EU xem xét trừng phạt Ba Lan, do tấn công vào ‘‘hệ thống luật pháp châu Âu’’

Đăng ngày: 20/10/2021

Trọng Thành

Liên Âu không chấp nhận các hành động tấn công vào những nguyên tắc căn bản của luật pháp châu Âu của chính quyền Ba Lan. Trên đây là thông điệp chính của chủ tịch Ủy Ban Châu Âu trong cuộc thảo luận căng thẳng hôm qua, 19/10/2021, tại Nghị Viện Châu Âu, họp ở Strasbourg (Pháp).

Trước thềm thượng đỉnh Hội Đồng Châu Âu, khai mạc ngày mai 21/10/2021, Nghị Viện Châu Âu tổ chức thảo luận về các bất đồng xung quanh việc Tòa án Hiến Pháp Ba Lan hồi đầu tháng 10, tuyên bố một số điều luật trong các hiệp ước của Liên Âu « không phù hợp với Hiến Pháp Ba Lan ». Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo, xin trích: \”Đừng tìm cách lẩn tránh hoặc đánh lạc hướng cuộc thảo luận. Tấn công vào Nhà nước pháp quyền hoặc tính tối thượng của luật pháp châu Âu là đe dọa nền dân chủ châu Âu. Chúng ta không thể và không sẽ không để cho điều đó xẩy ra\”.

Theo AFP, trong cuộc tranh luận diễn ra gần 4 giờ đồng hồ, nhiều nghị sĩ châu Âu đã lần lượt lên diễn đàn chỉ trích mạnh mẽ thái độ của thủ tướng Ba Lan Morawiecki. Về phần mình, thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki, thuộc đảng bảo thủ dân tộc chủ nghĩa, một lần nữa lên án Liên Âu có các hành động vượt quá thẩm quyền, và Ba Lan sẽ « không thể im lặng khi các giới hạn này bị xâm phạm ». Thủ tướng Ba Lan khẳng định không chấp nhận « chủ nghĩa tập quyền châu Âu ».

Trong cuộc họp hôm qua tại Nghị Viện Châu Âu, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu đã cho biết ba khả năng trừng phạt Ba Lan hiện đang được xem xét. Thứ nhất là xem xét các vi phạm của Ba Lan, để buộc Varsava nộp phạt. Thứ hai là không cấp cho Ba Lan phần mà Varsava được hưởng trong ngân sách của Liên Âu và các khoản tài trợ dự trù trong kế hoạch chấn hưng Liên Âu hậu Covid. Và thứ ba là đình chỉ quyền bỏ phiếu của Ba Lan trong một số định chế ra quyết định của Liên Âu.

Thông tín viên Pierre Bénazet từ Bruxelles cho biết thêm về lập trường của các nhóm nước trong khối 27 quốc gia Liên Âu về chủ đề này:

« Nhiều quốc gia thành viên ủng hộ việc Liên Âu đình chỉ việc cấp tiền của khối cho Ba Lan. Bộ trưởng đặc trách các vấn đề châu Âu của Pháp đề nghị ‘‘sử dụng các phương tiện trong khả năng của Liên Hiệp’’ để chống lại hành động thách thức ‘‘dự án chính trị của Liên Âu’’. Tất cả các quốc gia ở phía tây của khối đều chia sẻ quan điểm cứng rắn này.

Đối với bộ trưởng đặc trách các vấn đề châu Âu của Luxembourg, Liên Âu ‘‘sẽ không thể tồn tại nếu Nhà nước pháp quyền cáo chung’’. Đây cũng là lập trường của nhóm các nước thường được mệnh danh là ‘‘tiết kiệm’’ hay ‘‘khắc khổ’’, đặc biệt là khối nước Bắc Âu, vốn đã rất bực bội khi thấy tiền của những người đóng thuế châu Âu bị phung phí.

Thủ tướng Ba Lan ngay từ thứ Hai đã chuẩn bị phương pháp chống đỡ trong cuộc tranh luận sẽ diễn ra tại thượng đỉnh Hội Đồng Châu Âu. Thủ tướng Mateusz Morawiecki đã gửi thư cho các đồng nhiệm Liên Âu, cáo buộc Ủy Ban Châu Âu về các hành động kỹ trị chệnh hướng, không được đặt dưới sự kiểm soát dân chủ.

Các chỉ trích về việc các định chế của Liên Âu thiếu tính chính đáng đã được nhiều đảng dân tộc chủ nghĩa và thủ tướng Ba Lan sử dụng từ lâu, cũng sẽ được các đối tác truyền thống của Ba Lan tại khu vực Trung Âu – như Cộng Hòa Séc và đặc biệt là Hungary – ủng hộ ».