Netflix và Hollywood ngưng chiếu phim tại Nga

Đăng ngày: 08/03/2022

Tuấn Thảo

Tuy không hẹn, nhưng hàng loạt tập đoàn Mỹ đã quyết định ngưng hợp tác kinh doanh với Nga hầu phản đối chiến tranh Ukraina. Hôm 06/03, Netflix thông báo đã ngưng cung cấp các dịch vụ của mình tại Nga. Vài ngày trước đó, các hãng phim lớn tại Hollywood đã đình chỉ việc phát hành phim trên thị trường Nga, chủ yếu là các blockbuster dễ thu hút khán giả vào rạp.

Sự kiện Nga đem quân xâm chiếm Ukraina tiếp tục tác động dây chuyền đến rất nhiều lãnh vực. Chỉ trong một thời gian ngắn, nhiều hãng phim lớn của Hollywood như Disney, Universal, Warner Bros, Paramount và Sony đã lần lượt thông báo ngưng ra mắt các bộ phim mới tại Nga. Trong số này, có khá nhiều bộ phim đã được lên lịch phát hành từ cả năm trước. Đó là trường hợp của bộ phim \’\’Doctor Strange in the Multiverrse of Madness\’\’ (Phù thủy tối thượng trong Đa vũ trụ hỗn loạn) của đạo diễn Sam Raimi.

Dự trù được công chiếu toàn cầu hồi tháng 05/2021, tập thứ hai của Phù thủy tối thượng (với Benedict Cumberbatch trong vai Doctor Strange) đã ba lần bị dời lại lịch công chiếu, do dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến thời điểm cũng như các điều kiện phân phối phim. Cuối cùng, sản phẩm mới của thương hiệu Marvel cũng sẽ ra mắt khán giả trên toàn thế giới vào đầu tháng 05/2022, nhưng bộ phim sẽ không được chiếu tại Nga, trừ khi có thông báo mới.

Công ty đầu tiên đã \’\’tẩy chay\’\’ Nga là tập đoàn Disney qua việc rút khỏi thị trường nước này bộ phim hoạt hình \’\’Turning Red\’\’ (Gấu đỏ biến hình) của nữ đạo diễn Thạch Chi Dư (Domee Shi). Tác giả người Canada gốc Hoa trẻ tuổi này từng thành công nhờ soạn kịch bản cho hai bộ phim hoạt hình ăn khách của Pixar là \’\’The Good Dinosaur\’\’ (Chú khủng long tốt bụng) và \’\’The Incredibles II\’\’ (Gia đình siêu nhân, tập nhì). Bộ phim \’\’Turning Red\’\’ (Gấu đỏ biến hình) là bộ phim dài đầu tiên của Thạch Chi Dư ở ghế đạo diễn cho hãng phim Pixar, do Disney phân phối.

Nga : Hầu hết các phim Mỹ đều bị rút khỏi lịch phát hành

Nối bước Disney, hãng phim Sony cũng cho biết đã rút khỏi thị trường Nga và như vậy ngưng phát hành bộ phim siêu anh hùng \’\’Morbius\’\’, một trong những nhân vật phản diện nổi tiếng trong tủ truyện tranh Marvel, có cùng một tuyến truyện trong thế giới của Người Nhện Spiderman, Thợ săn quỷ Blade cũng như hai Quái vật Venom và Carnage. Được hoàn tất từ mùa hè năm 2020, phim \’\’Morbius\’\’ đã 5 lần bị dời lại để tránh \’\’đụng hàng\’\’ với các nhân vật siêu anh hùng khác do Sony nắm giữ bản quyền. Sau khi đồng ý hợp tác với Marvel Studios (thuộc Disney) để cùng khai thác Spiderman, Sony đã cố tình dời lại \’\’Morbius\’\’ thêm một lần nữa để giúp cho tập ba của Người Nhện (Không còn nhà / No way home) đạt kỷ lục 1,87 tỷ đô la doanh thu. Dự trù ra mắt khán giả trên thế giới vào đầu tháng 04/2022, hẳn chắc là phim \”Morbius\’\’ (với Jared Leto trong vai chính) sẽ vắng mặt tại các rạp chiếu phim Nga.

Một cách tương tự, hãng phim Paramount cũng đã rút khỏi lịch phát hành tại Nga bộ phim \’\’The Lost City\’\’ (Thành phố mất tích)  trong khi phim này vẫn được công chiếu tại các nước khác trên thế giới kể từ trung tuần tháng 04/2022. Bộ phim hài với nhiều pha hành động quy tụ trên cùng một màn ảnh lớn các diễn viên hàng đầu là Sandra Bullock, Channing Tatum và Daniel Radcliffe (Brad Pitt cũng sẽ xuất hiện vài giây trong vai diễn khách mời). Đây là một trong những phim blockbuster quan trọng hàng đầu của Paramount sau khi đạt doanh thu kỷ lục 800 triệu euro với \’\’Mission Impossible\’\’ tập sáu (Fallout /Sụp đổ) vào năm 2018.

Về phần mình, hãng phim Warner Bros đã ngưng mọi kế hoạch phát hành phim \’\’The Batman\’\’ của Matt Reeves với nam tài tử Roberrt Pattinson trong vai chính. Phiên bản mới của Người Dơi (một trong ba nhân vật nổi tiếng hàng đầu của tủ truyện tranh DC Comics) đã đạt 258 triệu đô la doanh thu toàn cầu chỉ sau ba ngày được trình chiếu. Cho dù hãng phim Warner Bros đã chi hàng triệu đô la để quảng cáo phim này trên thị trường các nước Đông Âu, nhưng rốt cuộc kế hoạch phát hành cũng bị dẹp bỏ. Ngoài tủ truyện DC Comics, một thương hiệu khác của Warner Bros cũng sẽ bị ngưng phát hành trên thị trường Nga. Đó là trường hợp của loạt phim \’\’Fantastic Beasts : The Secrers if Dumbledore\’\’ (Sinh vật huyền bí : Những bí mật của Dumbledore) mà đáng lẽ ra tập ba sẽ được phân phối trong tháng tới.

Netflix ngưng mọi dịch vụ và dự án hợp tác với Nga

Về phía các tập đoàn công nghệ, nền tảng trực tuyến Netflix đã ngưng cung cấp các dịch vụ của mình tại Nga, nối bước nhiều tập đoàn khác như Microsoft, Apple, Google hay Tiktok. Trên thị trường Nga, hiện có khoảng một triệu người đăng ký các dịch vụ của Netfflix, tuy không nhiều cho lắm so với hơn 220 triệu thành viên có trả phí trên toàn cầu, nhưng lại khá quan trọng so với khu vực Đông Âu. Người dùng nào có đăng ký Netflix tại Nga vẫn được quyền sử dụng tài khoản của mình đúng theo quy định của hợp đồng, cho đến hết chu kỳ thanh toán. Trong khi các dịch vụ khác kể cả việc mở tài khoản mới đã tạm thời bị khóa lại.

Netflix cũng đã thông báo không tuân thủ luật \’\’truyền thông\’\’ của Nga ban hành trong tuần qua, yêu cầu các tập đoàn nước ngoài phải tiếp sóng miễn phí 20 kênh truyền hình nhà nước Nga. Đồng thời, Netflix đã \”tạm ngưng\” mọi dự án làm phim truyện với Nga trong năm nay, kể cả các phiên bản phóng tác từ các quyển tiểu thuyết văn học hàng đầu của Nga, chẳng hạn như tác phẩm \’\’Anna Karenina\’\’ của văn hào Tolstoy.

Ngoài việc ngưng hợp tác với Nga, Netflix còn đi xa hơn nữa khi cho phát hành miễn phí trên kênh Youtube bộ phim tài liệu \’\’Winter on Fire : Ukraine’s Fight for Freedom\’\’ (Mùa đông rực lửa : Ukraina đấu tranh vì tự do) nói về cuộc Cách mạng Maidan trong 93 ngày vào năm 2014 đòi tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych và thủ tướng Azarov phải từ chức. Do đạo diễn Evgeny Afineevsky thực hiện, bộ phim này đã nhận đề cử Oscar năm 2015 và từng đoạt giải thưởng của công chúng nhân kỳ liên hoan phim quốc tế Toronto.

Nga đem về gần 1 tỷ đô la doanh thu hàng năm cho Hollywood

Tuy không phải là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất đối với các hãng phim Mỹ, nhưng nước Nga trước khi có đại dịch Covid-19, vẫn là thị trường đầy tiềm năng ở khu vực Đông Âu. Theo khảo sát gần đây của cơ quan Motion Picture Association, trong vài năm liền từ 2016 đến 2019, việc xuất khẩu phim Mỹ sang Nga đem về cho Hollywood hơn 900 triệu đô la mỗi năm. Đến năm 2021, dịch Covid-19 đã khiến doanh thu xuất khẩu giảm đi một nửa, xuống còn 445 triệu đô la.

So sánh với các quốc gia khác, thị trường Nga đứng hàng thứ 6 về mặt xuất khẩu, sau Trung Quốc (9 tỷ đô la), Nhật Bản (2 tỷ rưỡi), Hàn Quốc (2 tỷ), Anh và Pháp (1,7 tỷ) nhưng doanh thu của phim Mỹ tại Nga không kém gì so với nhiều nước khác kể cả Đức, Ý, Tây Ban Nha hay Mexico … Do các nền tảng trực tuyến vẫn chưa được phổ biến rộng rãi như ở Âu Mỹ, cho nên phim Mỹ vẫn có cơ hội tạo thêm nguồn doanh thu đáng kể khi được chiếu tại các rạp phim ở Nga. Thể loại ăn khách nhất vẫn là các phim blockbuster theo kiểu Mỹ. 

Trong năm 2021, trên số 10 bộ phim đạt mức doanh thu cao nhất trên thị trường Nga, có tới 7 bộ phim là của Mỹ. Về đầu danh sách này trong năm qua là tập nhì của phim Quái vật \’\’Venom : Let There Be Carnage\’\’ (Venom : Đối mặt tử thù). Đầu năm 2022, hai bộ phim \’\’Người Nhện\’\’ tập ba và Thợ săn cổ vật \’\’Uncharted\’\’ đều đã đạt doanh thu quan trọng tại Nga cho dù chưa phải là mức cao ngất ngưỡng như ở Trung Quốc. Các công ty Âu Mỹ ngưng hoạt động hay tẩy chay Nga, một phần là cũng để tránh phản ứng hay áp lực từ phía công luận ở phươngTây, đòi các tập đoàn này phải có lập trường. Dù vậy, quyết định của Hollywood ngưng xuất khẩu phim sang Nga cũng chỉ mang tính biểu tượng.