Covid qua năm thứ ba, nước Mỹ đang phục hồi

• Bùi Văn Phú
• Gửi tới BBC từ California

5 giờ trước

Tuần trước tôi và nhà tôi đi xét nghiệm Covid vì được báo là mấy hôm trước đó đã có tiếp xúc với người nhiễm Covid. Chúng tôi không có triệu chứng ho, sốt hay sổ mũi nên tự xét nghiệm nhanh tại nhà, 15 phút sau cho kết quả âm tính.

Vào mạng cơ quan y tế Kaiser để đi thử PCR, là xét nghiệm chính xác hơn, thì hẹn sớm nhất có được là gần một tuần sau.

Đây là lần đầu tiên đi xét nghiệm Covid nên dù mạnh khoẻ nhưng chúng tôi cũng có chút lo lắng chờ kết quả. Ba ngày sau biết là âm tính mới hết lo.

Nước Mỹ bước sang năm 2022 khi biến thể Omicron đang tung hoành. Trong những ngày cuối năm cũ, đầu năm mới hàng nghìn chuyến bay đã không cất cánh được, phần vì băng tuyết, phần vì thiếu phi công và tiếp viên do bị Covid nên không thể đi làm khiến hàng trăm nghìn khách bị kẹt tại các sân bay.QUẢNG CÁOhttps://8c8710d55b6a0a456489832e78d3ee04.safeframe.googlesyndication.com/safeframe/1-0-38/html/container.html

Người bị nhiễm phải cách ly, ít nhất 5 ngày theo khuyến cáo mới nhất của CDC, cho đến khi hết bệnh. Luật về Covid cho phép nhân viên được nghỉ ăn lương trong thời gian bị nhiễm, có thể kéo dài đến mười ngày làm việc hay 80 giờ.

Quyết định giảm số ngày cách ly từ 10 xuống còn 5 của CDC đã bị chỉ trích đó là một quyết định chính trị, vì lo ngại người bị Covid ở nhà lâu sẽ ảnh hưởng đến năng xuất kinh tế.

Nhiều chính sách liên bang cũng bị phản đối. Tổng thống Joe Biden ban hành lệnh cho những công ti với hơn một trăm công nhân, hay những người làm việc trong các chương trình chăm sóc sức khoẻ của liên bang Medicare, Medicaid cũng phải ngừa, nếu không phải xét nghiệm mỗi tuần. Nhiều người phản đối và đã khiếu kiện lên đến Tối cao Pháp viện.

Từ đầu tháng 12 năm ngoái khi biến chủng Omicron xuất hiện đầu tiên ở Nam Phi, giới chức y tế Liên Hiệp quốc và Hoa Kỳ đã cảnh báo về sự lây lan nhanh của nó, nhanh hơn biến chủng Delta nhiều lần. Điều lạc quan là cấu trúc sinh học của Omicron không nguy hiểm chết người như Delta, phần khác vì đã có nhiều người chích ngừa nên số tử vong không cao.

Omicron xuất hiện vào lúc sắp có hai ngày lễ lớn trong sinh hoạt đời sống Mỹ là Giáng Sinh và Tết Dương Lịch. Lễ Giáng Sinh mang tính tôn giáo nên chính quyền không ai dám nói thẳng là nhà thờ nên giới hạn số người tham dự các sinh hoạt Giáng Sinh trong giáo đường, vì làm thế là can thiệp vào sinh hoạt tôn giáo.

Với việc đón mừng Năm Mới thì khác. Sinh hoạt countdown đón giao thừa ở New York chỉ cho phép 15 nghìn người vào khu vực Quảng trường Time, thay vì cả trăm nghìn như trước đây, và khách tham dự phải chứng minh đã tiêm chủng đầy đủ.

Giới chức San Francisco vào giờ chót đã huỷ chương trình bắn pháo bông đón mừng Năm Mới tại bến cảng. Đây là năm thứ hai liên tiếp không có pháo bông giao thừa ở thành phố này.

Mức lây lan của Omicron ảnh hưởng đến giáo dục. Nhiều đại học ở California, mở cửa lại từ học kỳ mùa thu năm ngoái, quyết định cho sinh viên học tại nhà trong hai tuần đầu tiên khi học kỳ mới bắt đầu hôm 3/1 vừa qua.

Nhiều trường học trước kỳ nghỉ lễ đã được phân phối bộ xét nghiệm nhanh cho học sinh và giáo chức để ngày trước khi trở lại trường mọi người tự xét nghiệm, nếu bị Covid thì phải ở nhà.

Khi học kỳ mới bắt đầu, nhiều học sinh và thầy cô bị nhiễm Covid. Nghiệp đoàn giáo chức cho rằng trường học không an toàn để trở lại giảng dạy. Thống đốc California Gavin Newsom không muốn đóng cửa trường, không muốn học sinh học qua mạng vì không tốt cho sức khoẻ và tâm lý của trẻ em.

Tại San Francisco và Oakland mỗi nơi đã có hàng trăm giáo viên không vào trường tuần qua, một số bị nhiễm Covid và một số cáo bệnh để phản đối vì cảm thấy dễ bị lây bệnh khi trở lại trường. Nghiệp đoàn giáo chức đòi phải có các biện pháp phòng ngừa tốt hơn. Một số trường thiếu giáo viên nên hiệu trưởng phải đứng lớp. Có trường cho học sinh nghỉ thêm vài ngày để tìm giải pháp thích hợp như cung cấp khẩu trang N-95 cho tất cả học sinh và nhân viên, cải tiến hệ thống lọc không khí phòng học và có đủ bộ xét nghiệm khi cần.

Giáo viên đình công tại Mỹ vì Covid là tại thành phố Chicago, khi nghiệp đoàn giáo chức chính thức bỏ phiếu quyết định không đi dạy khiến hơn 300 nghìn học sinh không có thầy cô khi trở lại trường tuần qua.

Từ cuối năm ngoái chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã dự liệu mức lây lan nhanh của Omicron và đưa ra nhiều biện pháp đối phó trong đó có việc cung cấp miễn phí 500 triệu bộ xét nghiệm nhanh cho bất cứ ai cần.

Đến nay việc này vẫn chưa thực hiện được vì thế trong những ngày qua các địa điểm xét nghiệm có đông người xếp hàng chờ. Ai có khả năng tài chánh muốn mua bộ xét nghiệm, giá từ 10 đến 15 đôla một bộ, từ nhà thuốc hay siêu thị cũng không có.

Sau kỳ nghỉ lễ, số người Mỹ nhiễm Covid tăng lên rất nhanh, trên 75% với biến chủng Omicron. Theo truyền hình CNN hôm 12/1, trung bình hiện nay một ngày có 750 nghìn ca Covid, tăng 34% so với tuần trước. Số người phải vào bệnh viện mỗi ngày là 151 nghìn, tăng 26% và số ca tử vong ở mức 1700, tăng khoảng 40%.

Giới chức y tế các cấp kêu gọi dân đi tiêm chủng từ một năm qua, đến nay cả nước mới có 63% tiêm đủ hai mũi.

California có 67% cư dân đã tiêm đủ hai mũi, nhiều quận hạt vùng vịnh San Francisco trên 80% và tiếp tục có những qui định nghiêm ngặt hơn trong việc phòng chống Covid.

San Jose vừa có lệnh buộc nhân viên thành phố phải chích mũi tăng cường. Những ai muốn tham gia các sinh hoạt thể thao, văn hoá tổ chức trong các công ốc của thành phố cũng phải chứng minh đã chích tăng cường, nếu không thì phải có kết quả vừa xét nghiệm âm tính Covid.

Quận Sonoma, ở phía bắc San Francisco và là nơi sản xuất rượu nho nổi tiếng, cấm tụ họp trên 50 người trong nhà, 100 người ngoài trời. Với những người có nguy cơ lây nhiễm cao thì không được tụ tập quá 12 người. Giới chức quận hạt khuyến cáo cư dân không ra khỏi nhà nếu không có việc cần trong vòng một tháng, kể từ thứ Tư 12/1/22.

Dù số người bị nhiễm Covid đang tăng nhiều nhưng số ca nhập viện và tử vong thấp hơn so với cùng thời điểm này năm ngoái. Cơ quan Y tế California cho biết đầu tháng 1/2021 trung bình một ngày có 22 nghìn người vào bệnh viện vì Covid, năm nay có 11 nghìn. Số tử vong cùng thời điểm năm ngoái là 707, năm nay là 14. Nhưng tỉ lệ lây nhiễm cao hơn, hiện nay là 22% số người đi xét nghiệm, năm ngoái là 17%.

Chính quyền đang kêu gọi dân đi xét nghiệm nhưng nhiều nơi phải xếp hàng dài chờ vì thiếu bộ thử.

Tiến sĩ Anthony Fauci vừa phát biểu là trước sau mọi người Mỹ cũng sẽ nhiễm Omicron, dù đã chích ngừa hay chưa. Theo các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, Covid với các biển thể rồi sẽ như dịch cúm trước đây, xuất phát năm 1918 từ Tây Ban Nha và còn truyền nhiễm cho đến hôm nay qua các biến thể mỗi năm. Mong khoa học sẽ chứng minh được như thế.

Nhưng Covid cũng không nương tay với Tổng thống Joe Biden. Khi ông nhận chức, nhiều người nhận định chỉ ba tháng sau Covid sẽ không còn là nỗi lo lắng của nước Mỹ. Điều đó đã không xảy ra.

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, tính đến ngày ông rời Bạch Ốc 20/1/2021, đã có 424 nghìn ca tử vong, theo số liệu của CDC. Hiện nay, tính đến ngày 12/1/22 đã có 840 nghìn ca tử vong và còn một tuần nữa là trọn năm Tổng thống Biden nhậm chức. Như thế số người chết trong một năm dưới thời Tổng thống Joe Biden cũng xấp xỉ với thời Tổng thống Donald Trump, cho dù một năm qua đã có thuốc chích ngừa và các biện pháp chữa trị hiệu quả hơn.

Mọi thứ đang bình thường trở lại, khác chăng là ai cũng trông như hiệp sĩ Zorro hay Ninja ngoài đường phố. Xa lộ đông xe, siêu thị đông người nhưng giá xăng, giá thực phẩm tăng nhiều vì lạm phát đã lên đến 7%.

Mức lây lan Omicron đã có chỉ dấu bắt đầu giảm ở miền đông Hoa Kỳ. Trong khi thất nghiệp đã giảm từ 10% vào giữa năm 2020 xuống còn 4% là dấu hiệu tích cực cho sự phục hồi kinh tế Mỹ.

Tác giả là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California