iPhone 14: Ấn Độ có thể thay thế Trung Quốc trở thành công xưởng của thế giới?

Nikhil Inamdar

Phóng viên Kinh tế BBC, Mumbai

Tuần trước, Apple đã công bố kế hoạch sản xuất mẫu điện thoại mới nhất của mình – iPhone 14 – tại Ấn Độ, một cột mốc quan trọng trong chiến lược đa dạng hóa sản xuất ra bên ngoài Trung Quốc của công ty.

Năm phần trăm sản lượng iPhone 14 dự kiến sẽ chuyển sang nước này trong năm nay, sớm hơn nhiều so với dự đoán của các nhà phân tích.

Đến năm 2025, 1/4 tổng số iPhone mà công ty chế tạo có thể được sản xuất ở Ấn Độ, các nhà phân tích tại ngân hàng đầu tư JP Morgan cho biết.

Apple đã đang sản xuất iPhone ở bang Tamil Nadu, miền nam Ấn Độ kể từ năm 2017.

Nhưng quyết định sản xuất mẫu điện thoại hàng đầu của họ ở Ấn Độ là một bước đi đáng chú ý khi căng thẳng thương mại giữa Bắc Kinh và Washington không có dấu hiệu lắng xuống.

Động thái này cũng có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu tìm cách \”giảm rủi ro\”, mà đang được tiến hành do chính sách \”zero-Covid\” của Trung Quốc.

\’Trung Quốc + 1\’

Cách tiếp cận cứng rắn của Bắc Kinh trong việc tiêu diệt đại dịch đã dẫn đến việc đóng cửa công nghiệp và gián đoạn chuỗi cung ứng quy mô lớn

Do đó, các công ty toàn cầu đang ngày càng áp dụng chiến lược \”cộng một\” – hoặc tránh đầu tư riêng vào Trung Quốc – để định hướng lại chuỗi cung ứng của họ.

\”Các công ty không còn sẵn sàng ngồi và chờ đợi sự thay đổi chính sách ở Trung Quốc, hoặc bỏ trứng vào chung một giỏ cho nhu cầu tìm nguồn cung ứng của họ\”, Oscar De Bok, Giám đốc điều hành của công ty hậu cần DHL kinh doanh chuỗi cung ứng, nói với BBC.

“Họ muốn đảm bảo rằng họ có hai hoặc ba lựa chọn thay thế,\” ông De Bok cho biết, và cho biết thêm rằng xu hướng này hướng đến “nguồn cung ứng đa năng” đã được hưởng lợi rõ ràng ở các quốc gia như Ấn Độ, Việt Nam và Mexico.

Ông De Bok đã có mặt tại thủ đô tài chính Mumbai của Ấn Độ để công bố khoản đầu tư 500 triệu Euro (49 triệu đô la Mỹ; 43 triệu bảng Anh) để tăng gấp đôi công suất kho bãi và số lượng nhân viên của DHL trong 5 năm tới.

Ông cho biết cam kết này được thúc đẩy một phần bởi sự tăng trưởng đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực như sản xuất và điện tử, nơi chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đã đưa ra các ưu đãi tài chính cho các công ty muốn biến Ấn Độ thành trung tâm sản xuất của họ.

Là một phần của kế hoạch khuyến khích liên kết sản xuất (PLI) này, tập đoàn khai thác mỏ Vedanta Resources cũng đã dành khoản đầu tư gần 20 tỷ đô la để thành lập một nhà máy bán dẫn ở Ấn Độ cùng với sự hợp tác của tập đoàn sản xuất điện tử khổng lồ Đài Loan Foxconn.

Anil Agarwal, Chủ tịch của Vedanta Resources, cho biết vào tháng trước rằng thế giới đang tìm cách áp dụng chiến lược \”Trung Quốc + 1\” và rằng \”Ấn Độ rõ ràng đang ở một vị trí thuận lợi\”.

Lợi thế của Ấn Độ

Ấn Độ, nền kinh tế lớn thứ ba châu Á, đã và đang nỗ lực để định vị mình là một trung tâm sản xuất và xuất khẩu hấp dẫn cho các công ty đa quốc gia.

Nước này có một thị trường nội địa lớn và nhân tài giá rẻ dồi dào.

Với mức tăng trưởng GDP trong khoảng 6-7% và lạm phát ở mức khiêm tốn hơn so với nhiều nơi khác trên thế giới, Ấn Độ là một trong những nền kinh tế lớn hoạt động tốt hơn trong năm nay.

Xuất khẩu hàng hóa của nước này đã vượt mốc 400 tỷ USD sau khi trì trệ ở mức 300 tỷ USD trong gần một thập niên.

Bên cạnh những sụt giảm về tài khóa, chính quyền của ông Modi cũng đang thúc đẩy các hiệp định thương mại song phương nhằm đưa Ấn Độ hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu và tái tạo hình ảnh của nước này như một đối tác đàm phán nổi tiếng chậm chạp.

Các doanh nghiệp hoan nghênh các sáng kiến này.

Nhưng cách tiếp cận tự do hóa thương mại của Ấn Độ, theo các chuyên gia, là tiến một bước và lùi lại ba bước.

Việc vội vàng ký kết các hiệp định thương mại tự do nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thị trường và giảm thuế quan đã đi kèm với những lời kêu gọi đòi tự lực và thuế tăng lên đối với ít nhất 3.000 mặt hàng, nhiều trong số đó nằm trong đầu vào quan trọng trong quá trình sản xuất.

Cá nhân nhiều công ty nước ngoài cũng phàn nàn về việc thiếu sân chơi bình đẳng và chủ nghĩa bảo hộ ngày càng gia tăng.

Các công ty vừa và nhỏ – trụ cột của nền kinh tế Ấn Độ – tiếp tục gặp khó khăn trong việc điều hướng bộ máy quan liêu của Ấn Độ. Những cải cách thực sự mang tính đột phá về thu hồi đất và cấp phép nhanh hơn hay bị lảng tránh, theo các chuyên gia. Và cơ sở hạ tầng ọp ẹp vẫn là một điểm mấu chốt lớn.

“Apple chắc chắn là một câu chuyện thành công cho đến nay nhưng việc biến Ấn Độ trở thành trung tâm sản xuất sẽ đòi hỏi không chỉ các chính sách đắt tiền thu hút đầu tư mà còn cả một hệ sinh thái hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ,” Mihir Sharma, giám đốc tại Observer Research Foundation (ORF) nói.

\”Còn quá sớm để nói liệu tất cả các khoản đầu tư này có được thực hiện ở quy mô lớn hay không, và liệu chúng có bền vững theo thời gian hay không.\”

Ông Sharma nói rằng các doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn sử dụng phần lớn lực lượng lao động của Ấn Độ – phần lớn đã bị loại khỏi kế hoạch khuyến khích tài chính của ông Modi.

Theo ORF, ngoại trừ hàng dệt may và thêu thùa, kế hoạch này không bao gồm các ngành công nghiệp sản xuất cần nhiều lao động khác mà có thể cho phép Ấn Độ tăng trưởng dựa vào xuất khẩu và tạo việc làm cho 12 triệu người tham gia lực lượng lao động mỗi năm

Ông Sharma nói thêm rằng Ấn Độ sẽ cần phải nâng cao kỹ năng lực lượng lao động của họ và tạo ra \”một môi trường kinh doanh thân thiện hơn\” để có thể cạnh tranh với các nền kinh tế châu Á khác.

Thái Lan, Việt Nam và Hàn Quốc – tất cả đều xếp trên Ấn Độ đáng kể trong bảng xếp hạng Mức độ Dễ dàng Kinh doanh của Ngân hàng Thế giới.

Việt Nam cũng đã lập kế hoạch tổng thể năm 2030 để xây dựng một hành lang cơ sở hạ tầng tích hợp quan trọng cho sản xuất hàng loạt.

Điểm ngoặt

Nhưng bất chấp những thách thức lâu dài này, Ấn Độ đang ở vị thế tốt hơn bao giờ hết để tận dụng \”cơ hội lịch sử\” này, Alex Capri, Nghiên cứu viên tại Hinrich Foundation đánh giá.

Ông nói rằng những \”nút tập trung quan trọng\” chắc chắn ở Ấn Độ – các bang phía nam như Tamil Nadu, Telangana và Vùng thủ đô quốc gia ở phía bắc – đã sẵn sàng để phát triển một khối lượng quan trọng trong lĩnh vực sản xuất, khi Mỹ và các đồng minh tách khỏi Trung Quốc

Điều này có thể mở ra một kỷ nguyên cạnh tranh giữa các bang.

Ấn Độ cũng có thể được hưởng lợi từ việc các công ty công nghệ Đài Loan chuyển sang nước này theo thỏa thuận \”bạn bè\” để tận dụng sự sẵn có của nguồn tài năng giá rẻ, ông Capri cho biết thêm.

Vậy đây có phải là một điểm ngoặt?

\”Một trong những người bạn Ấn Độ của tôi nói với tôi, Ấn Độ không bao giờ bỏ lỡ cơ hội ….. để bỏ lỡ cơ hội. Nhưng tôi nghĩ lần này thì khác,\” ông Capri nói.