Tổng thống Kyrgyzstan từ chức giữa bối cảnh bất ổn chính trị

15/10/2020

Tổng thống Kyrgyzstan Sooronbai Jeenbekov vừa tuyên bố từ chức hôm 15/10 để chấm dứt tình trạng hỗn loạn đã nhấn chìm quốc gia Trung Á này kể từ sau cuộc bầu cử quốc hội đầy tranh chấp, AP đưa tin.

Đối diện với những lời kêu gọi từ chức từ người biểu tình và đối thủ chính trị, ông Jeenbekov nói trong một tuyên bố do văn phòng của ông công bố rằng việc nắm giữ quyền lực “không đáng với sự toàn vẹn của đất nước và hòa hợp trong xã hội”.

“Đối với tôi, hòa bình ở Kyrgyzstan, toàn vẹn của đất nước, đoàn kết của người dân và sự bình yên trong xã hội là trên hết”, AP dẫn lời ông Jeenbekov nói.

Kyrgyzstan là quốc gia với 6,5 triệu dân và có chung đường biên giới với Trung Quốc. Đất nước này đã chìm vào hỗn loạn sau cuộc bỏ phiếu ngày 4/10 mà các quan chức bầu cử nói rằng đã bị các đảng ủng hộ chính phủ lạm dụng. Phe đối lập nói rằng cuộc bầu cử đã bị vấy bẩn bởi hoạt động mua phiếu bầu và những dấu hiệu bất thường khác.

Những người biểu tình sau đó đã chiếm các tòa nhà chính phủ, cướp phá một số văn phòng, và Ủy ban Bầu cử Trung ương đã hủy bỏ cuộc bầu cử. Phe đối lập sau đó công bố kế hoạch lật đổ ông Jeenbekov và thành lập chính phủ mới.

Ông Jeenbekov đã ban hành tình trạng khẩn cấp ở thủ đô Bishkek và được quốc hội thông qua hôm 13/10.

Cuối tuần qua, nhà chức trách Kyrgyzstan triển khai quân đội tới Bishkek và ban hành lệnh giới nghiêm. Động thái này đã xoa dịu căng thẳng trong thành phố, nơi người dân lo sợ nạn cướp bóc đi kèm với các cuộc nổi dậy trước đó và bắt đầu thành lập các nhóm cảnh vệ để bảo vệ tài sản. Các cửa hàng và ngân hàng đóng cửa vào tuần trước cũng đã mở cửa trở lại.

Trong một nỗ lực nhằm ngăn chặn tình trạng bất ổn, hôm 14/10, ông Jeenbekov đã tán thành việc bổ nhiệm ông Sadyr Zhaparov làm tân thủ tướng của Kyrgyzstan, cũng như chuẩn thuận nội các mới của ông. Ông Zhaparov là một cựu nhà lập pháp, được những người biểu tình phóng thích khỏi nhà tù vào tuần trước,

Ông Zhaparov đã hứa với những người ủng hộ rằng ông sẽ thúc đẩy việc từ chức của ông Jeenbekov và tổ chức hội đàm với tổng thống vài giờ sau khi ông Jeenbekov ký bổ nhiệm ông. Sau cuộc hội đàm, ông Jeenbekov cho biết sẽ tiếp tục công việc này cho đến khi tình hình chính trị ở Kyrgyzstan ổn định.

Tuy nhiên, hàng trăm người ủng hộ ông Zhaparov đã tập hợp tại thủ đô hôm 14/10, yêu cầu tổng thống từ chức và đe dọa sẽ xông vào dinh thự của ông.

Ông Zhaparov hôm 14/10 hứa sẽ gặp lại tổng thống vào ngày hôm sau để thuyết phục ông từ chức.

Không rõ liệu cuộc gặp có diễn ra hay không, nhưng các cuộc biểu tình đòi ông Jeenbekov từ chức vẫn tiếp tục vào sáng 15/10.

Ông Jeenbekov cho biết trong tuyên bố của mình rằng tình hình ở Bishkek “vẫn căng thẳng” mặc dù thực tế là Nội các mới đã được bổ nhiệm một ngày trước đó và ông không muốn làm leo thang những căng thẳng này.

“Một bên là những người biểu tình, bên kia là những người thực thi pháp luật. Quân nhân và các cơ quan công luật có nghĩa vụ sử dụng vũ khí để bảo vệ Nhà nước. Trong trường hợp này, máu sẽ đổ ra. Đó là điều không thể tránh khỏi”, AP dẫn tuyên bố của ông Jeenbekov nói. “Tôi không muốn đi vào lịch sử với tư cách là một tổng thống đã bắn vào chính công dân của mình và gây đổ máu”.

Đây là lần thứ ba trong vòng 15 năm người biểu tình đòi lật đổ chính phủ ở Kyrgyzstan, một trong những quốc gia nghèo nhất tách ra từ Liên Xô cũ.