Khủng hoảng Ukraine: Putin ký sắc lệnh \’công nhận độc lập\’ hai vùng ly khai ở Donbass

22 tháng 2 2022

Trong động thái bị Pháp nói là \’tấn công không cần vũ khí\’, tổng thống Nga Vladimir Putin ký sắc lệnh công nhận \’độc lập\’ cho hai vùng ly khai ở Đông Ukraine.

Như chính lời tổng thống Nga nói với Hội đồng An ninh Quốc gia trong cuộc họp được truyền hình Nga đăng tải \’trực tiếp\’, cuối ngày thứ Hai 21/02/2022, ông Putin ký sắc lệnh \’công nhận độc lập, chủ quyền\’ của hai vùng tự xưng là \’Cộng hòa Nhân dân Donetsk\’ và \’Cộng hòa Nhân dân Luhansk\’.

Điều này chưa có nghĩa là Nga không \”xâm lăng Ukraine\” mà thậm chí có thể chỉ là màn dạo đầu cho cuộc tiến quân vào Ukraine của Nga, dưới danh nghĩa \”bảo vệ người dân hai cộng hòa thân hữu\”.

Ông Putin nói gì?

Theo tổng hợp của BBC News, ông Putin nói liền một tiếng trên truyền hình Nga, giải thích quyết định quan trọng về địa chính trị.

Các điểm chính của bài phát biểu này gồm:

• Ukraine chưa bao giờ có truyền thống nhà nước thực thụ và nước Ukraine hiện đại là do \”Nga tạo ra\”
• Ý tưởng để Ukraine giai nhập Nato không hề mang tính phòng thủ mà sẽ tạo \”mối đe dọa trực tiếp đến an ninh Nga \”
• Nato đã coi thường quan ngại an ninh của Nga
• Ukraine chỉ là \”con rối\” trong tay Hoa Kỳ và chính quyền Kyiv rất tham nhũng – đoạn này Putin nói mà không nêu ví dụ, bằng chứng gì
• Công nhận các quốc gia ly khai là điều \”đáng ra tôi nên làm từ lâu\”.

Kremlin cũng ra lệnh cho quân đội Nga chuẩn bị chiến dịch \”gìn giữ hòa bình\” ở Đông Ukraine.

Đây là điều đã được báo chí Âu Mỹ nói đến từ trước: Nga hy vọng tránh được tiếng là xâm lăng Ukraine, vì nay họ \”được mời vào hai quốc gia độc lập, có chủ quyền\” ở Donbass, thuộc Ukraine.

Bộ trưởng Ngoại giao Pháo Jean-Yves Le Drian nói trước Quốc hội nước ông đầu ngày thứ Hai rằng \”hành động của Nga công nhận hai vùng ở Donbass sẽ là \”cuộc tấn công không dùng vũ khí\”.

Theo BBC News, hành động của ông Putin coi như xóa bỏ mọi cam kết về thực thi Thỏa thuận Minsk II, điều mà Đức và Pháp dày công thúc đẩy.

Đài Deutsche Welle của Đức cho hay trước khi ký sắc lệnh về Donbass, ông Putin đã thông báo cho Thủ tướng Đức Olaf Scholz.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng được Kremlin thông báo tương tự.

Lãnh đạo hai nước châu Âu này đã liên tục nói chuyện, gặp gỡ nhà lãnh đạo Nga những ngày qua nhằm tìm kiếm một giải pháp khả dĩ cho EU và Nga.

Sẽ trừng phạt ai?

Hoa Kỳ, Anh và EU ngay lập tức tuyên bố sẽ áp dụng lệnh trừng phạt với các \”cá nhân và thực thể tạo ra hành động phi pháp này\”.

Mỹ cũng nói sẽ trừng phạt và cấm vận thương mại với hai vùng mà nay Nga cho là \”nhà nước có chủ quyền\” ở phía Đông của Ukraine.

Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki nói ông muốn EU triêu tập họp khẩn cấp để bàn về tình hình.

Hai vùng, có số dân chừng 2,8 triệu, và 1,4 triệu, gần như toàn bộ là người nói tiếng Nga, trên thực tế đã nằm ngoài vùng kiểm soát của Ukraine, nhưng cả hai cũng chỉ chiếm 1/3 diện tích của cả khu vực Donbass.

Vì thế, có lo ngại rằng phe phiến quân nay sẽ tấn công các đơn vị Ukraine hoặc mời Nga vào \”gìn giữ hoà bình, nhằm chiếm nốt cả vùng Donbass gồm cả cảng Mariupol bên bờ Biển Azov.

Phóng viên chuyên về ngoại giao của BBC News James Lansdale cho rằng sắc lệnh của ông Putin \”thay đổi nghiêm trọng cơ cấu lãnh thổ khu vực\” và đẩy căng thẳng \”lên một bước cao hơn\” nhưng hiện chưa rõ Kyiv sẽ phản ứng ra sao.

Trên thực tế, Nga đã cấp hộ chiếu cho khá nhiều dân ở Donetsk và Luhansk.

Ukraine: Người dân nói sẵn sàng xung phong ra chiến trường

Họp thật hay chỉ là trình diễn đã ghi hình trước?

Một số báo châu Âu mô tả cuộc họp của Hội đồng An ninh Nga trước đó trong ngày được truyền hình Nga đăng tải và nói là \”truyền trực tiếp\” như cảnh \”thầy giáo mắng học sinh\”.

Ông Putin ngồi một mình trước một bàn riêng, các bộ trưởng Nga ngồi xa hơn, và lần lượt đứng lên trình bày vì sao theo họ Nga nên công nhận Donetsk và Luhansk.

Có một cảnh khá hài là Giám đốc Tình báo Ngoại tuyến Nga, Sergey Naryshkin nói sai kịch bản và tuyên bố \”cần nhập hai cộng hòa vào Liên bang Nga\”.

Tổng thống Putin khó chịu, nói \”Sergey Yevgenievich, anh nói lại đi, chúng ta không bàn chuyện đó mà bàn chuyện có ủng hộ họ độc lập hay không\”.

Ông Naryshkin vội vàng chữa lại, \”Vâng, tôi muốn nói là để họ độc lập\”, và được Putin bảo \”Cảm ơn, anh ngồi xuống!\”

Theo trang Axios thì một đài truyền hình độc lập tại Nga (Rain TV) nêu ra quan sát rằng đồng hồ của Tướng Sergey Shoigu, bộ trưởng quốc phòng có mặt tại cuộc họp báo giờ sớm hơn giờ phát hình \”live\” tới 5 tiếng.

Theo đài truyền hình Nga đó thì có vẻ tất cả đã được thu hình từ trước chứ không phải phát \”trực tiếp\”.

Đài báo châu Âu cũng chỉ ra việc \’đạo diễn\” vụ sơ tán dân khỏi Donbass. Video của các lãnh đạo quân sự phe ly khai đã được thu hai ngày trước khi phát hình \”trực tuyến\” kêu gọi Nga cứu trợ trước \”họa diệt chủng mà Ukraine sắp gây ra ở Donbass\”.

Hiện chưa thấy phía Nga nói gì về các cáo buộc này.