Mohsen Fakhrizadeh: Iran nói Israel đã ám sát nhà khoa học hàng đầu

Students of Iran\’s Basij paramilitary force rallied in front of the foreign ministry in Tehran

Tổng thống Iran đổ lỗi cho Israel đã ám sát nhà khoa học hạt nhân hàng đầu hôm thứ Sáu 28/11, và nói Iran sẽ không làm chậm lại chương trình hạt nhân của nước này.

Tổng thống Hassan Rouhani cũng nói Iran sẽ trả đũa vụ ám sát ông Mohsen Fakhrizadeh vào một thời điểm do họ chọn.

Ông Fakhrizadeh bị giết khi những người đàn ông mang súng tấn công chiếc xe chở ông ở thị trấn Absard, phía đông thủ đô Tehran.

Israel hiện chưa bình luận gì, nhưng trước đó đã từng cáo buộc ông đứng đắng sau một chương trình vũ khí hạt nhân bí mật.

Fakhrizadeh là nhà khoa học hạt nhân nổi tiếng nhất của Iran, người đứng đầu tổ chức nghiên cứu và phát minh của bộ quốc phòng nước này.

Vụ ám sát ông đe dọa làm tăng căng thẳng với Mỹ và các nước đồng minh thân cận về chương trình hạt nhân của Iran.

Iran đã phản ứng ra sao?

Tổng thống Rouhani nói hôm thứ Bảy Iran sẽ đáp trả \”trong tương lai\” nhưng việc ám sát ông Fakhrizadeh sẽ không ép được Iran đưa ra các quyết định nóng vội.

\”Kẻ thù của Iran phải biết rằng người dân và các quan chức Iran dũng cảm hơn họ tưởng và sẽ không để hành động tội ác này không bị đáp trả.\”

\”Rồi sẽ đến lúc họ phải trả lời cho tội ác này,\” ông nói thêm.

Trong một thông cáo trước đó, vị tổng thống cáo buộc \”những kẻ giết thuê cho chế độ Zionist đàn áp\” – ý nói đến Israel – đã đứng đằng sau vụ ám sát.

\”Vụ ám sát liệt sỹ Fakhrizadeh cho thấy sự cùng đường của kẻ thù chúng ta và niềm thù hận sâu sắc của chúng… Sự hy sinh của ông sẽ không làm chậm lại những thành tựu của chúng ta.\”

Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei cũng kêu gọi \”trừng phạt\” những kẻ gây ra vụ tấn công và \”những kẻ chỉ huy\”, trong một tweet hôm thứ Bảy.

Cố vấn quân sự của ông, Hossein Dehghan, trước đó thề sẽ \”quật ngã\” những người tấn công như sấm sét.

Hiện chưa có bình luận nào từ phía Israel về vụ ám sát. Tờ the New York Times dẫn lời ba quan chức Hoa Kỳ, trong đó có hai nhân viên tình báo, nói rằng Israel đứng đằng sau vụ tấn công.

Tên của ông Fakhrizadeh đã được đề cập cụ thể trong bài thuyết trình của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về chương trình hạt nhân của Iran vào tháng 4/2018.

Các sứ quán Israel khắp thế giới đã được đặt vào tình trạng báo động cao, theo trang tin N12 của Israel hôm thứ Bảy.

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif kêu gọi cộng đồng quốc tế \”lên án hành động khủng bố này.\”

Bối cảnh vụ việc ra sao?

Vụ ám sát xảy ra trong bối cảnh có những quan ngại mới về lượng uranium được làm giàu mà Iran đang sản xuất. Uranium làm giàu là một thành phần quan trọng cho cả sản xuất điện hạt nhân dân dụng và vũ khí hạt nhân quân sự.

Một thỏa thuận năm 2015 với sáu cường quốc thế giới đã đặt giới hạn về sản lượng uranium làm giàu của nước này, nhưng kể từ khi Tổng thống Donald Trump từ bỏ thỏa thuận vào năm 2018, Iran đã cố tình làm ngược lại các thỏa thuận đó.

Joe Biden đã cam kết tái hợp tác với Iran khi ông nhậm chức Tổng thống Mỹ vào tháng Giêng, bất chấp sự phản đối từ lâu của Israel.https://bbc.com/ws/av-embeds/cps/vietnamese/world-55114834/p07h8qjd/viChụp lại video,

Tại sao Mỹ và Iran lại không ưa nhau đến như vậy?

Cựu lãnh đạo Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), John Brennan, cho rằng việc sát hại nhà khoa học này là một hành động \”tội ác\” và \”rất liều lĩnh\” có nguy cơ làm bùng phát xung đột trong khu vực\”.

Trong một loạt các dòng tweet, ông nói rằng cái chết của nhà khoa học \”có nguy cơ gây ra trả thù chết người và xung đột mới trong vực\”.

Ông Brennan nói thêm rằng ông không biết \”liệu một chính phủ nước ngoài có ủy quyền hoặc thực hiện vụ sát hại Fakhrizadeh hay không\”.

Tổng thư ký Liên hiệp quốc António Guterres kêu gọi các bên kiềm chế, trong khi một người phát ngôn bộ ngoại giao Đức kêu gọi các bên \”tránh có những bước đi dẫn tới căng thẳng leo thang\”.

\”Vài tuần trước khi chính quyền mới của Mỹ lên nắm quyền, điều quan trọng là giữ được khả năng có đàm phán với Iran để bất đồng về chương trình hạt nhân của Iran có thể được giải quyết bằng các cuộc đàm phán,\” một thông cáo của Bộ Ngoại giao Đức viết.