Covid: Vì sao Thủ tướng Anh phải đối mặt với lời kêu gọi từ chức?

2 giờ trước

Thủ tướng Anh Boris Johnson đang đấu tranh để giữ ghế của mình giữa các tranh cãi về các cuộc tụ tập tại văn phòng thủ tướng của ông mà bị cáo buộc là vi phạm quy tắc phong tỏa trong thời gian xứ Anh chống dịch Covid.

Trong thời điểm nguy hiểm cho vai trò lãnh đạo của mình, ông Johnson bị cáo buộc đã gây hiểu lầm cho công chúng và quốc hội về bữa tiệc diễn ra tại văn phòng thủ tướng ở số 10 Downing Street, London.

Ông phải đối mặt với không chỉ những lời kêu gọi từ chức từ các chính trị gia đối lập, mà còn là một cuộc nổi dậy giữa các thành viên trong Đảng Bảo thủ của ông.

Bên cạnh những tiết lộ về các cuộc tụ tập có khả năng vi phạm quy tắc chống Covid, ông Boris cũng phải đối mặt với áp lực trên các mặt trận khác – bao gồm tiền tài trợ cho việc tân trang lại một căn hộ, và một cuộc tranh cãi nổ ra hồi năm ngoái về việc chính phủ của ông đã cố gắng cứu một nghị sĩ Đảng Bảo thủ bị vướng vào vụ bê bối của chính mình.

Mọi thứ trở nên phức tạp hơn khi có một loạt chỉ trích từ cựu cố vấn hàng đầu của ông Johnson, Dominic Cummings, người nói rằng thủ tướng đã được cảnh báo về một bữa tiệc trong khu vườn trên phố Downing Street trước sự kiện này.

Các nghị sĩ đảng Bảo thủ Anh cầm quyền hiện đang cân nhắc xem liệu người đã giúp giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu Brexit và chiếm đa số trong cuộc bầu cử vừa qua, trên thực tế, có thể bị phế truất hay không.

Chúng ta biết gì về các cuộc tụ tập tại căn phòng thủ tướng?

Vào mùa xuân năm 2020, trong lần phong tỏa Covid đầu tiên của xứ Anh, ông Johnson đã tham dự một bữa tiệc \”BYOB\” (hay còn gọi là \’mang theo rượu của bạn\’ – bring your own booze) trong khu vườn trên phố Downing Street.

Tại thời điểm đó, các hạn chế do chính phủ đưa ra quy định rằng mọi người không thể ra khỏi nhà của họ – hoặc ở bên ngoài nơi sinh sống – mà không có lý do hợp lý, bao gồm đi làm (trừ khi không thể làm việc từ nhà), tập thể dục và mua sắm những thứ như thực phẩm và thuốc.

Luật pháp cũng cấm tụ tập ở nơi công cộng từ hai người trở lên, trừ khi tất cả là thành viên của cùng một hộ gia đình hoặc việc tụ tập là \”cần thiết cho mục đích công việc\”.

Khoảng 30 người được cho là đã tham dự bữa tiệc trong khu vườn trên phố Downing Street, tuy nhiên, các luật sư lưu ý rằng địa điểm này không được xem là nơi công cộng.

Trong một vụ việc khác, một bức ảnh chụp từ tháng 5/2020 cho thấy thủ tướng và các nhân viên của ông cùng với những chai rượu vang và pho mát trong khu vườn trên phố Downing Street. Khi được hỏi về điều đó, ông nói rằng mọi người đang \”trong giờ làm việc nói chuyện về công việc\”.

Thủ tướng đã xin lỗi về \”những đánh giá sai lầm được đưa ra\” và nói rằng ông không biết sự kiện mà ông tham dự vào ngày 20/5 là một bữa tiệc, nhưng đã \”mặc nhiên tin rằng\” đó là một sự kiện công việc.

Một số cuộc tụ tập khác đã được báo cáo vào cuối năm 2020 và tháng 4/2021, bao gồm hai bữa tiệc liên quan đến nhân viên của ông Johnson được tổ chức vào đêm trước lễ tang của Hoàng thân Philip, chồng Nữ hoàng Anh – thời điểm mà việc tụ tập trong nhà bị cấm.

Ông Johnson không có mặt tại cả hai bữa tiệc và văn phòng của ông sau đó đã gửi lời xin lỗi tới Nữ hoàng sau khi có các báo cáo.

Nhưng những tiết lộ và cách xử lý vụ việc của ông đã khiến dư luận và chính trị gia của tất cả các bên đều tức giận.

Những gì đang được điều tra?

Một cuộc điều tra đang được tiến hành để đưa ra \”hiểu biết chung về bản chất\” của các cuộc tụ tập trên phố Downing Street và liệu có nên thực hiện bất kỳ \”kỷ luật cá nhân\” nào hay không.

Báo cáo, do công chức cao cấp Sue Gray dẫn đầu, có khả năng là một bản đánh giá dựa trên sự thực và sẽ không đưa ra phán quyết về việc liệu luật về phong tỏa bị vi phạm hay không.

Tuy nhiên, nếu cuộc điều tra của bà tìm ra bằng chứng về hành vi có khả năng phạm tội hình sự, nó sẽ được chuyển sang cho cảnh sát.

Trong khi sự chuyên nghiệp của bà Gray đã được ca ngợi, bà có nhiệm vụ khó khăn là phải điều tra các sếp của mình – gồm cả thủ tướng.

Ông Johnson đã kêu gọi các nghị sĩ chờ đợi kết quả từ báo cáo của bà Gray trước khi đưa ra đánh giá về hành vi của ông.

Tháng 12/2021, công chức hàng đầu của Vương quốc Anh Simon Case đã rút lui khỏi việc chỉ đạo một cuộc điều tra tương tự như thế này với các bên khi có báo cáo về một cuộc tụ tập được tổ chức tại chính văn phòng của ông.

Thủ tướng có thể bị buộc phải thôi chức không qua bầu cử?

Câu trả lời là có.

Không giống như Hoa Kỳ, Vương quốc Anh không trực tiếp bầu thủ tướng, vì vậy, với tư cách là lãnh đạo của Đảng Bảo thủ cầm quyền, chiếc ghế thủ tướng của ông Johnson phụ thuộc vào sự tiếp tục ủng hộ từ các nghị sĩ của mình.

Trước những cáo buộc như gây hiểu lầm cho quốc hội và công chúng, các nghị sĩ Đảng Bảo thủ mà nghi ngờ khả năng lãnh đạo đất nước của ông Johnson có thể gửi thư bất tín nhiệm đối với ông.

Nếu 54 nghị sĩ trong đảng của thủ tướng gửi thư, nó sẽ dẫn đến một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm, từ đó sẽ kích hoạt một cuộc tranh cử vai trò lãnh đạo nếu thủ tướng đương nhiệm thua trong cuộc bỏ phiếu đó.

Các nhà lãnh đạo tương lai khác sau đó sẽ cần phải được đề cử bởi ít nhất hai nghị sĩ đảng Bảo thủ.

Nếu có nhiều ứng cử viên, họ sẽ được lựa chọn ra chỉ còn hai người thông qua một loạt các cuộc bỏ phiếu.

Các ứng cử viên có thể rút lui giữa các vòng bỏ phiếu, và nếu tất cả trừ một người rút lui, ứng cử duy nhất viên còn lại sẽ trở thành người lãnh đạo mà không cần các thành viên trong đảng phải bỏ phiếu.

Chỉ một số ít nghị sĩ Đảng Bảo thủ đã công khai tuyên bố không tin tưởng vào thủ tướng, nhưng những người khác được cho là đang xem xét việc gửi thư một cách kín đáo và một nghị sĩ nói với BBC rằng họ nghĩ rằng điều này có thể sớm đạt được.

Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

Trong khi một số nghị sĩ Đảng Bảo thủ đã tham gia cùng các đảng đối lập thúc giục ông Johnson từ chức, hầu hết đều công khai cho biết họ chuẩn bị chờ kết luận cuộc từ cuộc điều tra của bà Sue Gray trước khi đưa ra quyết định.

Ngoài ra, cũng như việc các nghị sĩ có thể gửi thư bất tín nhiệm, họ có thể rút lại, và không rõ ở giai đoạn này sẽ có bao nhiêu người sẽ vượt qua khi cuộc bỏ phiếu diễn ra.

Trong khi đó, cuộc điều tra sẽ không đưa ra phán quyết về thủ tướng hoặc hành vi của ông aấy, mà thay vào đó chỉ đưa ra các sự thật.

Cuộc điều tra của bà Gray, kết quả dự kiến ​​vào tuần tới, có thể kết luận rằng không có bằng chứng không thể chối cãi rằng ông Johnson – một cách rõ ràng – đã được thông báo về sự kiện uống rượu trong khu vườn tại văn phòng thủ tướng của ông là vi phạm các quy tắc.

Nhưng các nghị sĩ Đảng Bảo thủ sẽ theo dõi chặt chẽ suy nghĩ của cử tri.