Lực lượng 47 và sự kiểm duyệt trên mạng xã hội

RFA
2023.02.02

Biểu tượng mạng xã hội facebook

 AFP

Mới đây, tổ chức đảng Việt Tân tại Hoa Kỳ đưa ra một bản phúc trình về Lực lượng 47 và sự kiểm duyệt mạng xã hội tại Việt Nam. Bản phúc trình nêu lên tình trạng các dư luận viên thuộc Lực lượng 47 sử dụng cách thức báo cáo hàng loạt để khóa danh khoản Facebook của những người có quan điểm đối lập với nhà cầm quyền.

Tài khoản giả – kiểm duyệt thật

Theo nội dung bản phúc trình, khi mạng xã hội trở nên phổ biến, chính quyền Việt Nam đã tìm cách giới hạn việc viết blog, chỉ cho phép các blogger viết về các vấn đề cá nhân; yêu cầu dữ liệu người dùng phải được lưu trữ tại Việt Nam và thậm chí còn siết dòng truy cập vào các nền tảng truyền thông xã hội này.

Mặc khác, khi chính quyền Việt Nam không có khả năng hoặc không thể đóng cửa các nền tảng phổ biến như YouTube và Facebook vì lý do kinh tế, họ đã áp dụng một cách tiếp cận mới, đó là “tạo” nên lực lượng dư luận viên có tên là Lực lượng 47.

Từ những thông tin trên, tổ chức đảng Việt Tân tại Hoa Kỳ hôm 1/2/2023 đã công bố Thư ngỏ kêu gọi Facebook xóa bỏ các mạng lưới tài khoản độc hại ở Việt Nam. Thư ngỏ có đoạn nêu: “Tại Việt Nam, các mạng lưới tinh vi gồm các tài khoản Facebook ảo đồng loạt báo cáo tài khoản của các nhà hoạt động, khiến nội dung của họ bị gỡ xuống và sử dụng các lập trình tự động – bot để phổ biến hàng loạt các thông tin sai lệch.”

Nhằm hiểu rõ hơn về nội dung thư ngỏ mà đảng Việt Tân công bố, RFA đã liên lạc ông Hoàng Tứ Duy – Tổng bí thư của đảng Việt Tân và được ông cho biết thêm:

“Trong thời gian qua, khá nhiều người sử dụng Facebook ở Việt Nam, các nhà hoạt động, các nhà dân báo bị báo cáo nội dung và bị xem là vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Họ bị lấy bài xuống, bị đóng Facebook. Đây là một nỗ lực khá quy mô của Lực lượng 47, của các dư luận viên để làm sao kiểm duyệt tiếng nói độc lập, tiếng nói đối kháng với Nhà nước.

Đây là phương pháp mà Nhà nước cộng sản Việt Nam đã và đang thực hiện vào lúc này. Đó là vấn nạn mà nhiều người đã thấy trong thời gian qua. Cái quan trọng ở đây không chỉ là Lực lượng 47 có cả chục ngàn người do nhà nước cộng sản Việt Nam điều động, mà cái quan trọng còn là cả một mạng lưới rất nhiều tài khoản giả mạo được họ lập ra.

Theo một tài liệu nội bộ của Facebook tiết lộ, thì có thể Việt Nam đang có 15 triệu tài khoản giả trong tổng số 70 triệu tài khoản hiện có. Con số 15 triệu là con số rất lớn.”

Thông tin từ truyền thông Nhà nước cho biết, lực lượng 47 được Tổng cục Chính trị thành lập theo Chỉ thị 47/CT-CT vào năm 2016. Chỉ một năm sau khi thành lập, quân số của lực lượng này, theo thông tin từ Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa – Phó chủ nhiệm Tổng cục chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam lúc bấy giờ, phát biểu trên tờ Tuổi Trẻ vào cuối năm 2017, đã lên đến hơn 10 ngàn người.

Trong thời gian qua, khá nhiều người sử dụng Facebook ở Việt Nam, các nhà hoạt động, các nhà dân báo bị báo cáo nội dung và bị xem là vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. Họ bị lấy bài xuống, bị đóng Facebook. Đây là một nỗ lực khá quy mô của Lực lượng 47, của các dư luận viên để làm sao kiểm duyệt tiếng nói độc lập, tiếng nói đối kháng với nhà nước. – ông Hoàng Tứ Duy

Ông Nghĩa cũng khẳng định: “Lực lượng này đang hoạt động rất tích cực, hiện có ở tất cả các đơn vị cơ sở, mọi miền mọi lĩnh vực của quân đội”.

Lực lượng này, ngoài ra, còn có nhiệm vụ theo dõi, đăng tải nội dung lên các nhóm Facebook để bảo vệ quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Thông qua các tài khoản cá nhân, lực lượng đăng tin, bài dưới hình thức viết bình luận và báo cáo lại cho cấp trên để tập trung đấu tranh phản bác làm tăng số lượt bình luận ủng hộ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam.

Theo các nhà nghiên cứu về mạng xã hội, lực lượng này là một trong những lực lượng đông đảo nhất và có mạng lưới gây ảnh hưởng phức tạp nhất ở khu vực Đông Nam Á.

Hôm 8 tháng 7 năm 2021, một bài viết của Reuters cho biết Facebook đã tháo gỡ một số tài khoản của Lực lượng 47 vì vi phạm chính sách về báo cáo hàng loạt. Nhóm này đã huy động các thành viên bao gồm quân nhân và thường dân, đồng loạt báo cáo các bài đi ngược với quan điểm của Đảng, nhằm nỗ lực buộc Facebook phải gỡ bỏ các nội dung này.

Một phát ngôn nhân của Facebook lúc bấy giờ đã xác nhận thông tin này với Đài Á Châu Tự Do qua điện thư như sau:

“Chúng tôi đã xóa bỏ một số nhóm và tài khoản Facebook tại Việt Nam vì chủ nhân đã có nỗ lực phối hợp báo cáo hàng loạt các nội dung trên Facebook. Mặc dù việc báo cáo hàng loạt không ảnh hưởng đến phán quyết của chúng tôi về bài đăng có vi phạm quy tắc hay không, nhưng nó làm suy yếu các hệ thống của chúng tôi. Đó là lý do tại sao chúng tôi sẽ có biện pháp đối với bất kỳ vi phạm nào mà chúng tôi phát hiện được”.

“Cuộc chiến” không cân sức…

Tổ chức Phóng viên Không Biên giới – RSF – vào ngày Thế giới Chống Kiểm duyệt Internet 12 tháng 3 năm 2020 đã công bố danh sách 20 kẻ thù lớn nhất trên Internet, trong đó có Lực lượng 47 của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Trả lời RFA lúc bấy giờ, Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Chủ tịch Hội tin học Việt Nam nhận định:

“Thật sự đây là cuộc đấu tranh không cân sức, bởi vì những người đấu tranh cho tự do dân chủ thì không có nguồn lực bằng lực lượng 47 của họ, họ có hàng chục ngàn người. Họ được nhà nước tài trợ không chỉ tiền bạc mà còn kỹ thuật, có thể nói họ có nguồn lực vật chất hơn hẳn các nhà đấu tranh.”

Ông Daniel Bastard, Trưởng Văn phòng Châu Á-Thái Bình Dương của RSF nhận xét với Đài Á Châu Tự Do cùng vào thời điểm đó cho rằng Facebook nỗ lực tháo gỡ một số tài khoản của dư luận viên là điều tích cực. Tuy nhiên, ông nói, vấn đề cốt lõi là Facebook không minh bạch về các thuật toán của họ, cũng như những thảo luận của họ với chính quyền Hà Nội.  

Mặc khác, một số Facebooker mà RFA tiếp xúc xác nhận rằng, Lực lượng 47 đã sử dụng chiêu thức báo cáo hàng loạt để Facebook khóa danh khoản của họ với một lý do chung là ‘vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng.’

Trong hai năm liên tiếp, mỗi một năm chị bị report hết 10 tháng. Có nghĩa chị chỉ lên Facebook được hai tháng, Cho nên dạo sau này chị không viết một cái gì được hết. Vừa mới viết lên là nó vừa report bài và giam cả tháng trời. Nó báo là chị vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng. – bà Nguyễn Lai

Bà Bùi Thị Minh Hằng, người từng bị án tù về tội “gây rối trật tự công cộng” vì tranh đấu cho quyền con người ở tại Việt Nam, nói với RFA nhận định của bà:

“Nói chung, những cái mà họ không muốn cho xuất hiện thì bằng mọi cách họ report. Hơn nữa, với Luật an ninh mạng của nhà cầm quyền cộng sản, họ dùng tất cả chính sách đó để họ tấn công lại những Facebooker đối kháng với họ. Đó là điều chắc chắn. Như mình bây giờ không phát biểu gì nhưng bài vở của mình họ cũng che đậy đi rất nhiều. Rất nhiều người nói rằng không thấy bài của mình đâu. Khi họ report, họ trả lời thẳng với mình là họ đưa bài của mình xuống cuối cùng fan page. Với kinh nghiệm của những người như mình thì mình biết rằng bộ phận an ninh và chính quyền Việt Nam họ can thiệp vào việc này.

Trong số mấy chục ngàn người theo dõi, mình nhận thấy hơn phân nửa là dư luận viên. Mình không thể chặn hết được. Họ rình cả những lời comment rồi họ tiến hành những việc tiếp theo.”

Một Facebooker khác là bà Nguyễn Lai, người có lượt theo dõi cao trên Facebook và cũng thường xuyên bị Facebook ‘giam’ nói với RFA:

“Trong hai năm liên tiếp, mỗi một năm chị bị report hết 10 tháng. Có nghĩa chị chỉ lên Facebook được hai tháng, Cho nên dạo sau này chị không viết một cái gì được hết. Vừa mới viết lên là nó vừa report bài và giam cả tháng trời. Nó báo là chị vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng.

Cái hồi mà chị hay bị công an quấy nhiễu thì khi nó kêu lên đồn công an nó nói với chị là sáng nào nó cũng đọc bài của chị. Những bài vui vui thì nó thích, thì mình mới biết là những bài mình viết nó đọc hết.

Có một số người ở những địa phương có công an theo dõi bài của mình. Những người viết bài để chế độ bạn bè thì không sao. Chị để chế độ cộng đồng để cho mọi người đọc, để cho mọi người bình luận được thì chị rất dễ bị theo dõi và bị report.”

Từ ý kiến của các Facebooker có thể thấy, phúc trình của tổ chức Đảng Việt Tân khi nhìn nhận các đội quân an ninh mạng như Lực lượng 47 được đào tạo cách thức báo cáo các vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng với mục tiêu cuối cùng là khiến một trang hoặc tài khoản cá nhân bị cấm tạm thời hoặc vĩnh viễn, là có cơ sở.

Trong báo cáo năm 2022, Freedom House xếp Việt Nam ở vị trí thứ 5 từ dưới lên về mức độ tự do Internet, do Hà Nội đã có những hành vi kiểm duyệt nội dung và vi phạm các quyền của người dùng. Từ lâu, kiểm soát sự truy cập thông tin trực tuyến đã là một ưu tiên của Chính phủ Việt Nam.

Mới đây, hôm cuối năm 2022, truyền thông Nhà nước loan tin, sau 25 năm kết nối internet toàn cầu, Việt Nam có hơn 73% dân số sử dụng internet, tăng nhanh nhất ở khu vực Đông Nam Á và nằm trong top 10 châu Á Thái Bình Dương.