Mariupol: Video ‘thi thể thường dân’ có phải do lính bắn tỉa hạ sát?

• Reality Check và BBC Monitoring
• BBC News

6 giờ trước

Đoạn video đã xuất hiện từ thành phố Mariupol của Ukraine cho thấy thi thể của hơn 20 thường dân nằm dọc theo một con đường chính.

Các video được đăng trên mạng xã hội trong những ngày gần đây, xuất hiện khi Liên Hợp Quốc xác nhận rằng đang điều tra hàng trăm cáo buộc giết hại dân thường trong cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Thành phố cảng phía nam Mariupol là nơi diễn ra nhiều tuần giao tranh dữ dội giữa các lực lượng Nga và Ukraine.

Chúng tôi đã kiểm tra những video mới nhất này để tìm manh mối về những gì có thể đã xảy ra.

Cảnh báo: Phần này chứa hình ảnh và chi tiết mà một số người có thể cảm thấy khó chịu.

Video cho thấy gì?

Có bốn video cho thấy các thi thể nằm dọc theo một đoạn đường ở Mariupol.

Trong một video, chúng tôi đếm được 18 thi thể – tất cả mặc quần áo dân sự và không có vũ khí nào nhìn thấy. Một thi thể nằm cạnh túi đồ mua sắm ở bến xe, một người khác bên cạnh một chiếc ô tô bị hư hỏng.

Trong cả bốn video, chúng tôi đếm được tổng cộng 23 thi thể.

Các đoạn video cũng cho thấy thiệt hại đối với các tòa nhà, dây cáp điện bị đánh sập và các mảnh vỡ trên đường. Thường dân cũng có thể được nhìn thấy đi ngang qua các thi thể.

Video được quay ở đâu?

Các video đều được quay gần Công trình gang thép Ilyich ở phía bắc Mariupol – BBC đã xác nhận các địa điểm này.

Các thi thể nằm dọc theo đại lộ Boika, cạnh nhà máy.

BBC đã đối chiếu các tòa nhà, vạch kẻ đường, trạm dừng xe buýt và các manh mối trực quan khác được thấy trong video, với hình ảnh vệ tinh và chế độ xem đường phố trên mạng.

Ví dụ, trong một video, một thi thể nằm trước cột đèn và một phần hàng rào kim loại, phía sau là bức tường trắng và một phần nhà máy Ilych.

Nó khớp với cùng một vị trí được nhìn thấy trên trang bản đồ Yandex.

Ai đã quay video?

Một video được quay bởi Patrick Lancaster, một cựu chiến binh tình báo hải quân Mỹ, người đã đăng video về các khu vực do Nga kiểm soát ở miền đông Ukraine trên tài khoản xã hội của mình từ năm 2014.

Ông Lancaster thường xuyên xuất hiện với tư cách khách mời trên kênh truyền hình nhà nước Nga, cũng như trang web âm mưu InfoWars của Mỹ.

Một đoạn video khác được quay bởi nhà báo người Ý Vittorio Nicola Rangeloni. Ông Rangeloni, sống ở vùng Donbas, miền đông Ukraine, bắt đầu đăng video về Mariupol vào cuối tháng Ba.

Video thứ ba và thứ tư được đăng tải bởi trang ANNA News của Nga và kênh Telegram ủng hộ Điện Kremlin, Signal.

BBC News đã tiếp cận cả ông Lancaster và ông Rangeloni để xin bình luận nhưng chúng tôi chưa nhận được phản hồi từ họ.

Các video được quay khi nào?

Không rõ video được quay khi nào. Tuy nhiên, chúng tôi thấy rằng báo cáo trực tuyến sớm nhất là bản tin của ANNA News, vào ngày 15 tháng 4.

Lần xuất hiện sớm nhất của hai trong số các video còn lại lần lượt là ngày 18 tháng 4 và ngày 19 tháng 4.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), các lực lượng Ukraine đã kiểm soát khu vực có video cho đến ngày 28/3.

Họ cho biết các lực lượng Nga đã tuyên bố kiểm soát khu vực này vào ngày 7 tháng 4 nhưng cũng lưu ý rằng Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố rằng hàng trăm lính thủy đánh bộ Ukraine đã đầu hàng tại nhà máy Ilyich vào ngày 13 tháng 4.

Chúng tôi đã yêu cầu công ty Maxar của Hoa Kỳ cung cấp các hình ảnh vệ tinh của Đại lộ Boika vào tháng Ba. Họ cung cấp một ảnh từ ngày 11 tháng 4 nhưng không có thi thể nào được nhìn thấy rõ ràng trong đó.

Họ đã chết trong hoàn cảnh nào?

Một số người qua đường được phỏng vấn trong video nói họ được cho biết các nạn nhân đã bị giết bởi một tay súng bắn tỉa Ukraine, nhắm vào những người đi qua đường.

Trong đoạn video do Rangeloni quay, một người đàn ông nói: \”Tôi bị sốc, tôi bị sốc. Họ nói rằng một tay súng bắn tỉa đang ngồi ở đó.\”

Một người đàn ông khác, được nhà báo hỏi liệu có một tay súng bắn tỉa Ukraine hay không, trả lời rằng người Ukraine đang ở trong \”nhà máy\” vào thời điểm đó.

Tuy nhiên, không ai trong số họ nói rằng họ đã chứng kiến bất kỳ vụ giết người nào. BBC chưa thể xác minh tuyên bố của họ nhưng đã liên hệ với chính quyền Ukraine và Nga để đưa ra bình luận.

Trong đoạn video do ông Lancaster thực hiện, một người đàn ông được phỏng vấn cũng nhân cơ hội này lên tiếng tố cáo chính phủ Ukraine và ca ngợi Tổng thống Putin.

Chúng tôi đã sử dụng phân tích nhận dạng khuôn mặt của những người được phỏng vấn trong video để xem liệu họ có xuất hiện trong các video khác trong cuộc xung đột nhưng không tìm thấy bất kỳ sự trùng khớp nào.

Còn bằng chứng khác không?

Chúng tôi đã cho một cựu lính bắn tỉa của quân đội xem các đoạn video và người này muốn giấu tên.

Người này nói với chúng tôi: \”Những vết thương không phù hợp với những lần bắn tỉa.\”

Anh ta nói rằng sẽ thấy nhiều máu hơn từ những phát súng bắn vào đầu, khi nói đến một nạn nhân có dấu hiệu bị thương ở mắt.

Chúng tôi cũng đã liên hệ với một số nhà nghiên cứu bệnh học.

Tiến sĩ Victor Weedn, một nhà tư vấn bệnh lý pháp y, cho biết: \”Các thi thể nằm rải rác trên các con đường gần một nhà máy dường như đều chết trong cùng một khoảng thời gian.\”

\”Hình ảnh chụp các thi thể mặc quần áo ở khoảng cách xa và không cho phép xác định chính xác nguyên nhân cái chết, nhưng người ta nghi ngờ họ bị bắn, có thể là vào đầu.\”

Tiến sĩ Carl Wigren, một nhà nghiên cứu bệnh học pháp y, kết luận rằng các nạn nhân đã chết \”rất gần cùng thời điểm\”, nhưng không thể chắc chắn về nguyên nhân cái chết.

Ông này lưu ý rằng hầu như toàn bộ cơ thể đều thiếu máu và cho biết điều này và \”cộng thêm việc không có vết thương có thể nhìn thấy ở những người mặc quần áo đầy đủ khiến tôi nghĩ rằng đây là kết quả của chấn thương có thể do lực mạnh\” gây ra bởi các vụ nổ.