Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) đứng cạnh ông Vương Kỳ Sơn (Wang Qishan) (phải), cựu Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, khi tham dự phiên họp đầu tiên của Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc lần thứ 13 của ĐCSTQ tại Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 17/3/2018. (GREG BAKER / AFP qua Getty Images)

Ông Tập mạnh tay xử lý thân tín của Phó chủ tịch nước Vương Kỳ Sơn

 Bình luậnTrà Nguyễn •  22/04/22

Không chỉ có Việt Nam đang thanh lọc thị trường tài chính, Trung Quốc đã bắt đầu chiến lược này từ lâu. Gần đây, toàn bộ thân tín, đàn em trong ngành tài chính của Phó Chủ tịch nước Vương Kỳ Sơn đều lần lượt bị bãi nhiệm, điều tra. Ông Vương Kỳ Sơn từng là cánh tay phải của ông Tập khi mới nhậm chức Tổng bí thư ĐCSTQ, cùng ông Tập thực hiện \’đả hổ diệt ruồi\’ nhắm vào phe phái của Giang.

Thêm một thân tín của Vương Kỳ Sơn trong ngành ngân hàng bị bãi nhiệm

Ngày 18/4/2022, Chủ tịch Ngân hàng Thương nhân Trung Quốc (China Merchants Bank, viết tắt là CMB), ông Tian Huiyu bất ngờ bị bãi nhiệm. Ngân hàng Thương nhân Trung Quốc được thành lập từ năm 1987, là một ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên thuộc sở hữu hoàn toàn của các pháp nhân doanh nghiệp ở Trung Quốc. Thời điểm năm 1987, các doanh nghiệp vẫn là các doanh nghiệp nhà nước nên xét theo quyền sở hữu thì CMB không thuộc về khối tư nhân. Vì thế, các vị trí chủ chốt của CMB đều là người được bổ nhiệm từ cơ quan quản lý nhà nước của Bắc Kinh, là đảng viên trong hệ thống quyền lực của Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Chủ tịch của CMB, ông Tian Huiyu, từng làm việc trong Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc (CCB) một thời gian dài. Ông Tian từng là thư ký cho ông Vương Kỳ Sơn. Tại CCB, ông Tian Huiyu làm đến chức Phó Chủ tịch và Chủ tịch, là Bí thư chi bộ ĐCSTQ của CCB tại Thâm Quyến.

Kể từ năm 2020 đến nay, một loạt các thân tín của ông Vương bị sa thải. Gần dây là Wang Ye và Zhang Xueqing, Chủ tịch và Phó chủ tịch của CCB Thâm Quyến bị sa thải. Sau đợt trung ương tiến hành thanh tra 27 định chế tài chính vào cuối năm 2021, nhân sự lãnh đạo cao cấp của CCB có nhiều thay đổi sâu sắc, phần lớn các vị trí lãnh đạo chủ chốt của ngân hàng lớn nhất Trung Quốc này bị sa thải và thay thế bằng nhân sự mới.

Ngay khi tin Chủ tịch CMB bị sa thải, cổ phiếu hạng A của CMB đã rớt kịch sàn, giảm 8%. Tính đến cuối ngày, giá trị thị trường của  CMB bốc hơi 86,756 tỷ nhân dân tệ (NDT) (khoảng 13,55  tỷ USD)

Không chỉ bị giáng chức, có tin đồn trên TTCK Bắc Kinh là Chủ tịch của CMB đang bị điều tra. Để xác nhận thông tin, trang Lu Media Yinshi Finance đã hỏi  về tin đồn Chủ tịch Tian Huiyu đang bị điều tra thì người phát ngôn của CMB trả lời: \”Chúng tôi không có thông tin về lĩnh vực này vào lúc này, chúng tôi không thể trả lời câu hỏi của bạn\”.

Theo hãng tin Financial Associated Press, ông Tian Huiyu, người đã bị loại khỏi chức vụ chủ tịch kiêm giám đốc CMB sẽ bị giáng cấp. Tuy nhiên, tin tức này vẫn chưa được chính thức xác nhận bởi Ngân hàng Thương gia Trung Quốc.

Hàng loạt thân tín của Vương Kỳ Sơn đã bị sa thải

Vương Kỳ Sơn từng là Ủy viên Thường vụ Tổng cục Chính trị ĐCSTQ kiêm Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương ĐCSTQ. Trong những năm gần đây, nhiều cấp dưới thân cận với Vương Kỳ Sơn đã gặp tai nạn, điều này làm dấy lên đồn đoán về mối bất hòa giữa Tập và Vương.

Vào tháng 1/2022, Dong Hong, cựu Phó trưởng đoàn kiểm tra của Ủy ban Trung ương ĐCSTQ, cánh tay phải của Vương Kỳ Sơn trong nhiều năm, bị buộc tội nhận hối lộ 2 tỷ NDT và bị tuyên án tử hình.

Ông Jiang Chaoliang, một cựu bí thư khác của tỉnh ủy Hồ Bắc, là thân tín trước đây của Vương Kỳ Sơn, đã bị cách chức do dịch bệnh ở Vũ Hán, nhưng ông này không bị cách chức thành viên Ủy ban Trung ương. Ngoài ra, Ren Zhiqiang, một nhà phát triển bất động sản có quan hệ mật thiết với Vương Kỳ Sơn, đã bị kết án 18 năm tù.

Ba giám đốc điều hành cấp cao của chi nhánh CCB Thâm Quyến gần đây đã từ chức.
Điều đáng chú ý là ông Tian Huiyu đã phụ trách chi nhánh Thâm Quyến của Ngân hàng Xây dựng Trung Quốc từ năm 2007 đến năm 2011; là đàn em và cũng là cựu thư ký cho Vương Kỳ Sơn.

Ngày 12/4/2022, trang web của Ủy ban Giám sát Nhà nước của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương thông báo rằng Wang Ye, cựu Bí thư chi bộ đảng của CCB Thâm Quyến, hiện đang bị Ủy ban Giám sát Nhà nước của Ủy ban Trung ương xem xét kỷ luật.

Tối 15/4, trang web của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương và Ủy ban Giám sát Nhà nước thông báo ông Zhang Xueqing, Phó Bí thư Đảng ủy kiêm Phó bí thư chi bộ CCB Thâm Quyến, cũng đã bị điều tra. Trang Caixin đã biết được từ nhiều nguồn tin rằng ông Wang Ye và Zhang Xueqing đã bị đưa đi cùng nhau trong cuộc họp thẩm vấn cùng ngày. \”Tổng cộng 3 người đã bị bắt đi trong ngày hôm đó\”, một người quen thuộc với vấn đề này cho biết. Theo nguồn tin của Caixin, Han Fenglin, cựu bí thư của Ủy ban kỷ luật CCB Thâm Quyến, cũng đã bị bắt đi điều tra gần đây.

Ông Tập và Vương đang đối đầu trực diện?

Sau khi ông Tập lên nắm quyền vào tháng 11/2012, ông Vương đã trở thành kiến ​​trúc sư chính của chiến dịch chống tham nhũng nhằm hạ gục nhiều đối thủ chính trị của ông Tập, chẳng hạn như các quan chức trung thành với cựu lãnh đạo ĐCSTQ Giang Trạch Dân.

Ít nhất 440 quan chức cấp quân đội trở lên và sĩ quan quân đội, như Chu Vĩnh Khang, Quách Bá Hùng, Từ Tài Hậu và Tôn Chính Tài, đã bị cách chức.

Ông Chu Vĩnh Khang là người lãnh đạo Ủy ban Các vấn đề Chính trị và Pháp luật (PLAC) từ năm 2007 cho đến khi ông ta bị hạ bệ vào năm 2012. Đây là trường hợp quan chức quyền lực nhất bị trừng phạt trong cuộc thanh trừng nội bộ của ông Tập. PLAC là một cơ quan của ĐCSTQ chuyên giám sát bộ máy an ninh của đất nước, bao gồm cảnh sát, tòa án và nhà tù.

Ông Vương đã loại bỏ cả những \”hổ và ruồi”, ngụ ý các quan chức cấp cao và cấp thấp trong hệ thống PLAC. Trong thời gian này, ông Dong là thanh tra trưởng của ông Vương, đã hỗ trợ ông Vương điều tra các quan chức phe cựu lãnh đạo Giang Trạch Dân.

Tuy nhiên, kể từ khi ông Vương trở thành Phó Chủ tịch nước, ông đã không công khai bày tỏ sự ủng hộ đối với các quyết định của ông Tập.

Trà Nguyễn