Giải mã ‘quy chế trung lập và bảo đảm an ninh’ mà Ukraine đang yêu cầu

một giờ trước

Đoàn đàm phán Ukraine, có mặt tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, để họp tiếp với Nga, đã cho báo chí biết những yêu cầu mới nhất của Ukraine.

Ngày 29/3 Oleksandr Chaly, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine, nói tại Istanbul rằng Ukraine đang yêu cầu có đảm bảo an ninh để chấm dứt chiến tranh.

\”Đây là cơ hội để khôi phục sự toàn vẹn lãnh thổ và an ninh của Ukraine thông qua các phương tiện ngoại giao.\”

Theo ông, \”yêu cầu quan trọng là các đảm bảo ràng buộc pháp lý rõ ràng đối với Ukraine, về nội dung và hình thức của chúng phải tương tự như Điều 5 của Hiến chương NATO.\”

\”Nếu Ukraine là đối tượng của bất kỳ hành động gây hấn, bất kỳ cuộc tấn công hoặc hoạt động quân sự nào, chúng tôi có quyền yêu cầu tham vấn quốc tế trong vòng ba ngày và nếu những cuộc tham vấn này không dẫn đến bất kỳ kết quả nào trong vòng ba ngày, các nước bảo lãnh phải cung cấp cho chúng tôi hỗ trợ quân sự, vũ khí, hoặc thậm chí đóng cửa không phận.\”

Ông nói: \”Nếu chúng tôi củng cố các điều khoản quan trọng này, Ukraine sẽ có thể thay đổi vị thế, từ một quốc gia phi khối và phi hạt nhân hóa trên thực tế, chuyển sang hình thức trung lập vĩnh viễn.\”

Trong khi đó, David Arakhamia, đứng đầu đảng Đầy tớ nhân dân của Tổng thống Volodymyr Zelensky, và là một thành viên của phái đoàn Ukraine, giải thích tiếp cho báo chí.

\”Về một hệ thống đảm bảo an ninh mới cho Ukraine, chúng tôi nhấn mạnh rằng đó là một hiệp ước quốc tế, sẽ được ký kết bởi tất cả các bên bảo đảm an ninh và sẽ được phê chuẩn để không lặp lại sai lầm đã từng có trong Bản ghi nhớ Budapest chỉ là một tờ giấy, và chúng tôi đã học được rất đau đớn.\”

\”Chúng tôi muốn đây là một cơ chế quốc tế hoạt động nhằm đảm bảo an ninh cụ thể cho Ukraine\”, Arakhamia nói sau cuộc hội đàm với phái đoàn Nga ở Istanbul hôm 29/3.

Ông David Arakhamia nói rằng thỏa thuận, theo đề xuất mà Ukraine đưa ra, sẽ bao gồm nghĩa vụ của các nước bảo lãnh cung cấp hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong trường hợp bị tấn công, tương tự như Điều 5 của Hiến chương NATO.

\”Nhưng thậm chí còn có một cơ chế kích hoạt khó khăn hơn, bởi vì NATO không có hạn chế về số lượng cuộc tham vấn mà họ có thể tham gia. Nghĩa là, nếu điều gì đó xảy ra, thì cuộc tham vấn có thể kéo dài trong một năm lê thê.\”

\”Nhưng chúng tôi nói rằng các cuộc tham vấn nên được tổ chức trong vòng ba ngày, và sau đó các quốc gia bảo lãnh cam kết cung cấp cho chúng tôi một cách hợp pháp, các hỗ trợ dưới hình thức hỗ trợ quân sự, lực lượng vũ trang, vũ khí, bầu trời đóng cửa, mọi thứ. Đây là đề xuất của chúng tôi.\”

Ông nói rằng Ukraine hy vọng các quốc gia của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, như Anh và Trung Quốc, Hoa Kỳ, Pháp, rồi thì Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Canada, Ý, Ba Lan và Israel sẽ đóng vai các quốc gia bảo đảm trong một thỏa ước như vậy.

Ông nói: \”Chúng tôi đã quy định trong thỏa thuận này rằng các nước bảo lãnh không những không được từ chối việc Ukraine gia nhập EU mà còn phải giúp đỡ trong việc gia nhập EU.\”

Trưng cầu dân ý

Mykhailo Podolyak, một cố vấn cho phủ tổng thống Ukraine, thì cho biết một hiệp ước về đảm bảo an ninh của Ukraine cần phải được thông qua trong một cuộc trưng cầu dân ý.

\”Việc thực hiện thỏa thuận về đảm bảo an ninh sẽ được tiến hành theo sơ đồ sau: đầu tiên, đó sẽ là một cuộc trưng cầu dân ý, tại đó tất cả công dân Ukraine sẽ bày tỏ quan điểm của họ về thỏa thuận này.\”

\”Sau đó sẽ diễn ra sự phê chuẩn của quốc hội các nước bảo lãnh và quốc hội Ukraine. Đây là vấn đề mấu chốt,\” Podoliak nói sau cuộc hội đàm với phái đoàn Nga tại Istanbul hôm thứ Ba.

\’15 năm để bàn về Crimea\’

Theo ông, Ukraine cũng đề xuất Nga và Ukraine sẽ nói chuyện trong vòng 15 năm để tiến hành các cuộc đàm phán song phương về hiện trạng của Crimea và Sevastopol.

Ông Podoliak cho biết: \”Về một điểm riêng biệt, chúng tôi đề xuất với phía Nga những điều sau: Ukraine và Nga sẽ không sử dụng bất kỳ quân đội hoặc lực lượng vũ trang nào trong thời gian này, trong khi các cuộc đàm phán đang diễn ra, để giải quyết vấn đề Crimea.\”

Ông David Arakhamia nói thêm: \”Tất nhiên, chúng tôi có những vấn đề chưa được giải quyết với các phần bị chiếm đóng của các khu vực Donetsk và Luhansk, với Crimea và Sevastopol. Và các đảm bảo an ninh quốc tế sẽ tạm thời không có giá trị ở các vùng lãnh thổ này.\”

Thành viên thứ ba của phái đoàn Ukraine, Oleksandr Chalyi, cũng nhấn mạnh thời hạn ba ngày để tham vấn trong trường hợp \”có bất kỳ hành động xâm lược, tấn công quân sự hoặc hoạt động quân sự nào.\”

\”Tuy nhiên, điều cơ bản đối với chúng tôi là không có điều khoản nào phủ nhận việc chúng tôi gia nhập EU.\”