Telegraph: Nữ tỷ phú Việt từng hứa tặng 155 triệu bảng cho Oxford bị kiện ở Anh

03/01/2023

• VOA Tiếng Việt

Chủ tịch hãng hàng không VietJet Air, bà Nguyễn Thị Phương Thảo, người cam kết một khoản quyên góp lớn nhất từ trước tới nay cho trường Đại học Oxford, hiện đang là tâm điểm của một vụ kiện pháp lý trị giá 155 triệu bảng Anh ở một tòa án của nước này, theo tiết lộ của Telegraph.

Linacre College, thuộc Đại học Oxford, hơn một năm trước thông báo rằng trường này sẽ đổi tên thành Thao College, theo tên của chủ tịch và người đồng sáng lập Tập đoàn Sovico để đổi lấy “món quà” lớn nhất trong lịch sử 500 năm của Oxford.

Sovico là tập đoàn mẹ của VietJet Air, còn được gọi vui là “bikini airlines”, mà bà Thảo thành lập vào năm 2007 với tư cách là hãng hàng không giá rẻ tư nhân đầu tiên của Việt Nam. VietJet được biết đến với cái tên “Hãng hàng không Bikini” sau khi tung ra bộ lịch có các tiếp viên hàng không của hãng mặc áo tắm hai mảnh trong một chiến dịch quảng cáo.

Bà Thảo, nữ tỷ phú tự thân đầu tiên của Việt Nam và cũng là duy nhất của Đông Nam Á, hiện đang là tổng giám đốc VietJet kiêm chủ tịch Sovico, chuyên đầu tư vào các dự án bất động sản và năng lượng.

Nhưng theo Telegraph, nhật báo quốc gia của Anh, hồ sơ nộp tại Tòa Thượng thẩm của nước này tiết lộ rằng VietJet đang bị kiện vì một khoản tiền trùng hợp ngẫu nhiên 155 triệu bảng Anh cộng với tiền lãi lũy kế với tỷ lệ ít nhất 31.000 bảng Anh mỗi ngày.

Đơn kiện, do FW Aviation (Holdings) 1 Limited đệ trình, nêu rõ VietJet đã thuê 4 máy bay nhưng bị giữ lại để siết nợ sau khi không thực hiện một khoản thanh toán tiền thuê vào năm 2021, theo ghi nhận của nhật báo Anh.

Telegraph còn cho biết VietJet đã nộp đơn bào chữa vào đầu tháng trước, trong đó họ thừa nhận rằng hãng đã rơi vào tình trạng nợ tiền thuê nhưng đổ lỗi cho “các vấn đề về dòng tiền” do đại dịch và lệnh phong tỏa toàn quốc ở Việt Nam, đồng nghĩa với việc hãng phải tạm dừng hoạt động. Tuy nhiên, vẫn theo nhật báo Anh, VietJet phủ nhận việc họ đã vi phạm hợp đồng cho thuê cũng như việc hãng đang nợ “bất kỳ khoản bồi thường nào bị yêu cầu.”

Hồi tháng 11/2021, Linacre College công bố rầm rộ rằng bà Thảo đã cam kết thông qua công ty của mình sẽ hiến tặng 155 triệu bảng Anh cho trường.

Nhưng khoản cam kết đầu tiên trị giá 50 triệu bảng đã quá hạn 6 tháng và, theo Telegraph, các nguồn tin am hiểu về thỏa thuận này nói rằng vụ này coi như “không thể tiến triển được nữa” khi cho biết rằng chính phủ Việt Nam đã tạm thời chặn các khoản tiền chuyển ra khỏi đất nước.

VOA không thể độc lập kiểm chứng các thông tin này.

Linacre College được thành lập vào năm 1962 và tên của bà Thảo đã được dự kiến thay cho tên của nhà nhân văn và bác sỹ nổi tiếng sinh ra giữa thế kỷ 15, Thomas Linacre, trên biển hiệu của trường nếu khoản hiến tặng lớn nhất trong lịch sử Oxford từ nữ tỷ phú Việt Nam thành hiện thực.

Bà Thảo – người từng nhập khẩu máy fax, nhựa và cao su vào Liên Xô khi bắt đầu gây dựng khối tài sản lúc mới 21 tuổi và đang theo học tại Đại học Kinh tế Nga ở Moscow – hồi tháng 11/2021 nói rằng Oxford là “nơi phù hợp để biến ước mơ từ lâu” của bà thành hiện thực bằng việc “đóng góp cho nhân loại thông qua giáo dục, đào tạo và nghiên cứu”.

Một nguồn tin không được nêu danh tính khẳng định với Telephrap rằng chính phủ Việt Nam đã chặn việc chuyển tiền và cho biết thêm rằng “lý do có thể là họ đã vấp phải một số phản ứng từ\” những người \”đã phàn nàn về số tiền chảy ra khỏi Việt Nam, một nước nghèo, đến một nước phương Tây giàu có”.

Chính phủ Việt Nam từng thông báo về cam kết của bà Thảo hồi đầu tháng 11/2021 và cho biết 7,5 triệu bảng Anh của số tiền hiến tặng cho Linacre College sẽ được dùng để tài trợ học bổng cho các sinh viên Việt Nam và các quốc gia khác trong khu vực đến học tại đây.

Đầu năm ngoái, chính phủ Anh đã mở một cuộc điều tra về khoản tài trợ mà bà Thảo cam kết, sau khi nghị sỹ Đảng Bảo thủ Julian Lewis cảnh báo tại Hạ viện rằng bà Thảo “cực kỳ thân cận với chính quyền Cộng sản Việt Nam”.

Khoản tài trợ của bà Thảo cũng gây tranh cãi ngay tại Anh khi Oxford được xem là “một trong những ngôi trường “xanh” nhất, tức hướng đến bảo vệ môi trường, trong khi các lợi ích kinh doanh của Sovico còn gồm cung cấp tài chính cho các hoạt động khai thác dầu khí ngoài khơi cũng như nhiên liệu hóa thạch.

Giám đốc Linacre College, David Seale, được Telegraph trích lời nói rằng trường “đang làm việc với Sovico và các cố vấn tài chính của họ để phát triển các quy trình chuyển tiền minh bạch, có thể kiểm toán và đáp ứng tất cả các yêu cầu pháp lý của cả chính phủ Vương Quốc Anh và Việt Nam.

Ông Seale còn cho biết rằng “việc tìm kiếm một giải pháp tài chính hiệu quả đã gây ra một số chậm trễ”. Theo người đứng đầu Linarce College, sau các cuộc gặp “trực tiếp hiệu quả tại Việt Nam” trường “đang chuẩn bị tất cả các quy trình và thủ tục giấy tờ liên quan để chuyển tiền”.