Chiến tranh Ukraina : Lần đầu tiên, Liên Hiệp Châu Âu dồn lực ủng hộ một nước

Đăng ngày: 18/10/2022

Thu Hằng

Kể từ khi Nga xâm lược Ukraina ngày 24/02, Liên Hiệp Châu Âu viện trợ cho chính quyền Kiev 3 tỉ euro với khoản viện trợ mới nhất 500 triệu euro được công bố hôm 17/10. Cùng lúc, ngoại trưởng 27 nước cũng phê chuẩn chương trình huấn luyện cho quân đội Ukraina, được gọi là « EUMAM Ukraine ».

Đây là « lần đầu tiên », Liên Hiệp Châu Âu hợp lực hỗ trợ Ukraina, theo nhận định của một nhà ngoại giao ở Bruxelles, « chưa bao giờ chúng ta có một chiến dịch ở quy mô như vậy ». Chương trình dự kiến kéo dài 2 năm, tập trung huấn luyện khoảng 15.000 quân nhân Ukraina trên lãnh thổ các nước thành viên muốn tham gia và được điều phối từ Bruxelles. Cụ thể, 12.000 quân Ukraina sẽ được « huấn luyện cơ bản » và khoảng 2.800 người « được huấn luyện chuyên môn », theo yêu cầu của chính quyền Kiev, như dò phá mìn, pháo binh, điều khiển radar… 

Chương trình huấn luyện lớn nhất ngoài lãnh thổ Ukraina 

Theo người đứng đầu ngành ngoại giao châu Âu Josep Borrell, « EUMAM Ukraine là chương trình huấn luyện lớn mạnh nhất bên ngoài lãnh thổ Ukraina ». Trước mắt, có ba nước tiếp nhận quân nhân Ukraina là Ba Lan, do có vị trí chiến lược, là « cửa ngõ ra vào Liên Âu », tiếp theo là Đức và Pháp, hai nhà viện trợ vũ khí lớn cho Kiev. Quân nhân Ukraina sẽ được huấn luyện sử dụng pháo Caesar và hệ thống phòng không Crotale được Paris viện trợ và xe bọc thép Marder do Berlin gửi. Chương trình này bổ trợ cho các khóa huấn luyện của Mỹ và Anh. 

Trên thực tế, nhiều nước châu Âu đã tổ chức huấn luyện cho quân đội Ukraina nhưng lần đầu tiên, chương trình được quy hoạch ở cấp Liên Hiệp Châu Âu. Kinh phí dự trù cho giai đoạn đầu là 50 đến 60 triệu euro, được trích từ Quỹ Hòa bình châu Âu (Facilité européenne pour la paix, FEP). Quỹ này nằm ngoài ngân sách chung của khối và được các nước thành viên tài trợ, vì Liên Hiệp Châu Âu không trực tiếp tài trợ mua vũ khí. 

Khối 27 nước cũng nhất trí đóng góp thêm 500 triệu euro vào FEP, trong đó 490 triệu euro sẽ được dành mua vũ khí sát thương, bảo trì vũ khí đã được cung cấp cho Ukraina và 10 triệu được dành cho thiết bị khác như đồ bảo hộ, dụng cụ y tế, nhiên liệu… theo trang Sudinfo của Bỉ ngày 18/10. Như vậy, kể từ khi Nga tấn công Ukraina, Liên Hiệp Châu Âu đã viện trợ Kiev tổng cộng 3 tỉ euro. 

Trước đó, Liên minh Bắc Đại Tây Dương – NATO, trong đó có nhiều thành viên thuộc Liên Hiệp Châu Âu , muốn xây dựng một hệ thống phòng không chung cho Ukraina, gồm những thiết bị theo tiêu chuẩn của NATO và tương thích với hệ thống được sử dụng ở Ukraina. Theo giải thích ngày 12/10 của tướng Mark Milley, ba hệ thống phòng không tầm ngắn, tầm trung và tầm xa sẽ giúp quân đội Ukraina bảo vệ những mục tiêu chiến lược, như những thành phố lớn, cơ sở hạ tầng trọng yếu, trung tâm hành chính, chống lại tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo hoặc drone được Nga liên tục sử dụng trong thời gian gần đây. 

Như vậy, sắp tới, Kiev sẽ nhận được hệ thống phòng không NASAMS của Mỹ, hệ thống địa đối không Hawk tầm trung của Tây Ban Nha. Đức đã giao hệ thống Iris-T đời mới nhất. Còn tổng thống Pháp hứa giao « radar, hệ thống tên lửa và nhiều tên lửa », nhưng không nêu chi tiết. Tuy nhiên, theo một quan chức quân sự Mỹ, được AFP trích dẫn, có thể là hệ thống SAMP/T còn được gọi là « Mamba » do Ý và Pháp sản xuất. 

Thể hiện cam kết với Ukraina 

Sáng kiến huấn luyện quân Ukraina trên lãnh thổ của Liên Hiệp Châu Âu được ông Pascal Boniface, giám đốc Viện Quan hệ Quốc tế và Chiến lược Pháp (IRIS), đánh giá với trang France 24, « là một thông điệp gửi đến chính phủ Ukraina, vẫn thường chỉ trích châu Âu làm chưa đủ ». 

Thực ra, chương trình huấn luyện này đã được Bruxelles lên kế hoạch trước khi Nga xâm chiếm Ukraina và bị hoãn vì chiến tranh. Vẫn theo ông Pascal Boniface, « chương trình mới này sẽ không thay đổi sâu sắc cán cân, gây lo ngại nguy cơ phát động chiến tranh thế giới thứ ba » vì « NATO vẫn đào tạo quân đội Ukraina từ năm 2014 ». 

Và như để trấn an, bộ trưởng Quân Lực Pháp Sébastien Lecornu, khi trả lời phỏng vấn báo Le Parisien ngày 15/10, khẳng định khoảng 2.000 quân nhân Ukraina được huấn luyện trên lãnh thổ Pháp chỉ nhằm mục đích « giúp đỡ một nước đang có chiến tranh » và Pháp không phải là « một bên tham chiến ».