Mikhail Gorbachev: Dòng người xếp hàng tới viếng vị lãnh tụ Liên Xô cuối cùng

• Steve Rosenberg in Moscow & Paulin Kola, London
• BBC News

Nhiều người dân Moscow đến viếng ông Mikhail Gorbachev, vị lãnh tụ Xô Viết cuối cùng, người đã mang lại cái kết hòa bình cho Chiến tranh Lạnh.

Bên trong phòng Phòng khánh tiết Câu lạc bộ Công đoàn, tiếng nhạc trầm buồn vang lên. Một bức chân dung đen trắng lớn của ông Gorbachev được treo từ ban công.

Một vị cựu lãnh đạo nằm trong chiếc quan tài mở nắp, với một người lính danh dự đứng cạnh.

Người tới viếng đặt hoa bên quan tài ông khi họ bước qua. Một biển hoa cẩm chướng đỏ rực.

Đây cũng là nơi mà linh cữu một số người tiền nhiệm của ông, các vị lãnh tụ Xô Viết trong đó có Vladimir Lenin, Joseph Stalin và Leonid Brezhnev, từng được quàn.

Nhiều người Nga đổ lỗi cho ông Mikhail Gorbachev vì đã đưa ra những cải cách dẫn tới việc nền kinh tế bị hỗn loạn và để cho Liên bang Xô viết sụp đổ.

Nhưng trên đường phố xung quanh Tòa nhà Liên bang, hàng dài người dân Moscow – già có trẻ có – đang xếp hàng tới viếng ông.

Chính trị gia cấp tiến ông Grigory Yavlinsky cũng có mặt ở đó. Ông nói: \”Những người này tới viếng Gorbachev để nói \’Cảm ơn ông Gorbachev. Ông cho chúng tôi một cơ hội, nhưng chúng tôi đã để mất cơ hội này.\”

Một người không có mặt tại đây là Vladimir Putin. Lời giải thích của điện Kremlin: không có thời gian trong lịch trình làm việc của ông.

Tuy nhiên, động thái này được nhiều người cho là sự ghẻ lạnh với vị cựu lãnh đạo đã để cho Liên Xô sụp đổ.

Ông Putin đã có lần gọi việc Liên Xô giải thể là \”thảm họa địa chính trị lớn nhất của thế kỷ\”.

Ông Gorbachev lên nắm quyền hồi 1985, đưa ra nhiều cải cách táo bạo và mở cửa Liên Xô với thế giới.

Nhưng ông không ngăn được sự sụp đổ của Liên bang Xô viết vào năm 1991, và nhiều người Nga đổ lỗi cho những năm tháng biến động sau đó.

Bên ngoài nước Nga, ông rất được kính trọng, với Tổng thư ký LHQ António Guterres nói ông đã \”thay đổi dòng chảy của lịch sử\”, và Tổng thống Mỹ Joe Biden gọi ông là một \”lãnh tụ hiếm có\”.

Nhưng lễ tang ông Gorbachev hôm thứ Bảy sẽ không phải là quốc tang – một chỉ dấu cho thấy giới lãnh đạo hiện hành của điện Kremlin ít quan tâm tới việc tôn trọng di sản của ông Gorbachev.

Điều mà mọi người đều biết là ông Putin và ông Gorbachev có một mối quan hệ căng thẳng – lần cuối cùng hai ông gặp nhau là vào 2006, dù ông ủng hộ việc Nga sáp nhập Crimea hồi 2014.

Bệnh viện ở Moscow nơi ông Gorbachev qua đời hôm thứ Ba nói trong một thông cáo ngắn rằng ông đã trải qua một thời gian bị bệnh nặng và kéo dài. Họ không tiết lộ nguyên nhân cái chết của ông.

Trong những năm gần đây, sức khỏe của ông giảm sút và ông phải vào viện nhiều lần. Hồi tháng Sáu, truyền thông quốc tế đưa tin ông phải nhập viện sau khi bị bệnh về thận.

Ông được phương Tây coi là kiến trúc sư cho cải tổ, tạo điều kiện cho việc kết thúc Chiến tranh Lạnh năm 1991 – một giai đoạn căng thẳng sâu sắc giữa Liên Xô và các nước phương Tây, trong đó có Mỹ và Anh.

Ông được trao Giải Nobel Hòa bình năm 1990 \”cho vai trò lãnh đạo mà ông đảm nhận trong những thay đổi lớn trong quan hệ Đông – Tây\”.

Nhưng ở nước Nga sau năm 1991, ông ít tham gia vào chính trị, mà tập trung vào các dự án giáo dục và nhân đạo.

Ông Gorbachev có một lần thử quay lại chính trường vào năm 1996, nhưng ông không may mắn và chỉ nhận được 0.5% số phiếu cho cuộc bầu cử tổng thống.