Iran bác bỏ đề nghị một thỏa thuận nguyên tử mới với Trump
Đăng ngày: 15/01/2020
![\"Tổng](\"http://scd.vi.rfi.fr/sites/viet.filesrfi/dynimagecache/0/25/1024/579/1024/578/sites/images.rfi.fr/files/aefimagesnew/aef_image/000_1m55f5_0.jpg\")
Thụy My
Tổng thống Iran Hassan Rohani hôm 15/01/2020 bác bỏ đề nghị một thỏa thuận nguyên tử mới với Hoa Kỳ, cho rằng đó là một đề xuất « kỳ lạ », đồng thời chỉ trích tổng thống Mỹ Donald Trump luôn phá vỡ những cam kết.
Thủ tướng Anh Boris Johnson vốn luôn ca ngợi ông Trump là một nhà thương thuyết giỏi, hôm 14/01 đã gọi cho ông Rohani, đề nghị thay thế hiệp ước nguyên tử đã ký năm 2015 với các cường quốc phương Tây bằng một thỏa thuận mới với Donald Trump, nhằm bảo đảm Teheran không phát triển vũ khí hạt nhân.
Tổng thống Mỹ nói ông đồng ý với ông Johnson rằng cần phải thay thế hiệp định cũ bằng một « Trump deal ». Nhưng trên truyền hình Iran, ông Rohani kêu gọi Washington quay lại với thỏa thuận mà ông Trump đã rút khỏi năm 2018. Còn ngoại trưởng Iran khẳng định với Reuters, bên lề một hội nghị ở New Delhi, là hiệp ước hạt nhân Vienna « vẫn chưa chết ».
Hôm 14/01, Pháp, Anh, Đức, ba nước ký hiệp ước nguyên tử Iran (JCPOA) đã kích hoạt thủ tục giải quyết bất đồng, được quy định trong trường hợp vi phạm thỏa thuận, nhằm gây thêm sức ép với Teheran. Động thái này được Washington lên tiếng « hoàn toàn ủng hộ », còn Matxcơva tố cáo là « hành động thiếu suy nghĩ ». Phía Teheran đe dọa các quân nhân châu Âu tại Trung Đông « có thể bị nguy hiểm ».
Về mặt kinh tế, ngày 15/01, Viện Tài chính Quốc tế (IIF) nhận định Iran tiếp tục suy thoái nặng nề vì các biện pháp trừng phạt của Mỹ. GDP của Iran sụt giảm 4,6% trong năm tài chính 2019-2020 và còn sụt tiếp 7,2% trong năm nay ; khoảng 40 tỉ đô la dự trữ ngoại hối tan thành mây khói trong hai năm qua, tỉ lệ dân số hoạt động bị thất nghiệp lên đến 20%. Từ 2,8 triệu thùng dầu xuất khẩu mỗi ngày vào tháng 5/2018 (khi Donald Trump rút khỏi hiệp định), nay chỉ còn không đầy 0,4 triệu thùng.
Máy bay rơi : Ukraina yêu cầu Iran giao các hộp đen
Hôm 15/01, chính quyền Kiev yêu cầu Teheran chuyển giao các hộp đen của chiếc máy bay dân sự bị hỏa tiễn Iran bắn rơi cách đây một tuần làm 176 người chết.
Về phía tổng thống Iran, ông kêu gọi thay đổi hẳn cung cách quản trị, gián tiếp công nhận cuộc khủng hoảng lòng tin đối với chính quyền hiện nay sau thảm họa bắn nhầm chiếc Boeing 737 của Ukraina.
Báo Mỹ New York Times hôm 14/01 công bố các video mới đã được kiểm chứng, cho thấy chiếc phi cơ đã bị đến hai hỏa tiễn bắn trúng. Đầu tiên là một vật thể sáng rực trong đêm, và một tiếng nổ xảy ra 20 giây sau đó. Một vật thể thứ hai được bắn lên cùng một vị trí và 10 giây sau thì phát nổ. Một phút sau, một quả cầu lửa xuất hiện trên màn hình. Các hình ảnh này được ghi lại bởi một camera an ninh trên nóc một tòa nhà ở gần làng Bid Kaneh, cách một căn cứ quân sự của Iran 6 km.
