THÁI SƯ CƯƠNG QUỐC CÔNG NGUYỄN XÍ DANH TƯỚNG, DANH THẦN KIỆT XUẤT THỜI HẬU LÊ

Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí không chỉ là võ tướng tài ba mà còn là một danh thần kiệt xuất dưới triều Hậu Lê.

          Nguyễn Xí sinh năm Đinh Sửu (1397) tại làng Thượng Xá, huyện Chân Phúc (nay là xã Nghi Hợp, huyện Nghi Lộc), tỉnh Ngệ An. Cha ông là Nguyễn Hợp, mẹ là Vũ Thị Hạch sinh được 2 người con trai là Nguyễn Biện và Nguyễn Xí.

          Năm lên 9 tuổi, Nguyễn Xí mồ côi cả cha lẫn mẹ, ông theo anh trai đến đất Lam Sơn, Thanh Hóa làm người nhà của Lê Lợi. Lớn lên Nguyễn Xí tỏ ra vũ dũng hơn người, được Lê Lợi quý như con cháu trong nhà.

          Năm 1418, Lê Lợi xưng Bình Định Vương phát động cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, 2 anh em Nguyễn Biện, Nguyễn Xí cùng tham gia, lúc đó ông 22 tuổi. Ông thường theo hầu hạ Lê Lợi những lúc hiểm nghèo ở núi Chí Linh, 2 anh em Nguyễn Xí và các chiến hữu đã lập công đầu trong các trận đánh ở Lạc Thủy, Mường Thôi… thuộc các vùng thượng lưu sông Chu.

          Tháng 8 năm 1426, sau khi làm chủ từ Thanh Hóa đến Thuận Hóa, Lê Lợi chia quân cho các tướng làm 3 cánh bắc tiến. Phạm Văn Xảo, Đỗ Bí, Trịnh Khả, Lê Triện ra phía tây bắc, Lưu Nhân Chú, Bùi Bị ra phía đông bắc, Đinh Lễ, Nguyễn Xí ra đánh Đông Quan.

       Nguyễn Xí cùng Đinh Lễ đem quân đến đặt phục binh ở Tốt Động, Chúc Động, Nguyễn Xí bắt được thám tử của Vương Thông, ông biết Thông định chia đường, hẹn nhau khi pháo nổ thì quân mặt trước, mặt sau cùng đánh úp Lê triện. Nguyễn Xí cùng Đinh Lễ bèn tương kế, tựu kế dụ Thông vào ổ mai phục Tốt Động rồi đốt pháo giả làm hiệu cho quân Minh tiến vào. Quân Vương Thông thua to, Trần Hiệp, Lý Lượng và 5 vạn quân bị giết, 1 vạn quân bị bắt sống. Thông cùng các tướng chạy về cố thủ ở Đông Quan.

          Lê Lợi được tin thắng trận liền tiến đại quân ra bắc, vây thành Đông Quan, Nguyễn Xí được lệnh cùng Đinh Lễ mang quân vây phía nam thành.

          Tháng 2 năm 1427, tướng Minh là Phương Chính đánh úp Lê Triện ở Từ Liêm, Triện bị tử trận. Tháng 3, Vương Thông đánh trại quân Lam Sơn ở tây Phù Liệt. Nguyễn Xí cùng Đinh Lễ mang 500 quân thiết đột tiếp viện, đánh đuổi quân Minh đến My Động, hậu quân Lam Sơn không theo kịp, Vương Thông bèn quay lại đánh, hai tướng cưỡi voi bị sa xuống đầm lầy, bị quân Minh bắt mang về thành. Đinh Lễ không chịu hàng bị giết, còn Nguyễn Xí nhân một đêm mưa gió dùng mưu lừa quân gác ngục trốn thoát trở về. Lê Lợi thấy ông về mừng rỡ.

          Sau đó, Nguyễn Xí lại cầm quân tham gia trận chiến Xương Giang tiếp ứng cho Lê Sát bắt được Hoàng Phúc, Thôi Tụ là đạo viện binh sót lại sau khi Liễu Thăng bị chém. Đó là trận thắng lợi kết thúc khởi nghĩa Lam Sơn, đất nước hoàn toàn giải phóng sau 20 năm chìm đắm dưới ách thống trị của giặc Minh.

        Năm 1428, Bình Định Vương Lê Lợi lên ngôi lấy niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất, Nguyễn Xí trở thành một trong số đệ nhất khai quốc công thần và được nhà vua thăng chức\” Long hổ thượng tướng quân, suy trung bảo chính công thần\” và được ban quốc tính họ Lê gọi là Lê Xí.

        Năm 1429, khi khắc biển công thần, Nguyễn Xí được xếp hàng thứ 5, được phong làm huyện hầu.

       Năm 1437, đời vua Lê Thái Tông, ông làm chức quan \”tham tri chính sự kiên trị từ tụng\”.

       Năm 1442, vua Lê Thái tông mất, Nguyễn Xí cùng Trịnh Khả, Lê Thụ nhận di chiếu phò vua Lê Nhân tông.

       Năm 1445, Nguyễn Xí làm Nhập nội đô đốc, năm 1448, ông được phong chức Thiếu bảo, coi việc quân dân.

        Trong Vương triều nhà Lê, Nguyễn Xí là người giữ nhiều chức vụ trọng yếu, góp phần to lớn để xây dựng đất nước và củng cố chế độ nhà Lê. Đặc biệt, khi Vương triều nhà Lê bị lâm vào cảnh lục đục (1459), Nguyễn Xí đã lập mưu giả vờ mù để diệt trừ bọn phản loạn. Ông nén lòng dẫm chết đứa con trai chưa đầy 1 tuổi của mình để dẹp bỏ mối nghi ngờ của bọn phản nghịch, làm nên việc lớn, ông đưa Lê Tư Thành (vua Lê Thánh Tông) lên ngôi. Từ đó, triều đại nhà Lê bước sang một trang sử mới, được sử sách đánh giá đây là vương triều toàn diện nhất trong chế độ phong kiến nước ta.

        Năm 1460, Nguyễn Xí được phong làm: Khai phủ nghi đồng tam ti, Nhập nội kiểm hiệu thái phó Bình chương quân quốc trọng sự, Á hầu phụ chính. Tháng 10 năm đó ông được phong làm Sái quận công.

        Năm 1462, Nguyễn Xí được phong chức Nhập nội hữu tướng quốc. Năm 1463 lại được phong chức Thái úy.

          Trong cuộc đời làm quan phụng sự 4 triều vua Lê suốt 37 năm liên tục (1428 -1465), Nguyễn Xí không chỉ là một võ tướng tài ba mà còn là một nhà chính trị lỗi lạc đối với quốc nội và quốc ngoại thời kỳ đó. Trong lịch sử phong kiến nước nhà hiếm có một bề tôi nào lại được nhà vua tôn trọng, quan tâm chu đáo đến tận những ngày cuối đời như ông. Lê Thánh Tông còn viết bài Chế dụ dành tặng cho Nguyễn Xí với lời lẽ hết sức trân trọng:\”….. Xét Nguyễn Xí đây, khí độ trầm hùng, tính người cương đại. Giúp Cao Hoàng khi mở nước, trăm trận gian nan. Phò tiên tri khảo lúc thủ thành, hết lòng giúp rập ra vào hết chức phận tướng văn, tướng võ. Trước sau giữ trọn tiết làm tôi, làm con. Giữ mình có đạo, hồn nhiên như ngọc chảng khoe tươi. Nghiêm mặt ở triều, lẫm liệt như thanh gươm mới tuốt. các quan đều tưởng mộ phong thái. Bốn biển đều ngưỡng vọng uy danh…\”.

      Tháng 10 năm Ất Dậu, niên hiệu Quang Thuận thứ 6 (1465), Nguyễn Xí qua đời, hưởng thọ 69 tuổi. Vua Lê Thánh Tông được tin vô cùng thương tiếc, bỏ 3 ngày không ngự triều mà than răng: \”từ khi khai quốc đến nay, chẳng ai được như ngươi\”, cho quản thi hài tại điện Kính Thiên, cho tổ chức nghi lễ quốc tang có các quan văn, võ đại thần cùng hội tế. Sau đó đưa linh cữu về táng tại quê nhà Thượng Xá, tức Nghi Hợp, Nghi Lộc, Nghệ An ngày nay. Hết tang, năm 1467 lại cho dựng đền thờ theo chế độ quốc tạo, quốc tế và lệnh cho Trạng nguyên Nguyễn Trung Trực viết văn bia phong thần là: \” Thượng đẳng phúc thần, Hiển uy chính nghị anh kiệt Trung trinh đại vương\”. Năm Hồng Đức thứ 15 (1484) còn truy phong là: Thái sư Cương Quốc Công.

        Nguyễn Xí có 16 người con trai và 8 người con gái, trong số 16 người con trai của ông có 8 người giữ các chức vụ trọng yếu trong nước.

         Với những cống hiến lớn lao cho dân tộc Đại Viêt, Nguyễn Xí đã được tôn vinh không chỉ lúc sinh thời với những chức tước trọng yếu khác nhau, mà sau khi qua đời công lao của ông vẫn được tỏa sáng. Đền thờ Nguyễn Xí được trùng tu quy mô nhất vào những năm 20 của thế kỷ XX. Hiện đây là khu di tích được xếp vào loại nguy nga nhất trên đất Nghệ An, được Bộ Văn hóa xếp hạng di tích lịch sử – Văn hóa quốc gia năm 1990. Không những thế, ở Thanh Hóa – TT Lam Sơn, huyện Thọ Xuân cũng có đền thờ Nguyễn Xí và các tướng có công trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, tuy không bề thế nhưng đây chính là tấm lòng của người hậu thế \” Uống nước nhớ nguồn\” đối với  Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí.

Ảnh minh họa

đội quân \”chó săn\” đầy thiện chiến của Nguyễn Xí, một danh tướng dưới trướng Bình Định Vương Lê Lợi.

Nguyễn Xí (1396-1465) là 1 vị đại tướng tài năng, đức độ dưới trướng Bình Định Vương Lê Lợi. Ông được coi như \”Khai quốc công thần\” của nhà Hậu Lê và từng phò tá đến 4 đời vua, 1 kỷ lục trong lịch sử Việt Nam.

Nguyễn Xí cùng anh trai đi theo Lê Lợi từ nhỏ do có mối quan hệ thân tình từ đời cha ông. Chưa đầy 10 tuổi, ông đã tỏ ra thông minh xuất chúng, vũ dũng hơn người nên Lê Lợi hết mực yêu quý và tin tưởng. Nguyễn Xí cũng là 1 trong số những những người từng trải qua hoạn nạn sóng gió với Bình Định Vương từ những ngày đầu khởi nghĩa!

Hình ảnh Nguyễn Xí cưỡi voi đánh trận. Ảnh: Viettoon

Cảm thấy tin dùng được, Lê Lợi giao cho Nguyễn Xí nuôi đàn chó săn lớn tới hơn 100 con. Khi đó, ông dùng tiếng nhạc làm hiệu lệnh, đàn chó nghe theo, lúc đến lúc đi đều nhau như một. Lê Lợi có ý khen ngợi, và cho là có tài năng làm tướng.

Đội khuyển quân đáng sợ của Nguyễn Xí

Ngoài tài cầm quân đánh trận, Nguyễn Xí vô cùng thông minh, linh hoạt, biến chính đàn chó săn kia trở thành 1 đoàn khuyển quân đầy uy lực, đáng sợ.

Vào đầu xuân Canh Thân năm 1418, Lê Lợi tự xưng là Bình Định Vương, phát động khởi nghĩa chống quân Minh xâm lược, lúc này Nguyễn Xí cũng đi theo và có cơ hội phát lộ tài năng của mình. Ông đại phá Vương Thông, cùng các tướng tiêu diệt 5 vạn quân địch, bắt sống hơn 1 vạn, ép quân Minh phải lui về Đông Quan (Thăng Long) cố thủ.

Nói về đoàn khuyển quân, chúng được Nguyễn Xí huấn luyện bài bản, chu đáo, tất cả đều điều khiển bằng hiệu lệnh, tiếng nhạc nên từ ăn, ngủ hay tấn công phá địch đều thực hiện răm rắp theo ý chủ nhân, trở thành 1 đội quân đặc biệt mà vô cùng hiệu quả.

Khi tấn công, chúng nghe theo hiệu lệnh mà sẵn sàng lao vào cắn xé kẻ địch không thương tiếc, từ đó khiến cho đội hình của kẻ thù rối loạn, giúp quân ta giành được khí thế cũng như lợi thế khi tấn công. Đoàn khuyển quân này đáng sợ đến nỗi, Mã Kỳ, 1 viên tướng nhà Minh mỗi lần nghe tới là đã kinh sợ.

Có những lúc quân ta rơi vào thế yếu, bị bao vây, cắt nguồn lương thực, đàn chó săn thiện chiến này lại được Nguyễn Xí biến thành những thợ săn điệu nghệ đi săn thú, bắt chim làm lương thực cho quân đội!

Kinh điển hơn, Nguyễn Xí làm giống theo kế \”Người rơm mượn tên\” của Gia Cát Lượng. Ông buộc những chiếc đạc ngựa vào cổ đàn chó, nên khi chúng chạy sẽ có tiếng giống như có đoàn kị mã đang tiến đến. Sau đó, cứ tới đêm, Nguyễn Xí dẫn quân vây trại địch, trống chiêng ầm mĩ rồi cho đàn khuyển quân chạy xung quanh.

Quân địch nghe thấy tưởng bị đánh úp nên sợ hãi, bắn tên ra như mưa. Nguyễn Xí cứ làm vậy vài lần là có thể thu về cho nghĩa quân hàng ngàn, hàng vạn mũi tên địch mà không tốn 1 binh 1 tốt nào.

Trong suốt hơn 10 năm chiến tranh, Nguyễn Xí cùng đoàn quân đặc biệt của mình đã tham gia vào vô số trận đánh, đóng góp 1 phần nhất định vào chiến thắng của nghĩa quân. Trong đó có nhiều trận quan trọng như vây hãm Đông Quan, công thành Xương Giang, tiêu diệt và bắt sống hơn 10 vạn quân địch (1427)

Đội quân chó to lớn trong lịch sử thế giới. Ảnh minh họa

Trong lịch sử thế giới, việc sử dụng những đoàn khuyển quân không phải là mới. Từng có ghi nhận, vào thế kỷ thứ 7 TCN, thành bang Magnesia của Hy Lạp cổ đại cũng đã sử dụng những chú chó lớn trong đội quân của mình, có những con nặng tới hơn 100kg.

Nhiệm vụ chính của chúng là làm tiên phong, tấn công gây rối loại đội hình địch. Những chú chó này khi đó được đối đãi công bằng như những người lính khác, thậm chí còn được trang bị áo giáp gai để bảo vệ cơ thể.

Lời bình

Những con chó tưởng như vô hại vì vốn chỉ được dùng làm con vật giữ nhà lại bỗng chốc trở thành một đội quân tinh nhuệ; không những thế đội quân ấy lại được dùng để thi triển kế \”mượn tên\” như Gia Cát Lượng Khổng Minh, Nguyễn Xí quả thực là một dũng tướng đại tài, hiếm có của nước Việt.

Với những con người như thế cứ lần lượt xuất hiện qua hàng ngàn năm lịch sử, giặc xâm lược phương Bắc không liên tiếp thật bại, rước nhục ê chề, nể sợ nước Nam mới là lạ!

* Tài liệu tham khảo:

– Đại Việt Thông Sử

– Lịch triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú, Nhà xuất bản giáo dục, 2006

– Báo Bình Phước Online

– Cảnh sát toàn cầu

– Wikipedia Việt Nam

\”Tứ đại quốc khuyển\” của Việt Nam gồm những giống chó quý hiếm nào?

Việt Nam có bốn giống chó nội được gọi là \”tứ đại quốc khuyển\” gồm chó Bắc Hà, chó lài, chó H’Mông cộc đuôi và chó Phú Quốc.

1. Chó Bắc Hà

Chó Bắc Hà – một trong \”tứ đại quốc khuyển\” có nguồn gốc từ vùng núi Tây Bắc – vùng đất Bắc Hà thuộc địa phận tỉnh Lào Cai. Giống chó Bắc Hà còn được biết đến với cái tên là Vitespitz. Đôi khi, nó được gọi chung là chó xù hay chó xồm.

Chó Bắc Hà xù được người dân tộc H\’Mông sử dụng để giữ nhà, canh gác hoặc dùng làm chó săn trong những chuyến đi rừng dài ngày.

Về tổng thể, chó Bắc Hà là giống chó có kích thước trung bình, khá săn chắc và dũng mãnh. Chó xù Lào Cai di chuyển nhanh nhẹn và linh hoạt kể cả ở địa hình đồi núi hiểm trở cộng thêm rất tinh khôn. Chúng nhạy bén với tiếng động nên nó được lựa chọn để làm chó săn hay chó nghiệp vụ.

Cũng giống như những giống chó bình thường khác, chó Bắc Hà thuần chủng có chiều dài thân hơi dài hơn so với chiều cao của mình. Theo như thống kê thì một con chó Bắc Hà khi trưởng thành sẽ có chiều cao dao động trong khoảng từ 50cm đến 60cm. Tùy thuộc vào đó là giống chó đực hay chó cái. Chó cái: từ 50-55cm, chó đực từ 55-60cm. Cân nặng của giống chó này cũng dao động trong khoảng từ 16-26kg. Từ 16-23 kg đối với chó cái và từ 19-26kg đối với với chó đực.

Ấn tượng nhất về ngoại hình của giống chó gốc rừng núi này phải kể đến bộ lông dài và dày. Cái tên chó xù hay chó xồm mà mọi người vẫn hay gọi chính là bắt nguồn từ đặc điểm ngoại hình này. Một số chú chó Bắc Hà khá đặc biệt khi sở hữu bộ lông cổ dày, dài vồng lên rất giống bờm sư tử. Lông tạo thành bờm cổ tách biệt giữa hai phần thân và đầu của nó. Bờm cổ ở những con đực luôn dài hơn bờm cổ ở các con cái.

Tuy nhiên, số lượng chó Bắc Hà có bờm cổ là không nhiều. Đặc điểm này chính là một trong những dấu hiệu cho thấy đây là con chó Bắc Hà tốt. Đương nhiên giá thành của nó cũng không rẻ.

Chó Bắc Hà lông xù sinh sống cùng người dân H\’Mông từ bao đời nay trên vùng núi cao hiểm trở Tây Bắc. Chính môi trường sống có phần khắc nghiệt này đã rèn dũa cho giống chó Bắc Hà một bản tính hoang dã và khả năng sinh tồn bất diệt.

 Người dân bản địa nuôi, sử dụng chúng trong những chuyến đi xa. Con người biến chúng trở thành người đồng hành thân thiết, người vệ sĩ bảo vệ an toàn cho mình. Hoặc người trợ thủ đắc lực để đạt được thật nhiều chiến tích trong những chuyến đi săn,… Sự gần gũi ấy đã thuần hóa bản tính hoang dã của giống chó này, biến nó trở thành loài động vật trung thành và thân thiết với những người dân bản địa.

2. Chó lài (Dingo Đông Dương)

Chó Lài (hay còn được gọi với cái tên Dingo Đông dương) là giống chó thuần chủng có nguồn gốc từ Việt Nam. Một số cuốn sách ghi lại rằng, từ hơn 6000 năm về trước, người Việt Nam đã tìm thấy dấu tích xuất hiện của giống chó này trên bán đảo Đông Dương.

Dingo Đông Dương xuất hiện phổ biến nhất là ở các vùng trung du Tây Bắc, ở Lào Cai & miền núi của Việt Nam. Giống chó này được nuôi để giúp người nông dân trông coi nhà cửa, chăn gia súc hay đi rừng…

Đối với cuộc sống của người dân tộc Mông, chó Lài vừa là người bạn, vừa là chỗ dựa tinh thần quý giá. Những khi trong nhà không có đồ ăn, Dingo lại vào rừng săn mồi. Sau đó tha thức ăn về cho chủ nhân của mình. Có lẽ bởi vậy mà từ lâu, giống chó này đã trở thành vật nuôi có giá trị và nằm trong bộ \”tứ đại quốc khuyển\” ở Việt Nam.

Chó Lài là giống chó rất thông minh, nhanh nhạy và có một chút hung dữ. Chúng rất trung thành với chủ nhân của mình. Luôn ra sức bảo vệ chủ khỏi những nguy hiểm rình rập xung quanh.

Thuở xưa, người Mông nuôi chó Lài như một giống chó săn thực thụ. Chúng sẽ vào rừng, săn bắt đủ loại thú như gà rừng, chuột núi, sóc núi…sau đó mang về cho chủ nhân. Chúng còn có thể làm \”mồi nhử\”, lùa các loài thú, rắn độc vào trước họng súng của chủ săn. Khi bắt được con mồi, chó Lài sẽ sủa để báo hiệu cho chủ nhân của mình biết.

Ngày ấy, chó Lài giống như những \”thợ săn dũng cảm\”, có vai trò quan trọng đối với cuộc sống của người dân tộc Mông. Tuy nhiên thời nay, giống chó này đã bị thái hóa dần. Bản năng săn thú cũng không còn mạnh như trước. Chúng đã trở nên thân thiện và biết nghe lời hơn.

Tính cách hoang dã của giống chó này nếu như được huấn luyện đúng cách thì sẽ trở thành nguồn sức mạnh tuyệt vời. Chúng rất giỏi trong việc nhớ đường và ít khi bị lạc. Khi thực hiện công việc trông coi nhà cửa, chó Lài rất tập trung và có một tốc độ phản ứng cực nhanh.

3. Chó H\’Mông Cộc đuôi

Ngày nay, người người đổ xô đi mua chó cảnh nhập ngoại với giá thành đắt đỏ như Husky, Alaska, Pitbull, Gloden Retriever… mà quên mất rằng ở chính đất nước ta cũng có giống chó rất thông minh, xinh đẹp và có nhiều phẩm chất đáng quý. Đó chính là chó H\’Mông Cộc. Một trong tứ đại quốc khuyển quý giá của đất nước Việt Nam ta.

Chó Mông Cộc là kết quả của sự lai tạo giữa chó rừng và chó bản địa. Chúng sinh sống rải rác ở vùng núi phía Tây Bắc của nước ta. Do sống ở những nơi hoang vu ít người nên chó Mông Cộc vẫn giữ nguyên được bản chất hoang dã của tổ tiên chó rừng.

Đến khi đồng bào dân tộc H\’Mông di cư đến vùng đất này, họ đã tìm ra chúng và đưa về thuần hóa với mục đích chính là để hỗ trợ người dân trong việc săn bắt, chăn thả gia súc hay trông giữ nhà cửa.

Chó Mông Cộc được đánh giá là giống chó có kích cơ tầm trung với chiều cao trung bình của một cá thể trưởng thành ở khoảng 45-55cm và cân nặng 15-25kg. Thường thì những cá thể mang giới tính đực sẽ có chiều cao cân nặng nhỉn hơn giới tính cái một chút.

Do sinh ra và lớn lên ở vùng núi hoang sơ phía Tây Bắc nên Mông Cộc có sức đề kháng tự nhiên rất tốt. Chúng rất ít khi bị mắc bệnh hoặc nếu có thì chỉ bị ở thể nhẹ rồi tự khỏi. Bên cạnh đó, khả năng thích nghi của Mông Cộc rất tốt. Chúng có thể thích nghi nhanh với mọi điều kiện khí hậu khác nhau từ những ngày hè nóng bức đến những mùa đông lạnh giá đến thấu xương thấu thịt.

Ngay từ khi sinh ra Mông Cộc đã biểu hiện cho ta thấy chúng có một trí thông minh bẩm sinh, khả năng ghi nhớ cực tốt khiến những bài tập huấn luyện trở nên nhanh và dễ dàng hơn. Nổi trội nhất ở Mông Cộc chính là khả năng định hướng và ghi nhớ đường cực đỉnh vì thế nên Mông Cộc luôn là người bạn đồng hành của đồng bào dân tộc người H\’Mông mỗi khi đi vào rừng để săn bắn, hái lượm.

4. Chó Phú Quốc

Chó Phú Quốc (hay còn được gọi là xoáy Phú Quốc) là giống chó quý hiếm của người Việt. Chúng nằm trong nhóm Tứ đại Quốc khuyển của Việt Nam bao gồm: chó Phú Quốc, H\’mong Cộc, Bắc Hà và Dingo Đông Dương.

Chó Phú Quốc xuất hiện từ khá lâu rồi, khoảng 400 năm trước tại đảo Phú Quốc. Câu hỏi về nguồn gốc xuất xứ của chúng vẫn luôn gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều nước tự nhận chó Phú Quốc bắt nguồn từ nước họ. Trong đó, điển hình nhất là Thái Lan và Pháp.

Chó Phú Quốc là một trong 3 giống chó Xoáy quý hiếm trên Thế Giới (cùng với Xoáy Thái và xoáy Nam Phi). Ngoài đặc điểm chó Phú Quốc nổi bật là lông xoáy chạy dọc trên lưng, chúng còn sở hữu một số đặc điểm nổi bật khác giúp bạn dễ dàng trong cách nhận biết chó Phú Quốc thuần chủng.

– Phần lông xoáy của chó Phú Quốc có hình dạng khá giống một chiếc kiếm nhỏ. Với chiều dài khoảng 35-40cm và chiều rộng từ 3-5cm tùy từng con. Mũi kiếm sẽ có chiều hướng xuống phần đuôi, còn chuôi kiếm sẽ nằm ở trên bả vai. Lông phần xoáy khá cứng, có xu hướng mọc ngược và chụm vào giữa. Màu của lông xoáy trên lưng sậm hơn màu lông chính. Có thể nhìn rõ bằng mắt thường.

– Lông xoáy của chó Phú Quốc có nhiều hình dạng khác nhau như: mũi tên, chiếc lá, cây đàn, … Nhưng phải đối xứng qua xương sống và có độ rộng không vượt quá độ rộng của lưng. Chó Phú Quốc còn có lông xoáy ở các bộ phận khác. Trong đó, điển hình là phần cổ và hai bên mông. Đặc điểm lông xoáy chính là yếu tố quan trọng trong cách chọn chó Phú Quốc chuẩn.

-Chân chó Phú Quốc đặc biệt ở chỗ có lớp màng mỏng giữa các ngón chân. Cấu tạo giống hệt màng chân vịt. Đấy có thể là nguyên nhân lý giải cho việc giống chó Phú Quốc bơi lội cực kì giỏi. Chúng có thể tự bơi ngay từ khi còn nhỏ mà không cần sự hướng dẫn của chủ.

Bốn chân chó Phú Quốc thẳng tắp và song song với nhau. Khuỷu chân sau có cấu tạo thấp hơn khuỷu chân trước thuận lợi cho việc tăng tốc trong lúc săn đuổi con mồi.

Chó Phú Quốc có thân hình nhỏ gọn. Chiều cao khi đạt độ tuổi trưởng thành vào khoảng 48-52cm, 12-18kg đối với con cái và 50-55cm, 15-20kg đối với con đực. Chúng có vóc dáng nhỏ hơn so với dòng chó Xoáy Thái. Thân chó Phú Quốc dài hình chữ nhật. 

Phần bụng hóp sâu nhưng phần ngực lại nở rộng, săn chắc. Chó trưởng thành có ngực sâu đến khuỷu chân trước. Xương sườn khỏe, các xương xếp sát vào nhau.

Ngoài sự thông minh, chó Phú Quốc còn có thể lực tốt, nhạy bén và sự bền bỉ khi săn mồi. Chúng có tốc độ rất nhanh và sự chuyển hướng linh hoạt. Giống chó này không sợ độ cao, có thể leo trèo, nhảy cao rất tốt, bơi lội giỏi.

Chó Phú Quốc khá hung dữ và cảnh giác. Chúng có thể thân thiện, gần gũi với những người trong gia đình. Nhưng đối với người lạ thì không bao giờ. Chó Phú Quốc có cắn người nhưng rất ít. Chúng chỉ cắn khi cảm thấy sự nguy hiểm từ phía bạn.

Giống chó Phú Quốc có khả năng săn mồi đỉnh cao. Những loại gia súc, gia cầm rất dễ trở thành mục tiêu tấn công của chúng. Ngoài ra, Phú Quốc còn có thể săn những con mồi to lớn như: nai, heo rừng, … Một khi đã phát hiện mục tiêu, chúng thường dồn con mồi vào chân tường và không bao giờ buông tha nếu không có dấu hiệu ra lệnh của chủ.