Tàu tuần duyên Trung Quốc chụp ngày 14/5/2014 trong vùng biển tranh chấp ở Biển Đông. (HOANG DINH NAM / AFP qua Getty Images)

Chuyên gia: Trung Quốc tự đẩy mình vào chân tường khi đưa ra Luật hàng hải mới

 Bình luậnHải Đăng • 24/09/21

\”Luật An toàn Giao thông Hàng hải\” sửa đổi của Trung Quốc không được quốc tế công nhận. Các chuyên gia nhận định rằng, luật này là sai trái và không phù hợp với luật pháp quốc tế. Bắc Kinh có toan tính gì khi ban hành luật này và họ sẽ thực thi như thế nào?

Hôm 1/9, Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc (CMSA) thông báo thực thi \”Luật An toàn Giao thông Hàng hải\”, ngay sau đó vào ngày 8/9 Hải quân Hoa Kỳ đã thực hiện hoạt động tự do hàng hải trong phạm vi 12 hải lý của Đá Vành Khăn. Trang web Bộ Quốc phòng Trung Quốc nói rằng Hoa Kỳ \”đột nhập bất hợp pháp\” và đưa ra cảnh báo, tuy nhiên Hoa Kỳ vẫn bất động. 

Luật này có thể thực hiện được không? Liệu nó có làm leo thang khủng hoảng Biển Đông? Phóng viên Vision Times đã phỏng vấn Tiến sĩ Tạ Điền (Xie Tian), Giáo sư Trường Kinh doanh Aiken thuộc Đại học Nam Carolina, Hoa Kỳ để tìm hiểu về vấn đề này.

Luật hàng hải mới của Trung Quốc nhắm vào Hoa Kỳ

Tiến sĩ Tạ Điền nói: “Tại sao Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) lại đưa ra luật an toàn giao thông hàng hải vào thời điểm này? Rõ ràng là đang đáp trả chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Chúng ta biết thực tế là dưới thời Tổng thống Trump, Hoa Kỳ đã chuyển đổi từ chiến lược Châu Á – Thái Bình Dương sang chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Cơ bản trên thực tế là ngoài [chiến lược] chuỗi đảo thứ nhất và chuỗi đảo thứ hai, hiện giờ Hoa Kỳ còn liên kết với Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, liên hợp lực lượng của toàn bộ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương để bao vây ĐCSTQ, cho nên ĐCSTQ hiểu rất rõ.

Chúng ta đã thấy Hạm đội Thái Bình Dương và Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ liên tục tuần tra đi lại ở Biển Đông và eo biển Đài Loan, bởi vì Hoa Kỳ cho rằng họ đang thực hiện quyền tự do hàng hải của mình trong các vùng biển quốc tế. Mà đã là vùng biển quốc tế thì ĐCSTQ hoàn toàn không được can thiệp. Hiển nhiên là ĐCSTQ rất khó chịu về điều này. Bởi vì cho dù đó là Biển Đông, Biển Hoa Đông và eo biển Đài Loan, hay là vấn đề các đảo ở Biển Đông, thì ĐCSTQ đều ý thức được rằng nó đang bị Hoa Kỳ thách thức. Cho nên giờ đây nó đưa ra ‘Luật An toàn Giao thông Hàng hải’.Lực lượng phòng vệ hàng hải Nhật Bản (JMSDF), Lực lượng phòng vệ Úc (ADF) và nhóm tác chiến tàu sân bay Ronald Reagan của Mỹ đã tiến hành một cuộc tập trận chung ở vùng biển Philippines. (Ảnh từ trang web của Hải quân Hoa Kỳ)

Ở đây, bạn có thể thấy các yêu cầu của ĐCSTQ là hoàn toàn nhằm vào Hoa Kỳ. Họ yêu cầu khi 5 loại tàu đi vào lãnh hải của Trung Quốc thì phải thông báo cho Cục Hàng hải Trung Quốc các thông tin như tên tàu và số Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO). 

ĐCSTQ liệt kê các loại tàu vận chuyển hóa chất nguy hiểm, dầu các loại, cũng chỉ là cái cớ bề mặt. Mục đích rõ ràng là ám chỉ tàu ngầm và tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân…, cũng tức là nhằm vào Hoa Kỳ. Pháp cũng có nhưng nước này chỉ có một chiếc, các nước khác không có loại tàu sân bay đó. 

Tức là nó đang yêu cầu tàu chiến, tàu ngầm và hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ khi đi vào vùng biển mà Trung Quốc gọi là ‘lãnh hải’, như eo biển Đài Loan, hoặc các đảo mà ĐCSTQ tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, thì cần phải khai báo. 

ĐCSTQ nói rằng nếu không khai báo, nó có quyền truy đuổi khẩn cấp. Nó cho rằng nếu tàu nước ngoài vi phạm Luật An ninh Hàng hải, bao gồm cả tàu chiến của Hoa Kỳ, nó có quyền truy đuổi, đuổi các tàu đó ra vùng biển quốc tế hoặc bắt giữ, thậm chí đưa về bến cảng của Trung Quốc để thẩm vấn. Điều này thật khôi hài.

Tôi nghĩ rằng, trên thực tế ĐCSTQ ngày càng bị Hải quân Hoa Kỳ chèn ép ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, nó bị ép tới mức bốc hỏa. Có lẽ ĐCSTQ đã phải chịu một số áp lực ở trong nước, thậm chí là áp lực từ phe cứng rắn trong nội bộ đảng, [phe đó] cho rằng [chính quyền] đã quá hèn yếu trước Hoa Kỳ, bây giờ cần phải cứng rắn hơn\”.

Hoa Kỳ và các nước phương Tây không công nhận ‘lãnh hải’ của Bắc Kinh

Tiến sĩ Tạ nói thêm rằng, câu hỏi đặt ra ở đây là rốt cuộc lãnh hải của Trung Quốc tới đâu?

“Khi đi vào eo biển Đài Loan, bạn có bị tính là đi vào lãnh hải của Trung Quốc không? ĐCSTQ cho rằng Đài Loan vẫn là một phần của Trung Quốc, tức là eo biển Đài Loan không phải là vùng biển quốc tế… Ngoài ra, ĐCSTQ còn cho rằng các đảo đá ngầm ở Biển Đông cũng thuộc lãnh hải của Trung Quốc, và đã xây dựng nhiều căn cứ ở đây”. 

Nhưng chiến hạm của Mỹ đã nhiều lần thực hiện quyền tự do hàng hải ở các khu vực trên. Vậy nếu căn cứ theo tuyên bố hiện nay của Bắc Kinh, thì tàu chiến Mỹ đã vi phạm luật của ĐCSTQ, ông Tạ nói.

“ĐCSTQ ban hành ‘luật’ này là nhằm mục đích tăng cường kiểm soát đối với Biển Đông. Nhưng có điều là không chỉ Mỹ, mà hầu như tất cả các quốc gia khác đều không công nhận luật này. Việc Hoa Kỳ thực hiện quyền tự do hàng hải ở Biển Đông khiến ĐCSTQ cảm thấy bị đe dọa. Tiếp theo đây, tôi tin rằng Hải quân Hoa Kỳ, cũng như hải quân các nước khác, nhất định sẽ tiếp tục tự do đi lại trên các tuyến đường này\”.

ĐCSTQ đã tự đẩy mình vào chân tường

Theo truyền thông nước ngoài, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết, nước Mỹ giữ vững quan điểm rằng các nước dù lớn hay nhỏ cũng đều nên tuân theo quy tắc chung của quốc tế về lãnh hải. Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ đoàn kết để chống lại các yêu sách chủ quyền trên biển của Trung Quốc. 

Úc cũng tuyên bố rằng, nước này sẽ tiếp tục thực hiện quyền tự do hàng hải dựa trên luật pháp quốc tế và không bị ràng buộc bởi luật mới của Trung Quốc.

Tiến sĩ Tạ chỉ ra rằng: \”Chúng ta đều biết là hải quân của Anh, Pháp, Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và thậm chí cả Hàn Quốc đều từng đi lại trên Biển Đông. Họ tuyệt nhiên không để ý tới ‘luật’ của ĐCSTQ. Tôi cho rằng có vẻ như ĐCSTQ sắp ngả bài với Hoa Kỳ, cho nên vấn đề Biển Đông và mối nguy ở Biển Đông có thể sẽ leo thang. Tôi nghĩ khả năng xảy ra xung đột ở Biển Đông cũng đang tăng lên.

Tiếp sau đây phải xem ĐCSTQ định thực thi luật của nó như thế nào. Nếu ĐCSTQ muốn thực thi ‘Luật An toàn Giao thông Hàng hải’, nó có thể sẽ thiết lập một cơ quan tuần tra biển tương tự như lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc. Tàu chiến các nước nhất định sẽ phớt lờ nó. Vậy phải làm sao? Liệu ĐCSTQ có nói rằng anh đã xâm phạm lãnh hải của tôi và phái hải quân tới? Nếu nó điều động hải quân, tôi cho rằng ĐCSTQ có khả năng sẽ bị sập bẫy của Hoa Kỳ.

Vì vậy, tôi cho rằng việc ĐCSTQ đưa ra cái luật này thực sự là một việc làm hết sức ngu ngốc. Nếu nó thực sự thách thức Hoa Kỳ ở Biển Đông, hoặc gây ra xung đột, thì hải quân Trung Quốc sẽ bị tấn công hoặc thậm chí bị tiêu diệt rất nhanh. Từ góc độ khác, một khi hải quân của ĐCSTQ và các đảo tranh chấp ở Biển Đông bị tấn công, tôi nghĩ điều này cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chính quyền của ĐCSTQ\”.Tàu tuần duyên Trung Quốc (phía sau) đi cạnh tàu tuần duyên Việt Nam (phía trước) gần giàn khoan dầu mà Trung Quốc thiết lập trong vùng biển tranh chấp ở Biển Đông, ảnh chụp ngày 14/52014. (HOANG DINH NAM / AFP qua Getty Images)

Nếu Bắc Kinh khăng khăng thực thi ‘luật’, liệu Biển Đông có nổ ra chiến sự?

Trung Quốc đã ký Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982. Theo Công ước, lãnh hải là vùng 12 hải lý, còn vùng đặc quyền kinh tế dài 200 hải lý tính từ đường cơ sở. Tiến sĩ Tạ Điền phân tích như sau:

“Nhưng chúng ta biết rằng, nếu căn cứ theo 200 hải lý thì có rất nhiều quốc gia đang chồng lấn nhau trên Biển Đông. Cho nên thực tế là Hoa Kỳ đã không ký công ước này. Lập trường của Mỹ là UNCLOS 1982 có thể sẽ gây nguy hiểm cho một số tàu buôn hoặc hoạt động thương mại của Hoa Kỳ. Do đó, Mỹ không công nhận vì nó đi ngược lại với nguyên tắc mở cửa và nền kinh tế tự do của nước này. 

Ngoài ra, hồi đầu Hoa Kỳ cho rằng công ước này có thể sẽ có lợi cho Liên Xô, vì vậy họ đã không ký. Nhưng Mỹ cũng bày tỏ rằng sẽ tuân thủ các điều khoản khác và tôn trọng UNCLOS. Khi này là thời điểm xảy ra Chiến tranh Lạnh.

Sau đó vào năm 1994, Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã đồng ý gia nhập công ước này và kêu gọi các thượng nghị sĩ Hoa Kỳ phê chuẩn, nhưng cho tới giờ các thượng nghị sĩ vẫn chưa thông qua. Điều này có nghĩa là Hoa Kỳ vẫn chưa tham gia công ước nhưng lập trường tôn trọng các điều khoản của họ thì không thay đổi.

Vấn đề mấu chốt là việc phân chia lãnh hải ở Biển Đông. ĐCSTQ quy hoạch Biển Đông thành ‘đường chín đoạn’. Nhưng nó vẫn chưa được quốc tế công nhận và hải quân các nước vẫn tiếp tục đi lại tự do trên vùng biển này. Nếu ĐCSTQ cho rằng nó đã bị thách thức nhưng lại không có phản ứng gì, thì đồng nghĩa với việc ĐCSTQ đã ngầm chấp nhận, hoặc là nó đã từ bỏ đường phân chia này.

Do đó, vì thể diện nên ĐCSTQ cũng tuyên bố kiên quyết thực hiện luật của họ. Nhưng các nước khác lại không công nhận, Hoa Kỳ vẫn thực hiện quyền tự do hàng hải. ĐCSTQ đã tự đặt ra một vấn đề nan giải. Nếu nó khăng khăng rằng đây là lãnh hải của mình, vậy thì nó chỉ có thể cử tàu chiến đến xua đuổi, nghĩa là trên biển sẽ nổ ra tiếng súng, thậm chí là chiến tranh xung đột giữa các hải quân”.

Theo Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA), Hạm đội 7 của Hải quân Hoa Kỳ tuyên bố rằng tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Benfold thuộc lớp Arleigh Burke “đã di chuyển thường lệ qua eo biển Đài Loan theo luật quốc tế\” vào ngày 28/7 năm nay. Động thái này thể hiện cam kết của Hoa Kỳ đối với một Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và mở cửa.

Tiến sĩ Tạ Điền nói rằng, eo biển Đài Loan trên thực tế là thuộc vùng biển quốc tế. \”Hoa Kỳ cũng đã chú ý đến hoặc ý thức được rằng hai bên eo biển đều nói chỉ có một Trung Quốc. Nhưng rốt cuộc đó là Trung Quốc nào? [Mỹ] cũng không công nhận Đài Loan là một phần của ĐCSTQ. Hoa Kỳ cho rằng Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan) không phải là một phần của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Ngoài ra còn có đường chín đoạn ở Biển Đông do ĐCSTQ vẽ ra và vùng biển xung quanh các đảo, đá ngầm bị họ chiếm đóng. Như cách nói của ĐCSTQ thì Hoa Kỳ đã xâm phạm lãnh hải của họ. Bây giờ ĐCSTQ lại ban hành luật an ninh này. Rốt cuộc thì Hải quân Trung Quốc có định đánh hay không? Tôi nghĩ rằng ĐCSTQ thực sự đã tự đẩy mình vào chân tường, đến mức phải chiến đấu với Hải quân Hoa Kỳ\”.

Hải Đăng

Theo Vision Times