Trung Quốc, kẻ thù hữu ích cho Đài Loan

Đăng ngày: 14/10/2021

Thanh Hà

Nhờ Trung Quốc, Đài Loan trở thành tâm điểm của thế giới. Hai nhà nghiên cứu Marc Julienne và John Seaman của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp – IFRI cùng nhận định, Đài Loan là một bậc thầy trong việc « khai thác mối đe dọa xuất phát từ Trung Quốc để thoát khỏi thế cô lập trên trường quốc tế ».  

Đối với công luận trong nước, điểm tín nhiệm của tổng thống Thái Anh Văn thực sự vững vàng. Kinh tế Đài Loan tăng trưởng tốt bất chấp đại dịch Covid-19 và những đòn trừng phạt của Bắc Kinh. Đài Bắc đã chứng minh là một mắt xích không thể thiếu trong tầm nhìn về một vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Cuối cùng về công nghệ, Trung Quốc gián tiếp giúp cho các tập đoàn Đài Loan được cả từ Mỹ đến châu Âu, Nhật Bản ve vãn hơn bao giờ hết.  

Trong bài tham luận mang tựa đề « Bắc Kinh : Kẻ thù tệ nhất và tốt nhất của Đài Loan » đăng trên tạp chí Politique Etrangère (số 2021/2), Marc Julienne và John Seaman nhắc lại : khi mới lên cầm quyền năm 2013 ông Tập Cận Bình đã ngỡ rằng sẽ dễ dàng thuyết phục Đài Loan « trở về với đất mẹ ». Nhưng rồi cử tri Đài Loan đã bầu lãnh đạo đảng Dân Tiến vào chiếc ghế tổng thống năm 2016.

Trở thành vị nữ tổng thống đầu tiên của Đài Loan, bà Thái Anh Văn đoạn tuyệt với chính sách của người tiền nhiệm Mã Anh Cửu bên Quốc Dân Đảng, thân Bắc Kinh. Điều khó chấp nhận hơn nữa trong mắt ông Tập Cận Bình là bà Thái Anh Văn đã tái đắc cử vẻ vang hồi năm 2020 đúng vào lúc mà Vũ Hán trở thành tâm dịch, Bắc Kinh bị chỉ trích bưng bít thông tin, thao túng Tổ Chức Y Tế Thế Giới về mức độ nguy hiểm của virus corona chủng mới.  

Uy hiếp tinh thần, làm sói mòn sức lực của đối phương 

Hai đồng tác giả bài viết trên tạp chí Politique Etrangère nêu ra hàng loạt những thành công của Đài Loan từ 2016 khiến Hoa Lục càng tức giận và điều đó giải thích phần nào cho thái độ càng lúc càng « hung hăng » của Bắc Kinh đối với Đài Bắc.  

Vào lúc hình ảnh của Trung Quốc xấu đi trong mắt cộng đồng quốc tế về nhiều mặt, từ y tế cho đến việc nuốt lời hứa về một mô hình « một quốc gia hai chế độ » dành cho Hồng Kông, hay trước những tiết lộ cưỡng bức lao động tại tỉnh Tân Cương  và nhất là Trung Quốc đang trực diện đối đầu với Mỹ về mọi mặt, thì Đài Loan được xem như là mô hình mẫu mực trong việc giải quyết khủng hoảng Covid. Chính quyền Đài Loan chứng minh rằng một chế độ dân chủ cũng có thể dập được dịch. Virus corona chủng mới không làm xáo trộn kinh tế Đài Loan. Thế rồi Đài Bắc mở rộng cửa đón các nhà đấu tranh nhân quyền Hồng Kông.  

Ngần ấy cũng đủ để Trung Quốc gia tăng áp lực với Đài Loan về mặt quân sự với những đợt tập trận của Hải Quân càng lúc càng cận kề với các vùng biển của Đài Loan, với các chiến dịch dồn dập đưa chiến đấu cơ vào vùng nhận dạng phòng không của Đài Loan.  Tuy nhiên tính toán của Trung Quốc muốn vừa uy hiếp tinh thần 23 triệu dân Đài Loan, vừa khiến đối phương mòn sức vì phải chống đỡ, tạm thời thất bại. 

Những lá chủ bài của Đài Loan  

Hai đồng tác giả bài tham luận « Bắc Kinh : kẻ thù tệ nhất và tốt nhất của Đài Loan » giải thích, về đối nội, bà Thái Anh Văn được công luận Đài Loan ủng hộ hơn bao giờ hết. Về mặt kinh tế, đành là Đài Loan bị cấm xuất khẩu quả na, quả dứa sang Hoa Lục nhưng hòn đảo tí hon này lại có những lá chủ bài khác trong tay mà ông khổng lồ Bắc Kinh không có được : đó là những con bọ « chip » điện tử, là linh kiện bán dẫn mà ngay cả các tập đoàn Trung Quốc cũng xem là « cột xương sống » để phát triển. 

Chip điện tử và linh kiện bán dẫn là hai chìa khóa giúp Đài Loan « tự đặt mình vào trung tâm bàn cờ công nghệ cao », và là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi sản xuất toàn cầu mà qua đó Đài Loan là một chìa khóa trong cuộc đọ sức Mỹ-Trung về công nghệ cao, về kinh tế và chiến lược. Chỉ nội với việc một tập đoàn TSMC của Đài Loan, dẫn đầu trong ngành công nghệ nano, những ông khổng lồ Trung Quốc như Hoa Vi hay HiSilicon hay Hik Vision cũng có thể bị điêu đứng, nếu không được TSMC cung cấp bọ nano kịp thời. 

Mỹ thở phào nhẹ nhõm khi thuyết phục được TSMC mở nhà máy ở bang Arizona. Liên Âu đang ráo riết đàm phán để cũng trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt nhà sản xuất bọ điện tử này. Chỉ nội với lá chủ bài công nghệ cao cũng đủ sức thuyết phục các siêu cường phương Tây không nên bỏ rơi Đài Loan trước những nanh vuốt của Bắc Kinh.  

Về địa chính trị, từ trước đại dịch, Đài Loan luôn chứng minh là một quốc gia « chia sẻ tầm nhìn và những giá trị » với các nền dân chủ tự do, là một điểm tựa hữu ích trong chiến lược Ấn Độ -Thái Bình Dương của Mỹ. Điểm trớ trêu nhất đối với Bắc Kinh có lẽ là từ 2016, chưa bao giờ  Hoa Kỳ giờ tỏ thái độ ủng hộ Đài Loan mạnh mẽ như hiện nay. Marc Julienne và John Seaman đặt câu hỏi : không hiểu Donald Trump có ý thức được về tầm mức quan trọng cuộc điện đàm với tổng thống Đài Loan trước khi chính thức bước vào Nhà Trắng hay không ? Có một điều chắc chắn là dưới chính quyền Trump, Mỹ đã tăng tốc các dự án cung cấp vũ khí cho Đài Loan. Người kế nhiệm ông là Joe Biden đang tiếp tục đi theo con đường đó.  

Không phủ nhận tình hình eo biển Đài Loan đang tựa như một thùng thuốc súng, nhưng hai đồng tác giả của bài tham luận trên tạp chí Politique Etrangère ghi nhận là : Trung Quốc mà càng hung hãn, càng hiện nguyên hình là một chế độ độc đoán thì lại càng khiến mô hình dân chủ Đài Loan trở nên « hấp dẫn hơn ». Bắc Kinh càng muốn cô lập Đài Bắc thì lại càng có nhiều phái đoàn các quan chức quốc tế đến thăm hòn đảo với 23 triệu dân này, gần đây nhất là phái đoàn của các thượng nghị sĩ Pháp, hay chuyến viếng thăm Đài Loan của cựu thủ tướng Úc, Tony Abbot.