\’Hộ chiếu Covid\’ ở EU và Anh cùng vấn đề vaccine Nga và Trung Quốc

4 giờ trước

Một câu chuyện mạng xã hội tiếng Việt những ngày qua bàn thảo là quy chế \’hộ chiếu vaccine\’ để nhập cảnh EU và Anh với những ai tiêm vaccine Trung Quốc và Nga.

Theo BBC News Tiếng Việt tìm hiểu thì Liên hiệp châu Âu (EU) vẫn chưa công nhận vaccine Nga và Trung Quốc cho \’chứng nhận thông hành\’.

Điều này không có nghĩa là họ sẽ giữ nguyên tình trạng đó, mà chỉ nói \”đang xem xét\” một loạt vaccine khác, ngoài các loại Y tế EU chuẩn thuận.

Cùng thời gian, Anh đang tiếp tục mở rộng phạm vi đi lại ở nước ngoài cho NHS Covid Pass – tức thông hành điện tử do Y tế Anh cung cấp cho người đã tiêm vaccine hoặc đã có kháng thể vì lây Covid và đã khỏi.

Trong bài này chúng tôi giới thiệu thông tin về hai loại \’hộ chiếu vaccine\’, của EU, và của Anh cùng chủ đề liên quan là họ công nhận các vaccine nào trên thế giới.

EU nói gì về vaccine Nga và TQ?

Văn bản ngày 02/07/2021 của Ủy ban (EU Commission) xác định hộ chiếu vaccine của EU sẽ được cấp cho những ai ở EU tiêm một trong bốn loại vaccine sau, vốn được Cơ quan Y tế (European Medicine Agency -EMA) phê chuẩn:

•Comirnaty (BioNTech, Pfizer)

•Moderna

•Vaxzevria (trước đó có tên COVID-19 Vaccine AstraZeneca, Oxford)

•Janssen (Johnson & Johnson)

Một văn bản khác ngày 15/06/2021 của EU cho hay EMA đang xem xét bốn loại vaccine sau để ra quyết định phê chuẩn hay chưa:

•CVnCoV (CureVac)

•NVX-CoV2373 (Novavax)

•Sputnik V (Gam-COVID-Vac)

•COVID-19 Vaccine (Vero Cell) Inactivated (Sinovac)

Như thế, các vaccine TQ và Nga hiện chưa được EU công nhận, chứ không phải không công nhận giá trị.

Cần phải nói thêm rằng cơ quan EU không làm nhiệm vụ cấp hộ chiếu tiêm chủng, mà để cho các quốc gia thành viên thực hiện.

Gọi là \’hộ chiếu vaccine\’ nhưng thực ra đây là chứng nhận thông hành kỹ thuật số (EU Digital Covid Certificate), lưu trên điện thoại, gồm nội dung sau:

•Họ và tên

•Ngày tháng năm sinh

•Quốc gia thành viên EU cung cấp chứng nhận

•Mã vạch (QR code)

Chứng nhận này cũng xác định không chỉ tư cách người dùng đã được tiêm vaccine chưa, mà có cả thông số đánh giá người đó đã từng mắc Covid, và có kháng thể, hoặc có xét nghiệm PCR âm tính.

Tuy thế, một quốc gia thành viên EU vẫn có thể đơn phương công nhận vaccine của Trung Quốc, ví dụ như Hungary.

Nước không phải thành viên nhưng có các hiệp định hỗ tương chặt chẽ với EU cũng có thể tạo ra biệt lệ với vaccine TQ, như Thụy Sĩ.

Vấn đề ở các nước cạnh EU

Hôm 09/07/2021, Bộ Y tế Liên bang Thụy Sĩ (Federal Office of Public Health) thông báo trên trang web của họ rằng EU đã công nhận \’hộ chiếu vaccine\’ của Liên bang Thụy Sĩ.

Cũng trang web này cho hay Thụy Sĩ công nhận tư cách \’đã tiêm chủng\’ của người tới nước họ, gồm những người tiêm Sinovac của Trung Quốc.

Vấn đề công nhận hay không vaccine Nga và Trung Quốc xem ra còn do từng nước châu Âu quyết định.

Ví dụ Iceland, nước không thuộc EU, cho biết họ công nhận tư cách \”đã tiêm chủng\” với mọi người đã tiêm vaccine do EMA và WHO phê chuẩn, như thế, sẽ gồm cả vaccine Trung Quốc và Nga trong danh sách WHO công nhận.

Còn Pháp, nước thường đón nhiều du khách Trung Quốc và Nga, hôm 04/06 cho hay họ chỉ công nhận vaccine do EMA phê chuẩn.

Như thế, chừng nào EMA chưa ra quyết định thì Pháp chưa đồng ý để người tiêm vaccine TQ và Nga nhập cảnh theo quy chế dành cho người đã có hộ chiếu vaccine.

Chính phủ Lithuania nói họ không có ý định công nhận vaccine Sputnik V của Nga.

Ngược lại, thông qua các thỏa thuận riêng, EU Digital Covid Certificate được công nhận và có giá trị sử dụng ở cả 27 nước thành viên, và bốn nước không phải thành viên: Thụy Sĩ, Iceland, Na Uy và Liechtenstein.

Anh Quốc trong quan hệ với EU và Hoa Kỳ

Riêng Anh Quốc, các vấn đề này đã được bàn thảo song phương với EU nhiều tháng qua, và cho tới ngày 7/08/2021 thì mới có ba nước Hy Lạp, Tây Ban Nha và Malta thuộc EU công nhận giá trị của hộ chiếu vaccine Anh, do NHS cung cấp.

Còn gọi là NHS Covid Pass (thông hành Covid của National Health Service – Y tế công tại Anh) chứa đựng thông số giống hệt hộ chiếu vaccine của EU.

Theo trang web của NHS, Anh Quốc chỉ nói ai đã tiêm vaccine tại Anh, thì là có quyền dùng App NHS Covid Pass để đi lại, trong cũng như ngoài nước.

Trên thực tế cho tới 09/08/2021, theo BBC News chỉ có ba loại: Moderna; Oxford/AstraZeneca và Pfizer/BioNTech là vaccine được tiêm ở Anh.

Trong tương lai số vaccine này có thể thay đổi.

Vào thời điểm đăng bài viết này, các cơ quan của EU thông báo họ vẫn đang làm việc để tiến tới chỗ đạt thỏa thuận chung với Anh về NHS Covid Pass.

Bộ Ngoại giao Anh cho hay công dân hay người sống ở Anh đã được tiêm chủng đủ liều cần vào các trang riêng của chính phủ, bộ ngoại giao nước EU họ muốn tới, quá cảnh để xem xét cụ thể.

Được biết quy chế \”đã tiêm chủng\” của một cá nhân không liên quan gì đến quốc tịch, mà gắn liền đến nơi cư trú trong ba tháng gần nhất.

Một cựu phó cảnh sát trưởng của Anh cho báo Anh biết vì ba tháng qua ông ở Na Uy và đã được tiêm Astra Zeneca bên đó nhưng Anh Quốc và Na Uy lại không công nhận \”hộ chiếu vaccine\” của nhau.

Để bay về nhà ở Anh mà không phải cách ly 10 ngày, ông phải tiêm vaccine thêm hai liều Pfizer được Anh công nhận.

Cùng lúc, hàng trăm nghìn công dân EU sống tại Anh khi về nước họ trong mùa hè năm nay, cũng bị đối xử như người Anh nếu quốc gia quê hương họ chưa công nhận NHS Pass của Anh.

Vấn đề này được trang The Guardian ở Anh nêu ra:

\”Dù NHS Pass ghi rõ là \’được công nhận quốc tế\’ (internationally compliant), nó lại không ghi nhận các loại vaccine do chính Anh Quốc phê chuẩn, nếu được tiêm ở nước ngoài.\”

Lỗ hổng này khiến xảy ra tình trạng ở châu Phi, châu Á: người tiêm AstraZeneca do Anh làm, lại chưa được thừa nhận tư cách \”đã tiêm\” nếu họ muốn bay tới Anh.

Cùng lúc, Canada lại công nhận Covishield, một phiên bản của AstraZeneca do Ấn Độ cung cấp, khác với EU chưa công nhận loại này cho tới gần đây.

Anh Quốc cũng chưa công nhận các loại vaccine Nga và Trung Quốc có giá trị cho \”hộ chiếu vaccine\” để nhập cảnh Anh mà không cần cách ly dài ngày sau khi qua biên giới.

Tuần qua, Chủ tịch Tập Cận Bình của TQ nêu ra cam kết cung cấp cho thế giới 2 tỷ liều vaccine nước ông sản xuất trong năm nay.

Cùng lúc có các ý kiến trên báo chí Phương Tây đặt câu hỏi về tính hiệu quả của vaccine Trung Quốc.

Hoa Kỳ cho đến 28/07, vẫn không chấp nhận quy chế \”đã tiêm đủ vaccine\” (fully-vaccinated) của người đến từ Anh và EU, trừ khi người bay về là công dân Mỹ.

Tương tự như vậy, Hoa Kỳ không (hoặc chưa) công nhận các loại vaccine TQ và Nga.

Với những diễn biến dịch bệnh hiện thời, thậm chí hầu hết những người không phải là công dân Mỹ nếu từng ở Anh, 26 quốc gia Schengen tại châu Âu, Ireland, Trung Quốc, Nam Phi và Ấn Độ trong vòng 14 ngày trước khi tới Mỹ sẽ không được phép nhập cảnh, bất kể đã tiêm đủ vaccine hay chưa, và đã tiêm loại vaccine nào.

Trong khi đó, Anh đã đơn phương công nhận \”hộ chiếu vaccine\” của người từ Mỹ nhập cảnh.

Bộ trưởng Ngoại giao Anh Dominic Raab cho biết chính phủ Anh đang làm việc với Hoa Kỳ để có sự công nhận hỗ tương.