30 ngày giao chiến ở Ukraine: Quân đội Nga đã lạc hậu về học thuyết?

26 tháng 3 2022

Một tháng sau cuộc xâm lược của Nga, bắt đầu từ ngày 24/2/2022, Ukraine tới nay vẫn đứng vững, bất chấp nhiều dự báo bi quan của phương Tây trước đó.

Ukraine đã mất nhiều lãnh thổ, đặc biệt là ở miền nam xung quanh Crimea, đã bị Nga chiếm đóng và sáp nhập vào năm 2014.

Nhưng nếu mục đích ban đầu của Moscow là nhanh chóng chiếm giữ thủ đô Kyiv và các thành phố lớn khác, thì quân Nga tới nay đã không thành công.

Viết trên The Atlantic ngày 24/3, Elliot Ackerman kể rằng vài ngày trước đó, ông ở thành phố Lviv, phía tây Ukraine và gặp một người đã chiến đấu như một tình nguyện viên bên ngoài Kyiv.

Jed – tên giả mà tác giả bài viết dùng cho người này – nói về chiến thuật và học thuyết của Nga.

Anh ta cho biết anh ta đã dành phần lớn thời gian trong vài tuần qua trong các chiến hào phía tây bắc Kyiv. Anh ta nói: \”Người Nga không có trí tưởng tượng. Họ sẽ bao vây các vị trí của chúng tôi, tấn công theo đội hình lớn, và khi các cuộc xung phong của họ thất bại, họ tiếp tục lặp lại. Trong khi đó, người Ukraine sẽ tấn công các phòng tuyến của Nga thành từng nhóm nhỏ đêm này qua đêm khác, khiến họ đau đầu.\”

Theo lời Elliot Ackerman, tại Ukraine, có một nhân vật, Andriy Zagorodnyuk, từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng từ 2019 tới 2020.

Tác giả nói sau khi Nga xâm lược Donbas vào năm 2014, Zagorodnyuk đã giám sát một số cải cách trong quân đội Ukraine mà hiện đang có kết quả, chủ yếu là những thay đổi trong học thuyết quân sự của Ukraine.

\”Học thuyết của Nga dựa vào sự chỉ huy và kiểm soát tập trung, trong khi sự chỉ huy và kiểm soát theo kiểu nhiệm vụ – như tên gọi – dựa vào sáng kiến cá nhân của mỗi người lính, từ binh nhì đến tướng lĩnh, không chỉ để hiểu nhiệm vụ mà còn sử dụng sáng kiến của họ. Họ sẽ thích ứng với những điều kiện khắc nghiệt của một chiến trường hỗn loạn và luôn thay đổi nhằm hoàn thành nhiệm vụ đó. Mặc dù quân đội Nga đã hiện đại hóa dưới thời Vladimir Putin, nhưng lực lượng này chưa bao giờ chấp nhận cơ cấu chỉ huy và kiểm soát theo kiểu nhiệm vụ phi tập trung vốn là đặc điểm nổi bật của quân đội NATO, trong khi người Ukraine đã áp dụng.\”

Andriy Zagorodnyuk nói với Elliot Ackerman: \”Người Nga không trao quyền cho binh lính của họ. Họ bảo binh sĩ của họ đi từ Điểm A đến Điểm B, và chỉ khi đến Điểm B, họ mới được thông báo nơi tiếp theo, và những người lính cấp dưới hiếm khi được cho biết lý do họ đang thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào.\”

Zagorodnyuk nói tiếp: \”Động lực của chúng tôi – đó là yếu tố quan trọng nhất, quan trọng hơn bất cứ điều gì. Chúng tôi đang chiến đấu vì cuộc sống của gia đình chúng tôi, cho người dân của chúng tôi và cho ngôi nhà của chúng tôi. Người Nga không có bất kỳ thứ gì trong số đó và họ không thể có nó.\”

Cũng viết trên The Atlantic ngày 24/3, Antony Beevor, một tác giả nổi tiếng với nhiều sách về lịch sử chiến tranh, cho rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bị lạc hậu.

\”Một mô hình cũ khác đang lặp lại ở Ukraine là quân đội Nga phụ thuộc vào súng hạng nặng. Trong Thế chiến thứ hai, Hồng quân đã khoe khoang về sức mạnh của pháo binh, thứ mà họ gọi là \”thần chiến tranh\”. Trong chiến dịch Berlin, pháo binh của Zhukov đã bắn hơn 3 triệu quả đạn, phá hủy thành phố nhiều hơn so với cuộc tấn công đường không chiến lược của Đồng minh. Liên Xô đã sử dụng bệ phóng tên lửa Katyusha, được quân Đức đặt biệt danh là \”nội tạng của Stalin\” do âm thanh hú của máy, để tiêu diệt bất kỳ quân phòng thủ nào còn lại. Trong khi pháo binh thông thường của Putin bắn phá các tòa nhà Ukraine theo cách cũ để loại bỏ các vị trí bắn tỉa tiềm năng, thì vũ khí nhiệt áp — những \”quả bom chân không\” có sức tàn phá tạo ra quả cầu lửa hút oxy khỏi mục tiêu— đã thay thế cho các Katyusha ngày xưa.\”

\”Trong khi các lực lượng phòng thủ Ukraine liên tiếp phá hủy xe tăng T-72 của Nga thời Chiến tranh Lạnh, thì ưu tiên của Nga là dành đủ tiền để trang bị cho thế hệ xe tăng công nghệ cao Armata tiếp theo. Tuy nhiên, Armata chả có thể làm được nhiều hơn gì mấy so với việc diễu ngang qua Quảng trường Đỏ trong các cuộc diễu hành Ngày Chiến thắng vào ngày 9 tháng 5 hàng năm để gây ấn tượng với đám đông và giới truyền thông nước ngoài. Trên chiến trường, nó sẽ chịu số phận giống hệt như những chiếc T-72.\”

\”Tại Stalingrad vào cuối năm 1942, Hồng quân đã khiến chính bản thân và thế giới ngạc nhiên với sự thay đổi đột ngột và có dấu hiệu cho thấy lực lượng của Putin đang điều chỉnh chiến thuật và chuẩn bị hai cuộc bao vây chiến lược lớn, xung quanh Kyiv và ở miền đông Ukraine. Một quyết tâm giống như thời Stalin đối với quân đội Nga – được hỗ trợ bởi việc hành quyết những người đào ngũ và các sĩ quan thất bại – có thể kéo dài cuộc xung đột trong một cuộc tắm máu tàn phá không ngừng.\”

\”Tuy nhiên, ngược với tất cả các kỳ vọng trước chiến tranh, một sự sụp đổ quân sự của Nga cũng có thể xảy ra. Sự suy sụp hoàn toàn về tinh thần có thể dẫn đến một cuộc rút lui bẽ bàng, một kết quả có khả năng xảy ra do việc Putin không thể chia tay với quá khứ Xô Viết.\”

Quân đội Nga cho biết hiện nay Nga sẽ tập trung nỗ lực chiến tranh chính vào việc \”giải phóng hoàn toàn\” khu vực Donbas, miền đông Ukraine.

Bộ Quốc phòng cho biết Nga đã cân nhắc hai lựa chọn cho \”hoạt động quân sự đặc biệt\” của mình – một bao gồm toàn bộ Ukraine và một tập trung vào Donbas.

Các bình luận – do các hãng thông tấn nhà nước Nga thực hiện – có vẻ ám chỉ Nga có thể giảm tham vọng xâm lược Ukraine.

Các lực lượng Nga đã vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ ở phía bắc Ukraine và xung quanh Kyiv.

Sergey Rudskoy, người đứng đầu bộ phận tác chiến chính của Bộ Tổng tham mưu Các lực lượng vũ trang Nga, cho biết 93% khu vực Luhansk và 54% khu vực Donetsk thuộc quyền kiểm soát của Nga.

Ông nói thêm, Nga đã tiêu diệt phần lớn lực lượng không quân và hải quân của Ukraine, và điều này đánh dấu sự kết thúc thành công của giai đoạn đầu tiên của cuộc xung đột.

Hãng tin Ria Novosti đưa tin, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra bản cập nhật về thương vong của quân đội nước này tuyên bố 1.351 binh sĩ của họ đã thiệt mạng và 3.825 người bị thương.

Các nguồn tin quân sự Ukraine trước đây ước tính rằng có khoảng 15.000 binh sĩ Nga đã thiệt mạng, mặc dù con số này có thể bao gồm cả người bị thương và người chết.

Cập nhật đầu tiên từ Bộ Quốc phòng Nga về thương vong là vào ngày 2 tháng 3 và cho biết 498 quân nhân đã chết trong cuộc xâm lược.

Có lẽ còn quá sớm để kết luận rằng Nga đã từ bỏ việc chiếm thủ đô Kyiv, nhưng các quan chức phương Tây nói rằng Nga đang gặp nhiều thất bại.

Nếu những ngày tới Nga có sự chuyển hướng tập trung sang Donbas, điều đó không có nghĩa là Moscow đã từ bỏ tham vọng rộng lớn hơn của mình.

Sức mạnh quân số của quân đội Nga, dù có thể bộc lộ thiếu sót, vẫn không có lợi cho Ukraine.

Nếu nguồn cung cấp vũ khí phòng thủ từ phương Tây cạn kiệt thì Ukraine khó có thể cầm cự được lâu hơn nữa.

Tổng thống Mỹ Joe Biden trước đó đã nói rõ rằng quân đội Mỹ sẽ không đến Ukraine để trực tiếp chiến đấu chống quân Nga, vì bước đi như vậy sẽ dẫn đến Thế chiến III.