tuần lên kế hoạch, 8 máy bay trực thăng Mỹ, chủ yếu là loại CH-47 chở theo lực lượng SEAL và Delta cất cánh từ khu vực gần Erbil do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát ở biên giới Bắc Syria, sau 1 giờ 10 phút bay thấp để tránh bị phát hiện, các máy bay hạ cánh xuống một ngôi làng ở Tây Bắc Syria nơi Baghdadi lẩn trốn. Lực lượng SEAL chịu trách nhiệm phòng ngự, Delta chịu trách nhiệm tấn công.Quân đội Mỹ trước đó đã biết những cái bẫy được đặt ở nơi Baghdadi trú ngụ. Những thân tín của Baghdadi đã tiến hành chống cự cuối cùng và 6 kẻ khủng bố đã bị giết chết. Trong khu nhà có nhiều đường hầm, quân đội Mỹ đã được thông báo trước về đường hầm cụt nơi Baghdadi dẫn 3 con bỏ chạy vào rồi cho nổ bom tự sát; các đường hầm khác thông ra bên ngoài đều bị quân Mỹ kiểm soát.

Tuy nhiên, đối với cả loạt diễn biến trong chiến dịch này của quân đội Mỹ, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov tỏ ý nghi ngờ về thành công của hành động này. Ông nói: “Bộ Quốc phòng Nga không có thông tin về hành động quân sự của Mỹ ở khu vực Idlib Tây Bắc Syria, trong vùng do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát để loại bỏ Baghdadi”.

Trang tin Đa Chiều ngày 29/10 cho biết, ông Igor Konashenkov nói: “Số lượng người tham gia trực tiếp và số nước tham gia vào cái gọi là ‘chiến dịch’ ngày càng nhiều và các thông tin chi tiết hoàn toàn mâu thuẫn với nhau. Điều này khiến người ta nghi ngờ một cách tự nhiên rằng liệu nó có xảy ra không, chứ đừng nói nó đã thành công”.

@AndrewAn Nguyen (st)(FB AndrewAn Nguyen)