Báo cáo: Việt Nam xếp gần chót bảng về tự do internet 2019

07/11/2019

Việt Nam là một trong số những nước bị chấm điểm thấp nhất về tự do trên internet giữa bối cảnh mạng xã hội đang phát triển mạnh mẽ ở quốc gia cộng sản này và nhà nước đang thắt chặt quản lí những nội dung bị cho là xấu độc, theo một báo cáo vừa công bố.

Báo cáo Freedom on the Net 2019 (Tự do trên Mạng 2019), do tổ chức Freedom House công bố hôm 5/11, nhận định rằng tự do internet khắp thế giới “ngày càng bị đe dọa bởi những công cụ và thủ thuật” của các chính phủ nhằm xuyên tạc chính trị, trấn áp hoặc theo dõi người dùng trên “quy mô hết sức to lớn.”

“Vì những xu hướng này, tự do internet toàn cầu suy giảm năm thứ chín liên tiếp trong năm 2019,” báo cáo viết.

Báo cáo xếp Việt Nam vào nhóm các nước không có tự do internet với số điểm 24 trên 100, đứng gần cuối bảng và chỉ trên Cuba, Syria, Iran và Trung Quốc. Vị trí này của Việt Nam không thay đổi so với đánh giá của Freedom House vào năm 2018.

Trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, Việt Nam xếp sau tất cả các nước được đánh giá kể cả các nước láng giềng Đông Nam Á và chỉ trên Trung Quốc.

Freedom House nói những “hạn chế khắc nghiệt” đối với tự do internet vẫn tiếp tục ở Việt Nam, trong khi không gian mạng cho quan điểm bất đồng chính kiến và hoạt động tranh đấu “thu hẹp hơn nữa.”

“Chúng tôi có 21 chỉ số cho tự do internet và Việt Nam nhận điểm kém nhất trong nhiều những chỉ số này,” Allie Funk, một trong hai tác giả của bản báo cáo, nói với VOA. “Trong năm qua, chúng tôi đã lo ngại về luật an ninh mạng mới trao cho nhà chức trách quyền hạn rộng khắp để sử dụng vì mục đích kiểm duyệt và giám sát.”

Bà nói những trường hợp kết án tù nhiều năm như án tù 20 năm của nhà hoạt động môi trường Lê Đình Lượng vì đăng những nội dung lên mạng cũng là “mối đe dọa nghiêm trọng đối với quyền tự do biểu đạt.”

Việt Nam trước đây từng nói rằng Luật An ninh mạng, được Quốc hội thông qua vào năm 2018, không hạn chế quyền tự do ngôn luận của người dùng trên mạng mà chỉ nhằm “bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp” của các cá nhân và tổ chức sử dụng không gian mạng. Tuy nhiên nhà chức trách đã gia tăng các vụ bắt bớ và bỏ tù trong những năm gần đây nhắm vào những người bày tỏ quan điểm bất đồng chính kiến trên Facebook, mạng xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam.

“Chúng tôi cũng theo dõi sát sao sự gia tăng đột biến những nội dung bị xóa khỏi các nền tảng truyền thông xã hội, bạo lực tiếp tục nhắm vào những người dùng để trả đũa các hoạt động trực tuyến của họ,” nhà nghiên cứu Funk nói thêm.

Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam cho biết tính đến thời điểm này, Facebook đã gỡ bỏ gần 250 tài khoản giả mạo và 251 đường dẫn tới những bài viết có nội dung “chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam,” trong khi đã yêu cầu công ty Google chặn hàng ngàn video bị cho là có nội dung “xấu độc” trên YouTube.

Việt Tân, một tổ chức chính trị đối lập ở Mỹ, là một trong những trang Facebook bị Hà Nội nhắm mục tiêu trong những chiến dịch “report” (báo cáo nội dung vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng) để thúc đẩy Facebook gỡ bỏ những nội dung chỉ trích nhà nước và Đảng Cộng sản Việt Nam, theo một phát ngôn viên của Việt Tân.

“Chính nhà nước cộng sản Việt Nam đã yêu cầu Facebook phải lấy xuống các nội dung vì họ cho là vi phạm luật lệ Việt Nam,” ông Hoàng Tứ Duy nói với VOA.

“Trong năm 2019 việc đó xảy ra với trang Facebook của Việt Tân một số lần, đặc biệt vào tháng 4 khi Facebook Việt Tân đăng một loạt bài, tin về sức khỏe của [Tổng bí thư-Chủ tịch nước] Nguyễn Phú Trọng.”

Ông Duy nói có khoảng 10 trường hợp các post của Việt Tân liên quan tới ông Trọng bị hạn chế hiển thị, nghĩa là người dùng Facebook ở Việt Nam không thể nhìn thấy những nội dung này, nhưng ở những nơi khác ngoài Việt Nam thì có thể.

“Vấn đề nội dung bị hạn chế ở Việt Nam thì chúng tôi thấy mới xảy ra khoảng một năm vừa qua, đặc biệt là từ khi có luật an ninh mạng ở Việt Nam,” ông nói thêm.

Báo cáo của Freedom House nói cần có những biện pháp bảo vệ mạnh mẽ để bảo đảm tự do internet không bị biến thành “con ngựa thành Troy cho nền bạo chính và áp bức.”

Trong số 65 nước được đánh giá về tự do internet, 33 nước nhìn chung đang trên đà suy yếu kể từ tháng 6 năm 2018, so với 16 nước đạt được tiến bộ, theo báo cáo.

Dẫn đầu các nước về tự do internet là Iceland, đạt 95 trên 100 điểm, theo sau là Estonia, Canada và Đức. Úc và Nhật Bản và Úc là hai nước Châu Á-Thái Bình Dương duy nhất góp mặt trong nhóm những nước được đánh giá là có tự do internet.