Tập Cận Bình và Putin thảo luận về chiến tranh Ukraine

Frances Mao

BBC News

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và người đồng cấp Nga Vladimir Putin sẽ thảo luận về cuộc chiến ở Ukraine và các \”chủ đề quốc tế và khu vực\” khác tại cuộc gặp của họ vào cuối tuần này, Điện Kremlin cho biết.

Hai nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau ở Uzbekistan tại một hội nghị thượng đỉnh mà sẽ cho thấy một \”sự thay thế\” đối với thế giới phương Tây, Điện Kremlin cho biết

Ông Tập đang có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi đại dịch bùng phát.

Ông đang tìm kiếm một nhiệm kỳ lịch sử thứ ba trong khi mối quan hệ của ông Putin với phương Tây đang ở đáy vực vì vấn đề Ukraine.

Ông Tập đang bắt đầu chuyến công du kéo dài ba ngày ở Kazakhstan, nơi ông đã hạ cánh xuống thủ đô Nursultan hôm thứ Tư cho chặng đầu tiên của chuyến đi.

Sau đó, ông sẽ gặp ông Putin vào thứ Năm tại Hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) ở Samarkand, diễn ra từ ngày 15 – 16/9.

Ông Putin cũng sẽ gặp các nhà lãnh đạo khác bao gồm Ấn Độ, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran – nhưng cuộc gặp của ông với nhà lãnh đạo Trung Quốc \”có tầm quan trọng đặc biệt\”, phát ngôn viên chính sách đối ngoại Điện Kremlin Yuri Ushakov cho biết.

Ông nói rằng hội nghị thượng đỉnh đang diễn ra \”trên nền tảng của những thay đổi chính trị quy mô lớn\”.

Trung Quốc và Nga từ lâu đã tìm cách định vị SCO, được thành lập vào năm 2001 với bốn quốc gia Trung Á thuộc Liên Xô cũ, như một giải pháp thay thế cho các nhóm đa phương của phương Tây.

Cuộc họp của SCO diễn ra trong bối cảnh các cuộc đụng độ mới xảy ra ở biên giới giữa hai thành viên của tổ chức, Kyrgyzstan và Tajikistan. Các báo cáo cho biết ít nhất một lính biên phòng đã thiệt mạng và hai người bị thương – không rõ người của nước nào.

Các cuộc đụng độ lẻ tẻ giữa hai nước, về tranh chấp nguồn nước và các vấn đề khác, nổ ra vào năm ngoái.

Chuyến thăm của ông Tập diễn ra trong bối cảnh một loạt phong tỏa mới ở Trung Quốc, nơi chính sách \’Zero Covid\’ của ông vẫn được áp dụng. Trong khi phần còn lại của thế giới đã mở cửa và học cách sống chung với virus, Bắc Kinh tiếp tục đóng cửa toàn bộ các thành phố và tỉnh mỗi khi có ca nhiễm bệnh bùng phát.

Lần cuối cùng ông Tập rời Trung Quốc là vào tháng 1/2020 khi đi thăm Myanmar – chỉ vài ngày trước khi lệnh phong tỏa đầu tiên áp dụng ở Vũ Hán. Ông ấy đã ở trong nước kể từ đó, chỉ rời đại lục một lần vào tháng 7 năm nay để thăm Hong Kong.

Ông Putin cũng đang thực hiện một bước đột phá hiếm hoi ở nước ngoài. Cuộc gặp của ông với các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và Iran tại Tehran vào tháng 7 mời chỉ là chuyến công du nước ngoài thứ hai của ông kể từ khi quân đội Nga xâm lược Ukraine.

Đây là cuộc gặp thứ hai của hai nhà lãnh đạo trong năm nay – lần cuối họ gặp nhau tại Thế vận hội Mùa đông ở Bắc Kinh vào tháng Hai.

Sau cuộc gặp hồi tháng Hai, hai nhà lãnh đạo đã ra tuyên bố chung nói rằng tình hữu nghị giữa hai nước là \”không có giới hạn\”. Nga xâm lược Ukraine vài ngày sau đó – một hành động mà Trung Quốc không lên án cũng như không lên tiếng ủng hộ. Trên thực tế, Bắc Kinh cho rằng cả hai bên đều có lỗi.

Trung Quốc không nằm trong số các quốc gia áp đặt lệnh trừng phạt chống lại Nga và thương mại giữa hai nước vẫn tiếp tục phát triển. Nhập khẩu dầu từ Nga của Ấn Độ và Trung Quốc tăng vọt kể từ cuộc xâm lược vào Ukraine.

Trung Quốc cũng nhận thấy mối quan hệ của mình với phương Tây và đặc biệt là Mỹ trở nên tồi tệ trong những tháng gần đây sau những căng thẳng về vấn đề Đài Loan tự trị. Trung Quốc tuyên bố hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình.

Tháng trước, Bắc Kinh đã tiến hành một cuộc phong tỏa quân sự kéo dài 5 ngày xung quanh hòn đảo để đáp lại chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi.

Các nhà quan sát Trung Quốc cho rằng quyết định rời Bắc Kinh của ông Tập sau hơn hai năm, bất chấp những thách thức lớn trong nước – tình trạng phong tỏa mất ổn định và nền kinh tế đang tụt dốc – cho thấy sự tin tưởng của ông vào khả năng lãnh đạo của mình.

Các nhà phân tích kỳ vọng ông sẽ tái đắc cử nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tại Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng Mười sắp tới.

Phân tích của Stephen McDonell – Phóng viên về Trung Quốc

Nhà lãnh đạo Trung Quốc đã giảm đáng kể nguy cơ nhiễm virus corona bằng cách không thực hiện các chuyến công du quốc tế trong hơn hai năm (tất nhiên, giả sử rằng ông ấy chưa bị nhiễm và chúng ta không biết về điều đó).

Việc Tập Cận Bình ở trong nước cũng nhằm mục đích tuyên truyền – nó đưa ra thông điệp cho người dân Trung Quốc rằng họ cũng không nên ra nước ngoài trong thời gian khủng hoảng này.

Bây giờ khi ông Tập quyết định bắt đầu các chuyến đi trở lại, điều đó có nghĩa là Đảng cho rằng tình hình đã an toàn hơn cho ông ấy thực hiện các chuyến công du?

Một câu hỏi khác: nếu nó không an toàn cách đây một năm, tại sao bây giờ nó lại an toàn?

Ngoài ra, liệu hình ảnh của ông Tập ở các nước khác có dẫn đến kỳ vọng rằng các hạn chế đi lại cần được nới lỏng hơn nữa để tạo điều kiện thuận lợi cho con đường đi ra nước ngoài của người Trung Quốc trở lại?

Ở Trung Quốc, chính phủ không cảm thấy cần phải giải thích lý do của mình khi đưa ra các quyết định như vậy, vì vậy chúng ta không bao giờ biết chính xác suy nghĩ đằng sau chúng là gì.

Tuy nhiên, chuyến đi này sẽ được coi là một dấu hiệu nhỏ cho thấy nước này có thể sớm giảm các biện pháp \”zero Covid\”.

Tôi nói \”có thể\” bởi vì, nếu chính phủ có kế hoạch để cuối cùng chấm dứt các chiến lược coronavirus nghiêm ngặt của mình, chắc chắn họ sẽ không chia sẻ nó với công chúng.

Tổ chức Hợp tác Thượng Hải là gì?

SCO là một tổ chức chính trị, kinh tế và an ninh Á-Âu được thành lập bởi Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan vào năm 2001. Iran hiện đang muốn gia nhập nhóm.

Các thành viên sẽ thảo luận về thương mại tại hội nghị thượng đỉnh, với Trung Quốc là nhà đầu tư lớn trong khu vực thông qua các dự án Vành đai và Con đường.

Bắc Kinh từ lâu đã tìm cách mở các tuyến đường sắt mới để giao thương với châu Âu, trong khi các nước Trung Á đang mong muốn có thêm kết nối với Trung Quốc.

Đầu năm nay, Kyrgyzstan tuyên bố sẽ khởi công xây dựng vào năm 2023 một tuyến mới nối Trung Quốc và Uzbekistan.