Tên lửa của Bắc Hàn và quyết định \’quà Giáng sinh\’ của Kim Jong-un

Laura BickerBBC News, Seoul

Kim Jong-un sẽ phải có một quyết định quan trọng.

Đàm phán với Donald Trump cho đến giờ không tiến triển như dự định. Các biện pháp trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt vẫn được áp dụng và có vẻ như Washington sẽ không có động thái gì dù Bình Nhưỡng yêu cầu họ đưa ra một thỏa thuận khác để giải quyết vấn đề hạt nhân vào cuối năm nay.

Donald Trump dường như cũng bực bội. Ông một lần nữa nói bóng gió về các hành động quân sự chống lại Bắc Hàn nếu cần thiết, mặc dù nhấn mạnh \”mối quan hệ tốt\” của ông với nhà lãnh đạo Bắc Hàn.

Những tuần tới có thể sẽ có biến chuyển rất quan trọng trong ngoại giao Mỹ-Bắc Hàn.

Ankit Panda, chuyên gia về Bắc Hàn tại Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, bình luận với BBC:

\”Tôi nghĩ rằng chúng ta đang chứng kiến nguy cơ trở lại cuộc khủng hoảng rất quen thuộc vào năm 2020\”.

\”Chúng ta bắt đầu thấy kịch bản mà nhiều người đã cảnh báo từ những bước đầu của quá trình ngoại giao: Một ông Trump khó tính và cáu kỉnh đang nhận ra thực tế quan hệ ngoại giao của ông với Bắc Hàn như trong chương trình truyền hình thực tế.\”

Căng thẳng và đe dọa mùa Giáng sinh

Bất chấp bản chất \”truyền hình thực tế\” của hội nghị thượng đỉnh Trump-Kim và những cái bắt tay của họ trong chuyến thăm bất ngờ tới biên giới Bắc Hàn vào tháng 6, Nam Hàn đã từng mô tả quyết định tiếp xúc với Kim Jong-un của Tổng thống Mỹ là \”can đảm\”.

Họ nói rằng cách tiếp cận của ông khá độc đáo, và có hy vọng rằng có thể lần này mọi thứ sẽ khác.

Chỉ 15 tháng trước, các nhà lãnh đạo hai miền Bắc và Nam đã nắm tay nhau tại núi Paektu, lạc quan rằng họ có thể đi đến một thỏa thuận nào đó để chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên.

Hy vọng đó đã biến mất.

Bình Nhưỡng từ chối đàm phán với Seoul. Tuần trước, Bắc Hàn đã thực hiện các cuộc tập trận pháo binh gần biên giới biển với miền Nam theo yêu cầu của Kim Jong-un. Điều này đã vi phạm một thỏa thuận quân sự đạt được giữa hai nước vào năm ngoái.

Mỹ: Bắc Hàn \’vi phạm nghị quyết LHQ\’

Nam Hàn tất có nhiều lý do để thận trọng khi miền Bắc có các hoạt động ở gần biên giới. Vào tháng 11 năm 2010, các lực lượng Bắc Hàn đã bắn khoảng 170 quả đạn pháo và tên lửa vào đảo Yeonpyeong, giết chết bốn người Nam Hàn. Hiện tại có những lo ngại rằng căng thẳng đang bắt đầu bùng phát trở lại.

Không thiếu các dấu hiệu cảnh báo từ Bắc Hàn về việc mối quan hệ ngoại giao của họ với Washington và Seoul sẽ hướng tới đâu.

Mới đầu tuần này, Thứ trưởng Ngoại giao Ri Thae Song gợi ý rằng Bắc Hàn có thể tiếp tục các vụ thử tên lửa tầm xa trong vài tuần tới nếu Washington từ chối thay đổi vị thế đàm phán và rằng \”hoàn toàn tùy thuộc vào Mỹ muốn chọn món quà Giáng sinh nào\” – một cụm từ gần như chắc chắn được chọn để báo chí Hoa Kỳ nhận thấy.

Sau đó, Lãnh tụ Tối cao đã lại lên lưng ngựa trắng tại Paektu, ngọn núi linh thiêng nhất của Bắc Hàn. Những hình ảnh và bài viết trên truyền thông nhà nước tràn đầy thông điệp chính trị và ý thức hệ.

Hàng chục bức ảnh cho thấy ông rẽ tuyết trên đường lên đỉnh núi \”cách mạng\”. Chuyến đi diễn ra vào thời điểm \”đế quốc và kẻ thù giai cấp thực hiện nỗ lực điên cuồng hơn để làm suy yếu tư tưởng, cách mạng và giai cấp của Đảng ta\”, nhà lãnh đạo Bắc Hàn được trích lời.

Tuyên bố nói thêm rằng ông đã chuẩn bị cho người dân của mình sẵn sàng với \”sự khắc nghiệt và kéo dài của cuộc cách mạng\”.

Bắc Hàn đang được cảnh báo về thời kỳ khó khăn trước mặt.

Sự trở lại của người tên lửa?

Kim Jong-un cũng triệu tập một cuộc họp bất ngờ với các nhà lãnh đạo đảng cầm quyền. Ủy ban chính trị quyền lực nhất của Bắc Hàn sẽ họp vào cuối tháng 12 để \”thảo luận và quyết định các vấn đề quan trọng\”. Nói một cách đơn giản, điều này là điềm không tốt. Có thể ông Kim đã bị thuyết phục rằng các cuộc đàm phán với Mỹ sẽ không hiệu quả và sẵn đưa ra cá mệnh lệnh mới.

Vậy, người tên lửa đã sẵn sàng để trở lại?

Một số người sẽ nói người tên lửa vẫn luôn ở đó. Năm nay là một trong những nằm Bắc Hàn có nhiều thử nghiệm tên lửa nhất.

Đất nước còn nghèo và khó khăn của Kim Jong-un tuy vẫn đang bị quốc tế trừng phạt mạnh mẽ nhưng đã phát triển được ba hệ thống tên lửa mới, tất cả đều đã được thử nghiệm sau khi cuộc đàm phán giữa ông Trump và nhà lãnh đạo Bắc Hàn bị đổ bể tại Hà Nội vào tháng Hai.

\”Tất cả các tên lửa đều có một số điểm chung\”, Vipin Narang, giáo sư nghiên cứu bảo mật tại Viện Công nghệ Massachusetts, nói hồi đầu năm nay.

\”Chúng dùng nhiên liệu rắn, có thể đặt trên bệ phóng di động, nhanh, bay thấp và ít nhất tên lửa KN-23 có thể điều khiển trong quá trình bay, điều này rất ấn tượng.

\”Bất kỳ tên lửa nào trong số này đều sẽ đặt ra thách thức đối với khu vực và hệ thống phòng thủ tên lửa ROK do những đặc điểm trên. Kết hợp với nhau, chúng là một cơn ác mộng.\”

Nhưng tất cả 13 lần phóng trong năm 2019 đều bị ông Trump bỏ qua. Dù gì, ông Kim đã giữ lời hứa sẽ không thử vũ khí tầm xa hoặc vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Bắc Hàn cũng ám chỉ rằng lời hứa này đã hết hạn và lệnh cấm thử nghiệm sẽ kết thúc vào ngày 31 tháng 12 nếu không có thỏa thuận với Mỹ.

Phóng vệ tinh?

Kim Jong-un có thể nghĩ rằng nếu ông muốn giành lại sự chú ý của tổng thống Mỹ và gây áp lực để có một thỏa thuận tốt hơn, nhưng ông sẽ phải làm lớn hơn và táo bạo hơn. Ngoài ra còn có nhiều bộ phận khác nhau trên các tên lửa tầm ngắn mới mà ông có thể đang rất háo hức để thử trên các vũ khí tầm xa.

Một cách để thực hiện điều đó là phóng vệ tinh. Về mặt kỹ thuật, ông sẽ không thất hứa, nhưng sự kiện sẽ được cả trong nước và quốc tế ý.

\”Lý do để nghi ngờ rằng sẽ có một vụ phóng vệ tinh rất phức tạp\”, Ankit Panda nói, \”nhưng nói rộng ra, chúng tôi thấy một số dấu hiệu, bao gồm bằng chứng về việc phát triển SLV [phương tiện phóng vệ tinh] mới từ năm 2017 và tăng tần số nhắc đến các hoạt động không gian trên truyền thông nhà nước năm nay.

\”Cũng đã quá lâu không có bất kỳ hoạt động không gian nghiêm túc nào mặc dù chương trình không gian được duy trì tốt ở Bắc Hàn kể từ năm 2016.\”

Các nhà phân tích đang theo dõi trạm phóng vệ tinh ở Sohae một cách cẩn thận. Địa điểm này là nơi mà Bắc Hàn đã cam kết tháo dỡ.

Melissa Hanham, một chuyên gia về tình báo nguồn mở và giám đốc của Dự án Datayo tại Quỹ Tương lai Một Trái đất cho biết: \”Chúng tôi chưa thấy bất kỳ hoạt động nào cho thấy có một thử nghiệm sắp xảy ra.

\”Tuy nhiên, đây vẫn là một cơ sở có khả năng hoạt động đầy đủ. Họ đã không tháo dỡ bệ phóng – họ vẫn có thể thử tên lửa ở đó.\”

Một phương án khác cho Bình Nhưỡng là thử công nghệ nhiên liệu rắn mới trên tên lửa tầm xa. Melissa Hanham cho biết loại nhiên liệu này có lợi thế chiến thuật và sẽ khiến tên lửa tầm xa của Bắc Hàn nhanh hơn và mạnh hơn.

\”Tên lửa nhiên liệu rắn dễ trốn được khỏi các vệ tinh do thám và gián điệp hơn, bởi vì chúng có thể được cấp nhiên liệu mà không nhất thiết phải có một đoàn xe nhiên liệu xung quanh khiến vệ tinh dễ phát hiện. Chúng cũng có thể được lưu trữ và phóng nhanh hơn tên lửa nhiên liệu lỏng vì chúng được nạp nhiên liệu trước và sẵn sàng hoạt động.\”

Nhưng chắc chắn thử nghiệm tên lửa tầm xa sẽ khiến Washington coi đó là mối đe dọa đối với Mỹ và có nguy cơ chọc giận Donald Trump?

Tổng thống Mỹ tuyên bố tình trạng đối đầu với Bắc Hàn \”phần lớn đã được giải quyết\” vào năm ngoái. Khá khó để ông có thể tuyên bố điều này trong cuộc đua tái tranh cử khi Bình Nhưỡng bắn tên lửa có khả năng vươn tới Los Angeles.

Mintaro Oba, cựu nhân viên Bàn Hàn Quốc tại Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, nhận định:

\”Tốt nhất thì Bắc Hàn đang cố gắng để Mỹ chấp nhận đàm phán theo các điều khoản có lợi cho mình bằng cách tăng cường áp lực. Xấu nhất thì Bắc Hàn thực ra không có ý định đàm phán, và chỉ tìm cách khiến cho Washington phải chịu trách nhiệm cho sự leo thang căng thẳng\”.

\”Dù thế nào thì Bắc Hàn cũng có kỹ năng sử dụng các phương tiện công cộng để đặt gánh nặng và đổ lỗi lên Hoa Kỳ.

\”Giống như ông già Noel nói rằng những món quà của bạn phụ thuộc vào việc bạn là người ngoan hay hư, nếu ông ấy trước giờ vốn không tặng quà nhiều, có lẽ ông ta đã đưa bạn vào danh sách trẻ hư.\”

Rachel Minyoung Lee, một nhà phân tích tại NK News, cũng tin rằng Bắc Hàn đã quyết định rằng các cuộc đàm phán với Mỹ sẽ không hiệu quả.

\”Trên thực tế, tôi nghi ngờ việc Bình Nhưỡng còn có niềm tin vào kết quả từ chính sách ngoại giao với Mỹ ngay cả trước khi các cuộc đàm phán ở Stockholm được tổ chức vào tháng 10\”, cô nói.

Đúng là kế hoạch của Kim Jong-un vẫn chưa rõ ràng nhưng tất cả các dấu hiệu đến từ Bình Nhưỡng cho thấy họ nghiêm túc về việc đếm ngược này.

Giáo sư John Delury của Đại học Yonsei, Seoul nói với hãng tin Reuters: \”Các tín hiệu cho thấy cửa sổ ngoại giao đang đóng lại nhanh, nếu không muốn nói là đã đóng hẳn.\”