Zelensky: Thế giới vừa tránh khỏi tai nạn phóng xạ tại nhà máy Zaporizhzhia

• Leo Sands
• BBC News

26 tháng 8 2022

Tổng thống Volodomyr Zelensky hôm 25/8 cho biết châu Âu phải đối mặt với viễn cảnh một thảm họa phóng xạ hôm thứ Năm khi một nhà máy hạt nhân mà Nga chiếm đóng bị ngắt kết nối khỏi lưới điện của Ukraine.

Ông nói thêm rằng chỉ nhờ có nguồn điện dự phòng mà nhà máy Zaporizhzhia mới có thể vận hành an toàn.

Các vụ cháy trước đó đã làm hư hỏng đường dây điện trên không, cắt đứt nguồn điện cho nhà máy.

Ngày càng có nhiều lo ngại về việc giao tranh gần khu phức hợp Zaporizhzhia, đây là nhà máy hạt nhân lớn nhất ở châu Âu.

\”Nếu các máy phát điện diesel không được bật, nếu hệ thống tự động hóa và nhân viên của nhà máy không phản ứng sau khi mất điện, thì chúng ta sẽ buộc phải khắc phục hậu quả của vụ tai nạn phóng xạ\”, Tổng thống Zelensky cảnh báo vào tối 25/8.

Thiệt hại do hỏa hoạn mà cơ quan hạt nhân nhà nước Ukraine nhắc đến đã làm gián đoạn đường dây điện kết nối với nhà máy hôm 25/8, tạm thời ngắt Zaporizhzhia khỏi lưới điện quốc gia lần đầu tiên trong lịch sử.

Các quan chức Kyiv cho biết: \”Kết quả là hai trạm của nhà máy đã bị ngắt kết nối điện.\”

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cảnh báo rằng việc có \”một nguồn cung cấp điện an toàn từ lưới điện là điều cần thiết để đảm bảo an toàn hạt nhân\”.

Xem: Nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu bị pháo kích

Các hình ảnh vệ tinh chụp hôm 24/8 cho thấy có một đám cháy lan rộng ở khu vực lân cận khu phức hợp hạt nhân.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đổ lỗi cho thiệt hại do các cuộc pháo kích của Nga, và trong bài phát biểu hàng đêm của mình, ông cáo buộc Moscow đã đưa Ukraine và châu Âu \”chỉ cách một bước tới thảm họa\”.

Tuy nhiên, thống đốc địa phương do Nga bổ nhiệm, Yevgeny Balitsky đã đổ lỗi cho quân đội Ukraine về các cuộc không kích, cáo buộc rằng họ đã gây ra tình trạng mất điện trong khu vực.

BBC đã không thể xác minh độc lập phía nào là bên chịu trách nhiệm cho việc này.

Mức độ bức xạ gần nhà máy vẫn ở mức bình thường mặc dù khu liên hợp hạt nhân Zaporizhzhia bị mất nguồn cung cấp điện chính vào hôm 25/8, các quan chức địa phương cho biết.

Nhà máy \”vẫn được kết nối với đường dây 330kV từ cơ sở nhiệt điện gần đó có thể cung cấp điện dự phòng nếu cần\”, IAEA cho biết trong một tuyên bố, trích dẫn từ cơ quan hạt nhân nhà nước Ukraine.

IAEA nói thêm rằng tất cả sáu tổ máy phản ứng hạt nhân vẫn bị ngắt kết nối với lưới điện mặc dù đường dây đã được khôi phục vào cuối ngày 25/8.

Thông thường Zaporizhzhia cung cấp 1/5 tổng lượng điện của Ukraine – vì vậy việc nhà máy này tiếp tục bị ngắt kết nối với lưới điện quốc gia sẽ đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với Ukraine.

Nhà máy đã bị quân đội Nga chiếm đóng từ đầu tháng 3 nhưng vẫn tiếp tục được vận hành bởi các kỹ thuật viên hạt nhân Ukraine.

Điện Kremlin đã phát tín hiệu sẽ cho phép các thanh tra quốc tế đến thăm khu phức hợp – nhưng cho đến khi điều đó xảy ra, rất khó để xác minh những gì đang xảy ra tại đó.

\”Hầu như mỗi ngày đều có một sự cố mới xảy ra tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hoặc gần đó. Chúng tôi không thể để mất thêm thời gian nữa\”, Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết trong một tuyên bố, nhắc lại lời kêu gọi dẫn đầu một phái đoàn quốc tế tới nhà máy trong vài ngày tới.

Các chuyên gia năng lượng lo ngại rằng một số cơ chế an toàn của nhà máy có thể bị lỗi nếu nơi này mất toàn bộ điện năng.

Lo ngại xuất hiện trong bối cảnh Kyiv tuyên bố rằng Moscow có thể đang cố tình chuyển hướng nguồn điện từ nhà máy hạt nhân bị chiếm đóng để kết nối với lưới điện của chính Nga.

Truyền thông hôm 25/8 đưa tin về tình trạng mất điện trên khắp các thị trấn và làng mạc ở các vùng lân cận của Ukraine do Nga chiếm đóng.

Thị trưởng thành phố Enerhodar ở gần nhà máy hạt nhân, hôm 25/8 tuyên bố rằng thành phố bị mất điện, nước và cũng có các báo cáo về việc cắt điện ở các thành phố Melitopol và Kherson do Nga chiếm đóng.

Các quan chức Washington đã lên án bất kỳ nỗ lực nào của Moscow trong việc chuyển hướng nguồn điện do nhà máy Zaporizhzhia tạo ra khỏi lưới điện quốc gia của Kyiv.

\”Điện do nhà máy Zaporizhzhia sản xuất thuộc về Ukraine\”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel phát biểu tối 25/8, và nói thêm rằng \”Không quốc gia nào nên biến một nhà máy điện hạt nhân thành một khu vực chiến sự\”.