Airbus lần đầu lỗ sau 10 năm, vì biến cố trả phạt hối lộ

Airbus lần đầu tiên thông báo lỗ kể từ 2009, sau biến cố trả tiền phạt kỷ lục vì điều tra hối lộ.

Nhà sản xuất máy bay đặt trụ sở ở Toulouse nói họ lỗ 1,36 tỉ euro trong năm tài chính 2019.

Mới năm 2018, Airbus đã lãi 3 tỉ euro.

Đây là năm thua lỗ đầu tiên của Airbus từ 2009.

Mới đây Airbus đồng ý trả phạt 3,6 tỉ euro vì cuộc điều tra hối lộ của Pháp, Anh và Mỹ về giai đoạn 2004 tới 2016.

Trong thông báo mới nhất, Airbus cũng nói đã phải bỏ thêm 1,2 tỉ euro trong năm 2019 khi tính toán triển vọng bán máy bay vận tải quân sự A400M.

Đây là vì Đức đã cấm bán thiết bị quân sự cho Saudi Arabia.

Điều này nghĩa là suốt nhiều năm qua, tổng chi phí của A400M đã lên tới 10 tỉ euro cho Airbus.

Vào thời điểm hiện nay, Airbus là nhà sản xuất máy bay thương mại lớn nhất thế giới, vì Boeing đang gặp khủng hoảng trong vụ máy bay Boeing 737 Max.

Airbus thuê mướn 135.000 người, trong đó 13.500 là làm tại Anh.

Thành lập năm 1970, Airbus ban đầu là một tổ hợp châu Âu, trong đó chính phủ Anh là một cổ đông.

Cổ phần của Anh sau này chuyển cho BAE Systems, công ty Anh.

BAE Systems năm 2006, bán 20% cổ phần trong Airbus – khi đó mang tên EADS – với giá chỉ là 2,75 tỉ euro.

Hiện nay, trên sàn chứng khoán, Airbus được định giá khoảng 105 tỉ euro.

Điều tra tham nhũng

Năm 2016, công ty tự khai báo với giới chức về cáo buộc hối lộ, và đề nghị các thanh tra viên xem xét hồ sơ về việc Airbus sử dụng các nhà môi giới nước ngoài.

Thông cáo của Bộ Tư pháp Mỹ nói đây là cuộc dàn xếp lớn nhất lịch sử về hối lộ ở hải ngoại.

Đây là cuộc điều tra của ba quốc gia Anh, Pháp, Mỹ.

Trong thỏa thuận gọi là Deferred Prosecution Agreement (DPA), Airbus sẽ không phải đối diện với truy tố hình sự, và chỉ trả tiền phạt.

Airbus sẽ tiếp tục bị giới chức theo dõi trong thời gian ba năm, và mọi vi phạm trong ba năm tới có thể dẫn tới truy tố.

Cụ thể, Airbus đạt thỏa thuận dàn xếp với các nhà điều tra Anh liên quan hối lộ tại Malaysia, Sri Lanka, Đài Loan, Indonesia và Ghana.

Các khoản hối lộ toàn cầu của Airbus diễn ra ít nhất từ 2008 và kéo dài ít nhất tới 2015.

Phán quyết thông qua thỏa thuận dàn xếp, do Tòa Cao cấp London duyệt hôm 31/1, nhận định:

\”Airbus có những chính sách và thủ tục ngăn hối lộ vào thời gian liên quan. Nhưng trước tháng 9/2014, các chính sách và thủ tục này được dễ dàng bỏ qua hay vi phạm, và tồn tại một văn hóa doanh nghiệp cho phép có hối lộ của các đối tác và / hoặc nhân viên Airbus trên thế giới.\”

Việt Nam

Tài liệu công bố chính thức của Bộ Tư pháp Mỹ cũng có phần nói về cáo buộc tại Việt Nam.

Đây là liên quan việc Airbus bán máy bay quân sự C-295 cho Ghana, Indonesia và Việt Nam.

Phần về Việt Nam không đề cập có hay không việc Airbus hối lộ quan chức Việt Nam.

Thay vào đó, cáo buộc của Mỹ là Airbus đã sử dụng môi giới để giúp xúc tiến bán máy bay quân sự C-295.

Liên quan vụ mua bán, Airbus sẽ trả \”đóng góp chính trị, chi phí, hay tiền hoa hồng\” (political contributions, fees, commissions) cho các bên thứ ba.

Mỹ nói rằng từ khoảng 2009 tới 2014, Airbus tìm cách bán máy bay quân sự cho Việt Nam, với kết quả là bán được ba chiếc C-295.

Hợp đồng bán ba chiếc C-295 giữa Airbus và Bộ Quốc phòng Việt Nam ký ngày 17/12/2013.

Trong đơn gửi Bộ Ngoại giao Mỹ để xin duyệt danh sách Quản lý buôn bán vũ khí quốc tế (ITAR), Airbus khai rằng họ không hề trả đóng góp chính trị, chi phí, hoặc tiền hoa hồng (political contributions, fees, commissions) liên quan thương vụ. Lá đơn được ký bởi một nhà quản l‎ý của phân nhánh Quốc phòng – Không gian của Airbus đặt tại Tây Ban Nha.

Nhưng các nhà điều tra Mỹ nói Airbus, hoặc người liên quan Airbus, đã hứa hẹn trả \”đóng góp chính trị, chi phí, hoặc tiền hoa hồng\” (political contributions, fees, commissions) là 6.150.226 Euro.

Hồ sơ của Mỹ mô tả tiếp rằng, một Tổ chức 4 (Organization 4), là một công ty Hong Kong làm ăn ở Việt Nam. Có ba Nhà tư vấn 6, 7, 8, đều là công dân nước ngoài, là đối tác kiểm soát Tổ chức 4.

Nhà tư vấn 7 được Mỹ mô tả là có quan hệ cá nhân lâu dài với các quan chức chính phủ và lãnh đạo hàng không Việt Nam.

Tổ chức 4 bắt đầu làm việc cho Airbus từ khoảng năm 2002.

Từ tháng 10/2002 tới tháng 7/2014, Airbus có nhiều thỏa thuận với Tổ chức 4.

Ngày 20/12/2013, sau khi bán xong C-295 cho Việt Nam, Airbus có thỏa thuận sẽ trả cho Tổ chức 4 khoản phí thành công, là 6.150.226 Euro. Và rốt cuộc, theo phía Mỹ, Airbus đã thực trả ít nhất 2.935.541 Euro, theo thỏa thuận.