Trung Quốc xem xét cải cách để tăng quyền kiểm soát cho Tập Cận Bình

• Tessa Wong
• Phóng viên châu Á BBC News

5 tháng 3 2023

Tập Cận Bình sẽ tăng cường kiểm soát chính phủ và nền kinh tế Trung Quốc, khi các nhà lập pháp họp tại Bắc Kinh để thông qua các cải cách sâu rộng.

Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc, tức quốc hội, sẽ xác nhận nhiệm kỳ chủ tịch thứ ba của ông Tập và việc bổ nhiệm đội ngũ cấp cao của ông.

Họ cũng sẽ bổ nhiệm một thủ tướng mới, người chỉ huy thứ hai sau ông Tập vì người đương nhiệm Lý Khắc Cường ra đi.

Hai kỳ họp quốc hội Trung Quốc là một công việc hàng năm.

Nhưng các kỳ họp năm nay đặc biệt quan trọng vì các đại biểu dự kiến sẽ định hình lại một số cơ quan chủ chốt của Đảng Cộng sản và nhà nước.

Họ cũng sẽ thắt chặt kiểm soát đối với các cơ quan giám sát lĩnh vực tài chính và công tác khoa học và công nghệ, đồng thời \”tăng cường công tác xây dựng đảng\” trong các doanh nghiệp tư nhân, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc.

Các động thái này có thể sẽ làm mờ đi ranh giới giữa Đảng Cộng sản Trung Quốc và chính phủ, đồng thời củng cố quyền kiểm soát của đảng đối với khu vực tư nhân.

Điều này xảy ra trong bối cảnh chống tham nhũng đang diễn ra khiến hàng loạt doanh nhân nổi tiếng mất tích trong những năm gần đây.

Người mới nhất mất tích là một trong những doanh nhân thành đạt hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.

Hai kỳ họp quốc hội: Những nét chính

• Hai kỳ họp quốc hội ở Bắc Kinh là các kỳ họp thường niên của cơ quan lập pháp và cơ quan cố vấn chính trị hàng đầu của Trung Quốc, thu hút hàng ngàn đại biểu trên toàn quốc

• Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc tương đương với quốc hội, về lý thuyết, là cơ quan quyền lực nhất của nhà nước. Trên thực tế, nó hoạt động như một công cụ của Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền, thông qua các luật quan trọng đối với các quyết định đã được Đảng Cộng sản đưa ra

• Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, hay Chính Hiệp, không có quyền lập pháp thực sự, thu hút các thành viên từ các thành phần khác nhau của xã hội. Các cuộc tranh luận của họ rất đáng chú ý đối với các vấn đề kinh tế và xã hội đang nổi lên

Kỳ họp thứ nhất của quốc hội Trung Quốc vào tuần này cũng sẽ chính thức hóa vai trò lãnh đạo đất nước của ông Tập, khi ông sẽ được bầu làm chủ tịch Trung Quốc và người đứng đầu lực lượng vũ trang.

Ông đã giành được vị trí quyền lực của mình vào tháng 10 năm ngoái, khi Đảng Cộng sản bầu lại ông làm lãnh đạo của họ cho nhiệm kỳ thứ ba.

Đó là một sự phá vỡ truyền thống kéo dài hàng thập niên, vì không có nhà lãnh đạo đảng nào khác ngoài nhà lãnh đạo đầu tiên của Trung Quốc Cộng sản, Mao Trạch Đông, tại vị lâu như vậy.

Trong kỳ họp quốc hội vào năm 2018, các nhà lập pháp đã thông qua việc loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ đối với chức vụ chủ tịch nước, cho phép ông Tập giữ chức lãnh đạo trọn đời.

Việc bổ nhiệm ông Tập diễn ra khi ông đối mặt với áp lực trong nước phải xoay chuyển nền kinh tế đang bị suy sụp bởi chiến lược không Covid và các cuộc xử lý mạnh tay trong các lĩnh vực kinh doanh khác nhau.

Tại phiên khai mạc kỳ họp lần này người ta thấy quốc hội thông báo rằng Trung Quốc sẽ theo đuổi mục tiêu tăng trưởng kinh tế khoảng 5% trong năm nay, tức là chỉ tiêu đã được giảm xuống, trong khi chi tiêu quốc phòng sẽ tăng hơn 7%.

Về đối ngoại, ông Tập đang điều chỉnh mối quan hệ ngày càng xấu đi với Hoa Kỳ về cuộc chiến Ukraine và câu chuyện khinh khí cầu do thám gần đây, ngay cả khi ông có quan hệ nồng ấm với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin.

Quốc hội cũng sẽ công bố Thủ tướng mới, người bấy lâu nay giám sát nền kinh tế và quản trị hành chính.

Lý Cường, một trong những đồng nghiệp đáng tin cậy nhất của ông Tập, dự kiến sẽ đảm nhận vị trí này. Là Bí thư Thành ủy Thượng Hải, ông đã giám sát quá trình phong tỏa kéo dài và gây mệt mỏi do Covid-19 khiến người dân địa phương phẫn nộ và gây xôn xao dư luận quốc tế.

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Lý Khắc Cường, người đã bị hạ bệ trong cuộc cải tổ lãnh đạo tại Đại hội Đảng vào tháng 10, sẽ có bài phát biểu báo cáo công tác cuối cùng của mình.

Việc bổ nhiệm ghế chính trị cho phần còn lại của Ủy ban Thường vụ Bộ Chính trị, tương đương với nội các của ông Tập, cũng sẽ được công bố.

Nhiều người sẽ theo dõi xem ai sẽ đảm nhiệm một số vị trí chủ chốt, chẳng hạn như bộ trưởng thương mại, người đứng đầu ủy ban cải cách và phát triển quốc gia, trưởng ban tuyên truyền và người đứng đầu cơ quan an ninh quốc gia.

Các nhà quan sát cho rằng đội ngũ này được chọn theo tiêu chí vì lòng trung thành với ông Tập và đảng hơn là vì chuyên môn của họ.