Hy vọng đạt thỏa thuận Nga thôi phong tỏa ngũ cốc Ukraine

• Matt Murphy
• BBC News

4 giờ trước

Các cuộc đàm phán nhằm nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine – hiện đang bị Nga chặn ở Biển Đen – đã đưa ra một thỏa thuận, Thổ Nhĩ Kỳ nói.

Việc này làm dấy lên hy vọng sẽ chấm dứt được thế bế tắc hiện thời, vốn đã khiến hàng triệu người tăng nguy cơ chết đói.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ, Hulusi Akar, cho biết cả hai bên đã nhất trí về cách thức đảm bảo an toàn cho các tuyến tàu bè vận chuyển ngũ cốc.

Ông cho biết thỏa thuận sẽ được ký vào tuần tới, khi sẽ có thêm những cuộc đàm phán nữa diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres gọi tiến trình hôm thứ Tư là một \”bước tiến quan trọng\”.

Ông cho biết cần phải làm việc nhiều hơn để hoàn tất thỏa thuận, điều sẽ đòi hỏi \”rất nhiều thiện chí và cam kết của tất cả các bên\”.

Ukraine đã có thể chuyển đi một số ngũ cốc của mình bằng đường bộ và đường sắt, và hải quân đang mở một tuyến đường thủy mới, đi qua cửa sông Danube. Nhưng chỉ có 2,5 triệu tấn được xuất khẩu trong tháng trước, ít hơn nhiều so với mức trung bình 8 triệu tấn trước chiến tranh, và hàng triệu tấn hàng nữa đang nằm chờ ở cảng Odesa của Ukraine.

Tin tức nói Hạm đội Biển Đen của Nga đang chặn bất kỳ chuyến hàng nào ra vào và BBC đã thu thập được bằng chứng cho thấy các lực lượng Nga đã đánh cắp và xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine. Các tuyến đường khác đã được khai thác ráo riết.

Tuy nhiên, lên tiếng từ Kyiv trong bài phát biểu hàng đêm hôm thứ Tư, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có vẻ lạc quan.

\”Phái đoàn Ukraine đã báo cáo với tôi rằng có tiến triển. Trong những ngày tới, chúng tôi sẽ thống nhất các chi tiết với tổng thư ký LHQ,\” ông nói.

Trước khi tiến trình được công bố, các nhà ngoại giao cho biết việc đàm phán bao gồm kế hoạch để tàu Ukraine dẫn đường cho tàu chở ngũ cốc ra vào vùng biển có cảng.

Người ta cũng cho rằng Nga sẽ bị thúc giục tôn trọng thỏa thuận ngừng bắn trong thời gian các lô hàng dịch chuyển, và rằng Thổ Nhĩ Kỳ – được LHQ hỗ trợ – sẽ đề xuất đảm nhiệm công tác kiểm tra các tàu để xoa dịu Nga trong nỗi lo có thể xảy ra tình trạng đem lậu vũ khí trên các chuyến tàu đó.

Nga và Ukraine sản xuất 30% lượng lúa mì toàn thế giới. Trước chiến tranh, Ukraine được coi là vựa bánh mì của thế giới, xuất khẩu 4,5 triệu tấn nông sản mỗi tháng qua các cảng của nước này.

Tuy đã cố gắng thu được một số mặt hàng xuất khẩu thông qua các kênh khác, nhưng Ukraine chỉ bù đắp được một phần thiệt hại từ việc đóng cửa Biển Đen, với khối lượng xuất khẩu giảm xuống còn khoảng 30% so với thời trước chiến tranh.

Hồi tháng 5, ông Guterres cảnh báo rằng cuộc phong tỏa của Nga đe dọa \”đẩy hàng chục triệu người vào bờ vực mất an ninh lương thực, rồi sau đó là suy dinh dưỡng, đói kém diện rộng và nạn đói\”.

\”Hiện đang có đủ lương thực cho toàn thế giới, nếu chúng ta cùng hành động. Nhưng trừ phi giải quyết vấn đề này ngay hôm nay, nếu không chúng ta sẽ phải đối mặt với bóng ma thiếu lương thực toàn cầu trong những tháng tới,\” ông nói thêm.

Hồi tháng 6, Thủ tướng Anh Boris Johnson cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin đang tìm cách \”đòi tiền chuộc\” của thế giới bằng lệnh phong tỏa.

\”Đó là điều hoàn toàn vô lương tâm,\” ông nói. \”Nguồn cung cấp đó có thể giúp mọi người trên thế giới, nó có thể giúp một số quốc gia nghèo nhất trên thế giới.\”

Bất chấp tin tức về tiến triển trong việc đàm phán về ngũ cốc, các cuộc pháo kích của Nga vào một số thành phố lớn của Ukraine đã tái diễn chỉ sau một đêm.

Tại khu vực Donetsk Oblast ở miền đông, các quan chức Ukraine cho biết đã liên tục xảy ra các cuộc pháo kích của Nga trên khắp tỉnh, nơi Moscow đang muốn chiếm lấy nhằm hoàn tất việc nắm giữ toàn bộ vùng công nghiệp Donbas ở miền đông Ukraine.

Tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu báo cáo với ông Putin rằng các lực lượng Nga đã hoàn thành giai đoạn đầu tiên của kế hoạch đó bằng cách chiếm tỉnh Luhansk.

Trong khi đó, gần thành phố Kherson phía nam, truyền thông nhà nước Nga đưa tin rằng các lực lượng Ukraine tiếp tục tấn công bằng cách bắn một số tên lửa vào thành phố Nova Khakova.

Kherson là thành phố lớn đầu tiên rơi vào tay Nga trong giai đoạn đầu của cuộc xâm lược. Trong những tuần gần đây, lực lượng của Kyiv đang dần tiến vào vùng ngoại ô thành phố.