Nadhim Zahawi, người tỵ nạn Iraq trở thành nhân vật \’quyền lực thứ nhì\’ trong chính phủ Anh

3 giờ trước

Một trong những thay đổi lớn của chính trường Anh tuần này là cuộc từ nhiệm cùng lúc của hai nhân vật chủ chốt trong chính phủ đảng Bảo thủ, Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak và Bộ trưởng Y tế Sajid Javid hôm 05/07.

Người lên thay ông Sunak nay là Nadhim Zahawi, và người lên thay ông Javid để nắm ngành y tế là Stephen Barclay.

Ông Zahawi sinh ra tại Iraq năm 1967 và cùng cha mẹ sang Anh tỵ nạn năm 1976, thời Saddam Hussein lên cầm quyền và tiêu diệt đối lập Iraq.

Tuy là người tỵ nạn, ông có cha mẹ, ông bà thuộc tầng lớp trên ở Iraq, gốc Kurdistan, với ông nội là thống đốc ngân hàng quốc gia.

Sang Anh, họ định cư tại London và Nadhim Zahawi đã tốt nghiệp khoa hóa, đại học danh tiếng University College London.

Nhưng phải đến năm 1994, ông mới bước vào chính trị, ở cấp địa phương, và ra ứng cử vào chức ủy viên hội đồng dân cử quận Wandsworth, London.

Sau đó, ông tham gia nhóm vận động cho Lord Archer, một nhân vật nổi bật của đảng Bảo thủ cho đến khi bị đi tù, giành chức thị trưởng London.

Ứng viên Jeffrey Archer không thắng cử và ông Zahawi gia nhập YouGov một công ty chuyên khảo sát, thăm dò dư luận.

Sự thành công của công ty này khiến ông trở thành triệu phú vì có cổ phần sáng lập cùng một nhân vật khác, Stephen Shakespeare.

Nhưng tới 2010, ông trở lại chính trường và trúng cử nghị sĩ Hạ viện Anh, rồi nắm các chức vụ trung bình trong bộ máy nhà nước.

Có hàm quốc vụ khanh thời thủ tướng Theresa May, ông được phong làm Bộ trưởng Giáo dục vào tháng 9/2021, trong chính phủ Boris Johnson (tại Anh, các nghị sĩ Hạ viện được nắm chức trong ngành hành pháp, làm thứ, bộ trưởng trong nội các).

Chức Bộ trưởng Tài chính có danh hiệu cổ điển của vương triều Anh là \”Chancellor of the Exchequer\” – tạm dịch Đổng lý Đại thần phụ trách Ngân khố Vương quốc – có từ năm 1129, và luôn là một trong bốn chức cao cấp nhất các vua Anh phong cho đại quý tộc, vì họ nắm \”tay hòm chìa khóa\” của Hoàng gia.

Ngày nay, chức này trên thực tế có quyền rất lớn trong việc quyết định, phân bổ ngân sách quốc gia cho mọi bộ ngành, điều chỉnh thuế, an sinh xã hội, và gián tiếp tác động đến chính sách tiền tệ của Vương quốc Anh.

Một số bộ trưởng tài chính, như Gordon Brown, sau đó đã lên làm thủ tướng Anh.

Việc những nhân vật gốc di dân nắm chức vụ rất cao ở Anh không còn là chuyện hiếm.

Hai bộ trưởng vừa từ chức đều sinh ra trong gia đình dân nhập cư. Ông Rishi Sunak có cha mẹ người Ấn Độ, còn ông Sajid Javid có cha người Pakistan, làm nghề lái xe bus.

Cuộc ra đi vì niềm tin vào Boris Johnson \”đang cạn dần hết\”

Nadhim Zahawi được cho là nhân vật trung thành với Boris Johnson, điều thủ tướng Anh hiện hành đánh giá cao. Tương tự, Nữ Bộ trưởng Văn hóa, Truyền thông và Thể thao Nadine Dorries còn nhấn mạnh bà \”tin tưởng 100% vào thủ tướng\”.

Để \’trám chỗ\’ sau khi bộ trưởng y tế Javid ra đi, ông Johnson đã bổ nhiệm Stephen Barclay, một nhân vật thân cận, cho tới hôm qua vẫn là Chánh văn phòng Phủ thủ tướng. vào lèo lái y tế công ở Anh.

Ngành này đang gặp khủng hoảng lớn sau các đợt chống Covid, với nhân viên y tế mệt mỏi, đòi tăng lương, và các khoản nợ của bệnh viện lên cao.

Dù tạm thời ổn định được dàn bộ trưởng trong nội các Bảo thủ, ông Johnson bị đa số các báo đài tại Anh, gồm cả BBC News cho là \”gặp nguy hiểm chưa từng có\”, vì tín nhiệm giảm dần.

Điều quan trọng là các nghị sĩ Bảo thủ ở Hạ viện muốn ông cầm quyền bao lâu.

Ủy ban Kỷ luật của đảng này, tên là 1992 Committee dự kiến sẽ họp để quyết định số phận của thủ tướng trong tháng 7. Họ có quyền mở cuộc bầu chọn tân lãnh đạo trong khối dân biểu của đảng tại Quốc hội và người thắng cuộc sẽ làm thủ tướng.

Hai nhân vật chủ chốt, Sunak và Javid trước đây đều công khai ủng hộ ông Boris Johnson trong nhiều tháng xảy ra chỉ trích về hành vi của ông Johnson trong giai đoạn đại dịch Covid-19.

Nhưng ông Rishi Sunak nay nói rằng \”công chúng thực sự mong đợi chính phủ đúng đắn, có năng lực và nghiêm túc. Tôi nhận ra đây có thể là công việc cấp bộ trưởng cuối cùng của tôi, nhưng tôi tin rằng những tiêu chuẩn này đáng để đấu tranh và đó là lý do tại sao tôi từ chức\”.

Ông Javid, từng giữ các chức Bộ trưởng Tài chính và Bộ trưởng Nội vụ trước đây, thì nói thẳng ông không còn niềm tin vào Boris Johnson.

Phát biểu tại Quốc hội Anh trưa 06/07, ông nói: \”Tôi bước vào chính trị để làm gì đó, không phải để trở thành ai đó,\” và quyết định từ chức khi thấy \”sai lầm đến từ trên, nhỏ giọt xuống dưới\”.

Boris Johnson là thủ tướng Anh đương chức đầu tiên trong lịch sử bị cảnh sát phạt tiền, với vé phạt gửi thẳng về số 10 Downing Street, vì vi phạm lệnh giãn cách xã hội thời Covid.

Các vụ tiệc tùng đông người trong Phủ thủ tướng liên tiếp trong hai năm 2020-21 khi vỡ lở đã gây bức xúc lớn trong dư luận Anh thời gian qua.

Một phó chủ tịch đảng Bảo thủ và một loạt thứ trưởng cũng nộp đơn từ nhiệm, gây áp lực lớn lên ông Johnson.

Con số các nhân vật cao cấp từ nhiệm để phản đối thủ tướng Anh lên tới 18 người, tính đến trưa 06/07.