Putin tìm đồng minh trong chuyến đi hiếm hoi tới Iran

Steve Rosenberg, Biên tập viên BBC chuyên về Nga, Moscow

Đây là lời Vladimir Putin nói về Syria, sau cuộc đàm phán với các nhà lãnh đạo của Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.

Hãy chú ý ngôn từ ông dùng ở Tehran.

“Cuộc khủng hoảng Syria chỉ có thể được giải quyết bằng các biện pháp chính trị và ngoại giao…bằng cách tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc cơ bản về tôn trọng chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ”.

Đây cũng vẫn là Vladimir Putin, người mà 5 tháng trước đây, đã xâm lược Ukraine; lúc đó ông ta không đả động gì đến chuyện cần tôn trọng chủ quyền, độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia.  

Sự khác biệt là gì? Syria có một lãnh đạo ủng hộ Nga, Tổng thống Bashar al-Assad, người mà Điện Kremlin kiên quyết giữ ở vị trí quyền lực. Không nhờ “các biện pháp chính trị và ngoại giao”, mà bằng cách điều quân đội Nga vào để giúp ông ta chiếm lại vùng lãnh thổ đã mất.  

Tuy nhiên, Ukraine lại có vị lãnh đạo ngả theo phương Tây, người tìm kiếm tư cách thành viên EU cho nước mình và muốn đảm bảo rằng Ukraine không bao giờ trở về quỹ đạo của Nga.  

Vậy là quân đội Nga đánh Ukraine, dưới danh nghĩa giả là đánh “quân Phát xít”, đối đầu sự mở rộng của Nato và “giải phóng” những người Nga và người nói tiếng Nga ở phía đông Ukraine.

Kể từ khi Nga xâm lược, hàng ngàn người dân thường đã bị giết ở Ukraine.

Cuộc xâm lược của Nga bị quốc tế lên án và dẫn đến làn sóng các biện pháp trừng phạt Moscow. Ở phương Tây, Nga đang nhanh chóng tiến gần đến vị thế quốc gia bị bài xích.

Với Điện Kremlin, cuộc họp thượng đỉnh Tehran là một cơ hội để chứng tỏ rằng, mặc dù có các nỗ lực cô lập Nga trên thế giới, Nga vẫn giữ được các đồng minh hùng mạnh và vẫn có ảnh hưởng địa chính trị. Không có nhiều nơi trên thế giới mà Tổng thống Putin có thể đến để nhận sự ủng hộ công khai cho “hoạt động quân sự đặc biệt” ở Ukraine. Và Tehran là một trong những nơi đó.  

\”Trong trường hợp của Ukraine, nếu các bạn không chủ động, phía bên kia sẽ chủ động và gây chiến,” Lãnh tụ Tối cao Iran Ali Khamenei nói với Tổng thống Putin. Ông ta nói thêm: “Nato sẽ không biết kiềm chế nếu họ có cửa. Và nếu họ không được ngăn chặn ở Ukraine, họ sẽ gây chiến một thời gian sau và dùng Crimea làm lý do.”.  

Vậy ở Tehran, Nga có chứng tỏ được là họ có thể vững vàng với sự giúp đỡ ít ỏi từ những người bạn (còn lại)? Washington không ấn tượng lắm.  

\”Chuyến đi này cho thấy mức độ mà ông Putin và Nga đang ngày càng bị cô lập. Giờ đây, họ phải quay sang nhờ Iran giúp đỡ,” ông John Kirby, người phát ngôn của Ủy ban An Ninh Quốc gia của Nhà Trắng bình luận.

Thêm vào đó, bên lề cuộc họp thượng đỉnh, Tổng thống Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan không có vẻ như đôi bạn thân. Vị lãnh đạo Điện Kremlin phải đứng một mình khá ngượng ngập trước ống kính TV trong khi ông chờ người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ xuất hiện.   

Nhưng Moscow vẫn tiếp tục đẩy mạnh thông điệp:

• Rằng khi nói đến đồng minh, có rất nhiều con cá trên biển – nếu không có đồng minh ở phương Tây, thì có ở phương Đông. Nga khẳng định họ sẽ không bị cô lập.
• Bạn có thể trừng phạt Nga, nhưng bạn không thể gạt Nga sang một bên; bạn không thể giải quyết các vấn đề quốc tế – từ khủng hoảng lương thực cho tới thỏa thuận hạt nhân Iran – nếu không có sự trợ giúp của Nga.

“Hoạt động đặc biệt” của Moscow chưa diễn ra theo kế hoạch. Nhưng Vladimir Putin có vẻ vẫn tự tin rằng cả ở Ukraine cũng như trong cuộc đối đầu với phương Tây, ông ta sẽ đạt được chiến thắng dưới một hình thức nào đó.