21/09/1939: Tổng thống Roosevelt đề nghị sửa đổi Đạo luật Trung lập
![\"\"](\"http://nghiencuuquocte.org/wp-content/uploads/2020/09/fdrpicture.jpg\")
Nguồn: FDR urges repeal of Neutrality Act embargo provisions, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1939, Tổng thống Franklin Delano Roosevelt (FDR) đã đề nghị Quốc hội sửa đổi Các Đạo luật Trung lập – gồm một loạt luật được ban hành trước đó trong cùng thập niên. Roosevelt hy vọng sẽ gỡ bỏ được lệnh cấm viện trợ quân sự cho các quốc gia ở châu Âu đang đối mặt với sự tấn công dữ dội của Đức Quốc xã trong Thế chiến II.
Vào các năm 1936 và 1937, Các Đạo luật Trung lập đã được mở rộng với nội dung hạn chế bán vũ khí và vật tư chiến tranh trong thời kỳ nước Mỹ vẫn theo đuổi chủ nghĩa biệt lập. Tuy nhiên, vào năm 1939, mối đe dọa gia tăng đối với nền dân chủ ở Tây Âu và lực lượng ủng hộ dân chủ tại Trung Quốc đã thúc đẩy Roosevelt nới lỏng những lệnh cấm này. FDR cảnh báo trước Quốc hội rằng châu Âu đang tiến gần đến một cuộc xung đột toàn cầu lần thứ hai.
Trong bài phát biểu, Roosevelt đã mô tả cách các quốc gia như Đức xây dựng “lực lượng quân đội và hải quân hùng hậu cùng kho quân nhu với tốc độ và cường độ ngày một tăng”, trong khi Hoa Kỳ cố gắng giữ thái độ trung lập và dùng “tất cả năng lực của quốc gia để thúc đẩy các phương án dàn xếp hòa bình.”
Tuy nhiên, năm 1939, Roosevelt bắt đầu cân nhắc giữa lợi ích của lập trường trung lập và nghĩa vụ giúp các nước dân chủ khác tự vệ chống lại Đức và Ý – hai quốc gia theo chủ nghĩa phát xít và bành trướng. Trong bài phát biểu của mình trước Quốc hội, Roosevelt nói rằng nếu Các Đạo luật Trung lập của Mỹ vẫn được giữ nguyên vào thời điểm đó thì nó có thể thực sự đưa đến “sự giúp đỡ thụ động cho kẻ xâm lược”, trong khi từ chối giúp đỡ các quốc gia bị hại.
Mặc dù theo đúng ngôn ngữ của bản sửa đổi được đề xuất thì bất kỳ quốc gia này cũng được phép mua vũ khí và hàng hóa từ Mỹ – khi đó vẫn trung lập, song mục tiêu chính của Roosevelt là giúp Mỹ dễ dàng cung cấp vũ khí hơn cho các nước dân chủ là Anh và Pháp.
Điều khoản mới đã cấm các tàu Mỹ vận chuyển vũ khí hoặc vật liệu chiến tranh, và trao cho tổng thống quyền xác định các khu vực tác chiến (chủ yếu là các tuyến đường biển Đại Tây Dương), từ đó hạn chế và cấm các công dân Mỹ đi trên những tàu đến từ các quốc gia hiếu chiến.
Cuối cùng, Quốc hội đã đồng ý với các sửa đổi được đề xuất này vào ngày 04/11/1939. Một năm sau, với việc Anh trở thành thành luỹ cuối cùng chống lại sự xâm lược của Đức Quốc xã ở châu Âu và việc các tàu ngầm Đức đe dọa lợi ích hàng hải của Mỹ, Đạo luật Trung lập đã được sửa đổi một lần nữa để cho phép các tàu buôn trang bị vũ khí.
Tháng 12/1941, đạo luật này đã không còn hiệu lực sau cuộc đánh bom Trân Châu Cảng và việc Mỹ tham gia Thế chiến II sau đó.