Virus corona: ‘Thành công của Trung Quốc’ đang khiến thế giới hồ nghi

Trung Quốc hôm 7/4 lần đầu tiên ghi nhận không xảy ra ca tử vong nào vì Covid-19.

Tuy vậy, vẫn có những câu hỏi tồn tại về các con số của Trung Quốc.

Từ nhiều tháng qua, mỗi sáng vào lúc 03:00, Trung Quốc công bố con số mới nhất về virus corona.

Tính tới 7/4, nước này ghi nhận 81.740 ca và 3.331 người chết.

Tổng giám đốc WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, ca ngợi Trung Quốc vì \”tốc độ phát hiện dịch\” và \”cam kết minh bạch\”.

Nhưng vẫn có nghi ngờ đáng kể và dai dẳng về thống kê chính thức và tuyên bố thành công của nước này.

Tuần rồi, chánh văn phòng nội các Anh Michael Gove nói với BBC rằng \”một số báo cáo của Trung Quốc không nói rõ về tầm mức, tính chất, độ lây nhiễm của virus\”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng nói tuần rồi rằng báo cáo về tử vong và lây nhiễm có vẻ \”hơi nhẹ nhàng quá\”.

Ngày càng có lo lắng rằng Trung Quốc đang không hoàn toàn nói thật về tầm mức lây lan và các ca tử vong.

Sự nghi ngờ này một phần dựa vào lịch sử, phần khác là vì sự thiếu rõ ràng đã gây ra nghi ngờ.

Lịch sử che giấu dữ liệu

Trung Quốc có tai tiếng trong việc cung cấp số liệu.

Đặc biệt là về kinh tế Trung Quốc – chỉ dấu về sự tiến bộ cho đất nước và cho Đảng Cộng sản cầm quyền.

Khác đa số quốc gia, các số liệu GDP hàng quý của Trung Quốc từ lâu bị xem chỉ là tham khảo, chứ không phản ánh chân thật.

Một số ước đoán cho rằng tăng trưởng kinh tế thật của Trung Quốc chỉ bằng một nửa con số công bố.

Nếu Trung Quốc luôn bị cáo buộc là không thật lòng về một thứ quan trọng như GDP, dễ hiểu vì sao nhiều người nghĩ nước này cũng sẽ làm thế với đại dịch Covid-19.

Che giấu thông tin trong thời gian đầu

Trong những ngày đầu, Bí thư Đảng của tỉnh Hồ Bắc, ông Ứng Dũng, đã thúc giục các quan chức trong tỉnh, nơi dịch bệnh khởi phát, là phải \”ngăn chặn tình trạng chểnh mảng và che giấu\”.

Chúng ta biết rằng virus này bắt đầu lây lan tại Vũ Hán vào cuối 12/2019. Thế nhưng điều không có gì bí mật là Trung Quốc thực sự là đã che giấu bệnh dịch, che giấu sự tồn tại và mức độ nghiêm trọng của bệnh dịch trong những giai đoạn đầu.

Thị trưởng Vũ Hán đã thừa nhận từ lâu rằng đã có sự thiếu hành động trong thời gian từ đầu tháng Giêng – khi có khoảng 100 trường hợp được xác nhận – đến 23/1, là lúc nơi này áp lệnh hạn chế trên toàn thành phố.

Trung Quốc báo cáo về virus này với WHO vào ngày 31/12. Tuy nhiên, chúng ta cũng biết rằng vào quãng thời gian đó, một bác sỹ đã tìm cách cảnh báo các đồng nghiệp về vụ bùng phát một loại virus tương tự như virus gây bệnh Sars, và ông đã bị cảnh sát tới gặp.

Bác sỹ Lý Văn Lượng và những người khác nêu tin cảnh báo đều bị bắt phải im lặng. Bác sỹ Lý sau đó tử vong vì Covid-19.

Vài tuần trước, là lúc Chủ tịch Tập Cận Bình có chuyến thăm đầu tiên tới Vũ Hán kể từ khi bùng phát dịch bệnh, đã không hề có ca dương tính mới nào được xác nhận tại Trung Quốc đại lục, trừ ở tỉnh Hồ Bắc.

Giáo sư Ben Cowling từ Trường Y tế Công thuộc Đại học Hong Kong nói rằng ông tin là số các vụ được báo cáo quanh thời điểm đó là \”thể hiện chính xác các báo cáo ở cấp địa phương\”.

Tuy nhiên, những người chỉ trích thì nói nhãn tự cần để ý ở đây là từ \”các báo cáo\”.

Vào khoảng thời gian ông Tập tới thăm, hãng tin Nhật Kyodo News tường thuật về những quan ngại của một bác sỹ giấu tên trong thành phố, người nói rằng các quan chức ra lệnh cho ông và những người khác phải bỏ các vụ mới ra khỏi các con số chính thức.

Một số người trong chính phủ Mỹ đã đi xa hơn thế, theo các tường thuật gần đây của Bloomberg.

Hãng này nói rằng một báo cáo tin tức tình báo chính thức gửi tới Toà Bạch Ốc kết luận rằng các báo cáo của Trung Quốc là \”cố tình chưa hoàn chỉnh\” và các con số là \”giả\”.

Lý do để che giấu vụ bùng phát dịch là gì?

Có thể có nhiều: để giấu giếm công chúng về về một cuộc khủng hoảng y tế khác đang lơ lửng trên đầu, để ngăn chặn cơn hoảng loạn hoặc có lẽ là để kiểm soát tin tức với hy vọng tình hình sẽ không leo thang và sẽ không bao giờ bị tiết lộ đầy đủ.

Từ tháng Giêng tới đầu tháng Ba, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc đã bảy lần đưa ra định nghĩa về Covid-19.

Giáo sư Ben Cowling từ Trường Y tế Công thuộc Đại học Hong Kong nói việc xét nghiệm ban đầu chỉ tập trung vào các ca viêm phổi nặng nhất liên quan khu chợ phát dịch ở Vũ Hán.

Ông nay cho rằng có thể có tới 232.000 ca nhiễm nếu các định nghĩa sau này được dùng ngay từ đầu.

Tuần rồi, Thủ tướng Lý Khắc Cường nói địa phương phải minh bạch trong công bố thông tin.

Dù dữ liệu có chính xác hay không, thì cũng phải thừa nhận Trung Quốc có vẻ đã vượt qua thời gian khốn khó nhất của khủng hoảng.

Trung Quốc, nước đã sản sinh ra đại dịch toàn cầu này, giờ đây muốn được xem họ cũng sẽ giúp kết thúc đại dịch.