Tỷ phú Nga Boris Mints dám chỉ trích Putin là \’điên rồ\’

2 giờ trước

Michael Race

Phóng viên Kinh doanh, BBC News

Boris Mints là một trong số ít doanh nhân Nga giàu có lên tiếng phản đối việc Nga xâm lược Ukraine và Tổng thống Vladimir Putin.

Phần lớn những người có địa vị cao trong nước vẫn giữ im lặng trước cuộc chiến, tránh những lời chỉ trích đối với Điện Kremlin.

Có một cách giải thích đơn giản, theo ông Mints: \”Tất cả đều sợ hãi.\”

Điện Kremlin nổi tiếng trong việc đàn áp những chỉ trích về Tổng thống Putin với nội dung trên các kênh tin tức do Nga kiểm soát. Các cuộc biểu tình trái phép cũng bị cấm ở nước này kể từ năm 2014.

Ông Mints cho biết \”bất kỳ người nào\” công khai chỉ trích Putin \”đều có cơ sở để lo lắng về an toàn cá nhân\”.

Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn được thực hiện qua email, ông nói với BBC: \”Tôi không có ý định sống trong hầm trú bom như ông Putin\”.

Người đàn ông 64 tuổi, xây dựng sự giàu có của mình thông qua công ty đầu tư O1 Group, mà ông thành lập năm 2003 và sau đó bán vào năm 2018, nói rằng ở Nga \”cách thông thường\” để trừng phạt một chủ doanh nghiệp vì \”sự không khoan dung\” đối với chế độ là \”mở một vụ án hình sự bịa đặt chống lại doanh nghiệp của họ\”.

“Những vụ án hình sự như vậy sẽ không chỉ ảnh hưởng đến bản thân các chủ doanh nghiệp, mà còn ảnh hưởng đến gia đình và nhân viên của họ,\” ông nói.

\”Bất kỳ nhà lãnh đạo doanh nghiệp nào độc lập với [Putin] đều bị coi là mối đe dọa vì người đó có thể có khả năng tài trợ cho phe đối lập hoặc tạo mầm mống cho sự phản đối – những người đó bị coi là kẻ thù của Putin và do đó, là kẻ thù của nhà nước,\” ông nói thêm.

\’Chắc chắn bị bỏ tù\’

Đó là tình huống mà ông Mints đã trực tiếp trải qua khi lần đầu tiên công khai phản đối các chính sách của Tổng thống Putin vào năm 2014 sau khi Crimea được sáp nhập từ Ukraine.

Ông Mints cảm thấy cần phải rời Nga vào năm 2015 để đến Vương quốc Anh \”trong bối cảnh gia tăng đàn áp đối lập chính trị\”, với việc Boris Nemtsov bị bắn chết trong năm đó.

Ông Nemtsov là một đối thủ gay gắt của Tổng thống Putin. Việc ông bị giết năm 2015 là vụ giết người chính trị nổi tiếng nhất kể từ khi ông Putin lên nắm quyền. Các nhà chức trách phủ nhận mọi liên quan.

Hai năm sau, công ty đầu tư cũ của ông Mints là O1 Group \”phát hiện họ nằm trong một cuộc xung đột công khai chống lại Ngân hàng Trung ương Nga\”, ông nói, với các thủ tục pháp lý bắt đầu ở một số vụ xét xử khác nhau.

\”Khi những điều như thế này bắt đầu xảy ra, đó là tín hiệu rõ ràng rằng một người nên rời khỏi đất nước ngay lập tức,\” ông nói.

Ông vẫn là đối tượng của hành động pháp lý hiện tại của Điện Kremlin.

Chính vì hành động như vậy mà ông Mints gợi ý \”bước đi dũng cảm nhất hiện có\” đối với những người Nga giàu có không ưa ông Putin là \”âm thầm sống lưu vong\”.

Ông trích dẫn trường hợp Mikhail Khodorkovsky, từng là người giàu nhất nước Nga, nhưng đã bị bỏ tù vì gần một chục năm vì tội gian lận và trốn thuế, mà theo ông là có động cơ chính trị.

Hai trong số các nhà tài phiệt nổi tiếng nhất của Nga là Mikhail Fridman và Oleg Deripaska đã ngừng chỉ trích trực tiếp ông Putin khi họ đưa ra những lời kêu gọi riêng cho hòa bình ở Ukraine.

Ông Fridman, một tỷ phú chủ ngân hàng, cho biết bất kỳ nhận xét cá nhân nào có thể là rủi ro không chỉ cho bản thân ông mà còn cho nhân viên và đồng nghiệp.

Tuy nhiên, ông Mints đã cùng với nhà tài phiệt người Nga Oleg Tinkov, nhà sáng lập Ngân hàng Tinkoff và là chủ sở hữu cũ của đội đua xe đạp Tinkoff-Saxo, chỉ trích cuộc xâm lược.

Ông Mints gọi hành động của Tổng thống Putin là \”thấp hèn\”, và nói rằng cuộc xâm lược là \”sự kiện bi thảm nhất trong lịch sử gần đây, không chỉ của Ukraine và Nga, mà trên toàn cầu\”.

Ông cũng so sánh nó với cuộc xâm lược Ba Lan của Adolf Hitler năm 1939.

“Cuộc chiến này là kết quả của sự điên rồ và khao khát quyền lực của một cá nhân, Vladimir Putin, được ủng hộ bởi nội các của ông ta,” ông Mints, chủ tịch của một trong những quỹ hưu trí lớn nhất ở Nga cho đến năm 2018, nói.

BBC đã liên hệ với Điện Kremlin để đưa ra bình luận.

\’Bị sa thải ngay sau khi chúng tôi gặp nhau\’

Ông Mints lần đầu tiên được giới thiệu với ông Putin vào đầu những năm 1990 nhưng chỉ thực sự nói chuyện với ông ta vào ngày 2/1/2000, hai ngày sau khi ông Putin được bổ nhiệm làm quyền tổng thống Nga.

Ông Mints, người từng làm việc dưới thời cựu Tổng thống Nga Boris Yeltsin trong những năm 1990, rất muốn thảo luận kế hoạch của mình về cải cách chính quyền địa phương để phát triển nền dân chủ của Nga bước vào Thế kỷ 21.

\”Ông Putin lắng nghe những đề xuất của tôi mà không bình luận hay tranh luận. Ngày hôm sau, Putin sa thải tôi\”, ông nói.

Khi đó, ông biết rằng tầm nhìn của ông Putin đối với đất nước Nga \”cách xa hàng dặm\” so với chính quyền tiền nhiệm.

Rời khỏi chính trường, ông Mints bắt đầu công việc môi giới chứng khoán cho các khách hàng cá nhân ba năm sau đó.

Ông Mints không bị chính phủ Anh trừng phạt, không giống như các doanh nhân Nga khác được xác định là có liên hệ mật thiết với Điện Kremlin.

Tuy nhiên, tên của ông đã xuất hiện trong cái gọi là \”danh sách Putin\” do Mỹ công bố vào năm 2018. Trong số 210 cái tên, 114 người trong số họ được liệt kê là người trong chính phủ hoặc có liên hệ với chính phủ, hoặc các doanh nhân chủ chốt.

96 người khác, bao gồm ông Mints, bị liệt vào danh sách các nhà tài phiệt dường như được xác định bởi thực tế họ có tài sản trị giá hơn 1 tỷ USD tại thời điểm đó, hơn là mối quan hệ chặt chẽ của họ với Điện Kremlin.

Người cha bốn con này lọt vào danh sách tỷ phú thế giới của Forbes năm 2017 với tổng tài sản 1,3 tỷ USD, trước khi ông bị ra khỏi danh sách năm 2018.

Nhưng ông bác bỏ những gợi ý rằng ông là một nhà tài phiệt.

\”Không phải mọi doanh nhân Nga đều ủng hộ Putin, và tương tự như vậy, không phải mọi người Nga giàu có đều là \’nhà tài phiệt,\’\” ông nói. \”Ở Nga, thuật ngữ này nghĩa là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp rất có quan hệ với Putin và hầu hết tài sản của họ, hoặc lợi nhuận kinh doanh của họ, phụ thuộc vào sự hợp tác với nhà nước Nga.

“Nga không chỉ là mỏ dầu với mỏ nhôm ở trung tâm,\” ông nói thêm. \”Đó là đất nước với 140 triệu dân. Người dân ở đó cũng như mọi nơi khác đều có nhu cầu của họ và những nhu cầu này không khác gì những nhu cầu ở phương Tây.\”

Hiện đang sống ở Anh, ông Mints, một nhà sưu tập nghệ thuật đam mê, cảm thấy thoải mái mà không cần thêm an ninh để giữ an toàn cho bản thân và gia đình ở Anh, và hiện tại không có tham vọng quay trở về Nga.