Virus corona – Covid-19 : Cơ hội vàng cho ngành xử lý rác thải y tế

Thanh Hà

Virus corona càng lan nhanh, nhu cầu khử trùng, xử lý đồ bảo hộ của nhân viên y tế, kim tiêm, khẩu trang thải ra càng lớn. Trung Quốc và nhiều nước châu Á ồ ạt mua vào các trạm xử lý rác thải y tế. Là một trong bảy hãng trong ngành trên thế giới, Tesalys gần thành phố Toulouse, miền đông nam nước Pháp đã nhận được đơn đặt hàng cho \”toàn bộ máy sản xuất trong năm 2020\”.

Từ các hãng hàng không của Pháp đến ngành thời trang hạng sang, công nghiệp xe hơi, thất thu bạc triệu nếu không muốn nói là bạc tỷ vì virus corona. Riêng cổ phiếu của các tập đoàn dược phẩm tăng giá. Dịch bệnh càng lan rộng, đơn đặt hàng của các hãng cung cấp máy xử lý rác thải y tế càng dầy đặc. Đây là trường hợp của Tesalys hay của Bertin Technologies, vùng Yvelines, ngoại ô phía nam Paris.

Nhu cầu cấp bách của Vũ Hán

Là tâm điểm của dịch viêm phổi cấp tính do chủng mới corona gây nên, song song với việc phải đối phó với khủng hoảng về y tế công cộng, chính quyền thành phố Vũ Hán và tỉnh Hồ Bắc đã cấp bách lên kế hoạch xử lý rác thải y tế.

Hệ thống xử lý rác thải y tế của Trung Quốc đang bị đặt trước nhiều thử thách vì đây là một kênh lây nhiễm vô cùng nguy hiểm. Theo thống kê của bộ Môi Trường Trung Quốc hôm 11/02/2020, cả tỉnh Hồ Bắc với gần 60 triệu dân, mỗi ngày thu lượm 187 tấn rác y tế, trong đó 125 tấn trực tiếp liên quan đến Covid-19.

Bộ Môi Trường thông báo « đã tăng cường khả năng xử lý rác thải y tế » cho tỉnh này điều thêm 23 đơn vị lưu động đến các thành phố Vũ Hán, Hoàng Cương và Tương Dương. Bộ cũng đã huy động thêm xe vận tải để chuyên chở rác y tế từ các bệnh viện đến các lò đốt rác. Có điều vẫn theo các con số chính thức trên trang mạng của chính phủ China.org.cn, các lò đốt rác trong tâm dịch đang hoạt động gấp đôi so với bình thường.

Đó là bề nổi của tảng băng và điều đó không cấm cản ngay từ khi dịch vừa bùng phát trước Tết Nguyên Đán, phía Trung Quốc đã lập tức liên lạc với các công ty của phương Tây. Trong số này có công ty Stericyle của Mỹ, AMB Ecosteryl của Bỉ, Bertin Technologies và Tesalys Pháp….

Riêng với hai công ty của Pháp này, phía Trung Quốc đã đặt mua hơn 50 máy nghiền và tẩy khử rác y tế ngay tại các bệnh viện, tránh được khâu chuyên chở làm tăng cao thêm nguy cơ lây nhiễm.

Uy tín của công nghệ Pháp

Thông cáo của tập đoàn Bertin Technologie hôm 11/02/2020 cho biết « bộ Y Tế Trung Quốc đã chính thức đặt mua 16 trạm xử lý rác thải y tế tại chỗ Sterilwave để trang bị cho các bệnh viện tại Vũ Hán ». Đây là đơn đặt hàng để đáp ứng với nhu cầu đang tăng mạnh do Covid-19 gây nên. Mỗi trạm Sterilwave có công suất tối đa 80 kg rác một giờ.

Về phần Tesalys, một công ty nhỏ có trụ sở tại thị trấn Saint Jean, gần thành phố Toulouse miền tây nam nước Pháp, từ đầu mùa dịch đến nay, hãng « làm việc hết công xuất » và đã phải tuyển dụng thêm nhân viên. Tương tự như Bertin Technologies, máy của Tesalys cũng cho phép xử lý rác thải y tế ngay trong bệnh viện.

Dưới tên gọi Steriplus và Sterishred, các trạm xử lý rác thải của Tesalys nhỏ, gọn và dễ dùng. Công nghệ xử lý rác thải y tế của Tesalys tập trung vào hai khâu : nghiền rác y tế, và khử trùng, để rác y tế có thể được xử lý như rác do các hộ gia đình thải ra.

Trái với mong đợi, từ khi dịch virus corona bùng phát, khách hàng đầu tiên liên lạc với hãng Tesalys lại chính là Việt Nam.

RFI Tiếng Việt đã liên lạc với công ty này để tìm hiểu về công nghệ xử lý rác y tế của Tesalys, và công ty đã phải thích nghi với những đòi hỏi trong mùa dịch Covid-19 như thế nào.

Tổng giám đốc Tesalys, Jean Michel Rodiguez, trước hết nói qua về kỹ thuật xử lý rác thải y tế của các tạm Steriplus và Sterishred :

\”Máy của chúng tôi thuộc dạng nhỏ, dễ sử dụng để tẩy lọc chất độc, biến rác thải y tế thành rác thường để có thể xử lý như chúng ta thường làm và đốt rác của các hộ gia đình vậy. Để làm được việc này, Tesalys dùng hệ thống nghiền rác thải y tế, bao gồm từ y phục bảo hộ, khẩu trang, kim và ống tiêm, tất cả những miếng ga dùng trong các ca mổ … Tất cả được cho vào một cái thùng các tông hoặc bao đặc biệt chuyên dùng cho việc xử lý rác y tế. Thùng hoặc bao đó được cho vào máy, tương tự như chúng ta bỏ quần áo vào máy giặt. Chúng ta chọn chương trình. Trong 10 phút, máy sẽ nghiền nát tất cả các loại rác nói trên, đồng thời khử luôn các chất độc và vi trùng ở mức 135 độ C trong vòng 10 phút. Như vậy sau 10 phút, thùng các-tông hay bao rác y tế ban đầu giờ đây tan vụn và trở thành một loại rác thải bình thường như tất cả các loại rác trong nhà\”.

Khả năng thích nghi đối phó với Covid-19

Có một khác biệt lớn giữa công nghệ của Bertin Technologies với Tesalys, đó là một bên thì tẩy khử chất độc bằng sóng vi ba còn bên kia dùng hơi nước nóng. Tổng giám đốc Tesalys Jean Michel Rodriguez nhấn mạnh các trạm xử lý rác này dễ dùng tới mức độ nào : \”Máy nhỏ, gọn và lại dễ sử dụng nên có thể thích ứng với nhiều cỡ bệnh viện, trạm y tế. Chúng tôi có nhiều cỡ máy có thể xử lý một chu kỳ 10 phút như vậy là từ 20 đến 100 lít rác thải. Chỉ cần có điện và nước là máy xử lý rác y tế của Tesalys có thể hoạt động. Bình thường ra, chúng tôi trao hàng tận nơi, cử nhân viên đến hỗ trợ cho khách hàng, hướng dẫn xử dụng và bảo quản máy. Nhưng vào thời điểm dịch bệnh đang hoành hành, thì chúng tôi gửi máy qua đường biển và hướng dẫn khách hàng về cách dùng qua video\”.

Các trạm xử lý rác của Tesalys có nhiều cỡ, để xử lý từ 20 đến 100 lít trong mỗi chu kỳ 10 phút. Trung bình máy cho phép xử lý khoảng 800 lít rác thải y tế một ngày. Tuổi thọ của máy khoảng 10 năm.

Việt Nam một khách hàng đặc biệt

Trong bối cảnh dịch viêm phổi cấp tính chủng mới đang lan rộng, từ nhiều tuần qua, rất đông khách hàng lui tới công ty Pháp gần thành phố Toulouse. Có lẽ nhờ đã có một đối tác tại Việt Nam cho nên Việt Nam là khách hàng đầu tiên liên lạc với Tesalys. Jean-Michel Rodriguez cho biết :

\”Ngay từ khi dịch bệnh bùng phát, chúng tôi đã nhanh chóng được một số khách hàng liên lạc, thí dụ như là Trung Quốc, Việt Nam hay Thái Lan. Tại Việt Nam chúng tôi có một công ty phân phối đại diện ở Hà Nội và chính đối tác này đã liên lạc với chúng tôi trước cả Trung Quốc. Họ hỏi xem chúng tôi có sẵn bao nhiêu máy trong kho và có giải pháp nào thật an toàn loại mọi rủi ro lây nhiễm virus corona hay không. Sau Việt Nam đến lượt Trung Quốc rồi gần đây hơn là Thái Lan đã trực tiếp liên hệ với chúng tôi\”.

Tesalys đã có một điểm phân phối tại Việt Nam từ 5 năm qua và theo giám đốc công ty, điểm mạnh của hãng là tất cả các máy đều được sản xuất ngay tại Saint Jean gần Toulouse. Không sợ chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

Phía Việt Nam đang dạm hỏi để đặt mua khoảng 30 trạm xử lý rác thải của Tesalys. Do đang trong quá trình đàm phán ông Rodriguez không đi sâu thêm vào chi tiết hợp đồng. Được hình thành từ năm 2012, 95% doanh thu của hãng nhờ xuất khẩu. Hiện đã có 300 trạm xử lý rác thải y tế Steriplus và Sterished đang hoạt động tại 50 quốc gia, hơn một nửa trong số đó là tại các nước Đông Nam Á. Châu Á là một thị trường lớn của Tesalys.

Trở lại với dịch viêm phổi lần này : Với những gì được biết tới nay về Covid-19, đây là loại siêu vi bị tiêu hủy ở nhiệt độ trên dưới 56°C nhưng virus corona lại rất dễ lây nhiễm. Vậy Tesalys có những đề xuất đặc biệt nào trong việc loại trừ hiểm họa Covid-19 lây lan ? Jean Michel Rodriguez giải thích:

\”Chúng tôi đã nghiên cứu những phương án để loại nguy cơ lây nhiễm vì virus corona và đã tìm ra giải pháp. Trước khi nghiền nát rác thải y tế, chúng tôi xả hơi nước nóng 85 °C trong vòng 10 phút, rồi mới bắt đầu quy trình nghiền nát và khử trùng rác vụn như đã nói ở trên. Theo các nghiên cứu y khoa, siêu vi chủng mới tuy rất dễ lây nhiễm nhưng sẽ bị vô hiệu hóa ở nhiệt độ trên dưới 56°C. Nói cách khác, vì virus corona, để xử lý một thùng rác y tế quy trình tổng cộng kéo dài trong 20 phút. Hiện tại phía Việt Nam ngỏ ý muốn đặt từ 30 đến 50 máy của Tesalys, phía Trung Quốc thì đã đặt cọc để mua từ 40 đến 50 đơn vị và chúng tôi gửi máy sang Trung Quốc ngay từ cuối tháng 2/2020. Bên cạnh đó chúng tôi cũng đã liên tục được nhiều quốc gia khác quan tâm\”.

Vào lúc còn có nhiều ẩn số về siêu vi gây dịch bệnh, tâm lý lo sợ virus như một bàn tay vô hình hoành hành ở khắp nơi. Lãnh đạo hãng Tesalys cho biết là hãng có những đề xuất tăng cường biện pháp an toàn, tránh mọi rủi ro lây nhiễm:

\”Hiện tại, những nhân viên y tế chịu trách nhiệm xử lý rác thải đều đã được bảo vệ, được trang bị từ quần áo đến mũ, từ kính đến mặt nạ, găng tay, giầy … để tránh rủi ro lây nhiễm. Ở khâu này, chúng tôi không thể làm gì hơn. Tesalys đặc biệt chú trọng vào mục đích là dù có virus corona hay không, thì miễn làm sao, phải tẩy, khử được hết các chất độc và vi trùng trong rác thải y tế. Mục đích là rác thải y tế không nguy hiểm và có thể đưa vào những lò đốt rác như rác từ các hộ gia đình thải ra\”.

Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới, 85 % rác thải y tế có thể xử lý như rác từ các hộ gia đình, nhưng 15 % còn lại thuộc diện \”nguy hiểm\”, là đường lây truyền và gây ô nhiễm với những tác động tai hại. Trong số này có rác hóa học và nguyên tử. Trung bình, mỗi bệnh nhân thải ra từ 0,2 đến 1 kg rác y tế một ngày. Trên toàn thế giới thị trường xử lý rác thải y tế hiện nay tương đương với 2,5 tỷ đô la.