Chiến tranh Ukraina và sự phi lý mang tên Bakhmout: Ít ý nghĩa chiến lược, nhiều thiệt hại nhân mạng

Đăng ngày: 08/03/2023

Thùy Dương

Hôm nay là Ngày Quốc Tế Phụ Nữ 08/03, bên cạnh các bài viết về cuộc đấu giữa chính phủ và giới nghiệp đoàn Pháp về cải tổ chế độ hưu trí, đa phần các báo Pháp đều dành nhiều chỗ để nói về tình trạng bất bình đẳng giới trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, chiến tranh Ukraina vẫn là chủ đề không thể thiếu. Nếu như Libération nói về \”Tù nhân chiến tranh : Một người hùng mới của Ukraina\”, La Croix có bài xã luận \”Chiến tranh đến mức phi lý\” để nói về Bakhmout.

La Croix nhận định, từ một thành phố với 70.000 dân, ở trung tâm vùng Donbass, miền đông Ukraina, Bakhmout nay chỉ còn là khu đổ nát, bị phá hủy tới hơn 80%. Chính quyền Ukraina không công khai thừa nhận thất bại ở Bakhmout, tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn yêu cầu quân đội tăng viện để bảo vệ Bakhmout. Nhưng những lời chứng mà La Croix thu thập được gần khu vực này cho thấy Bakhmout gần như đã bị bao vây hoàn toàn.

La Croix gọi đây là một trận chiến phi lý. Hầu hết các nhà quan sát cho rằng chiến thắng ở Bakhmout không thể mang lại những biến chuyển lớn trong cuộc chiến Ukraina. Tác động lớn nhất là về tâm lý. Matxcơva trông chờ vào chiến thắng ở Bakhmout để xóa tan nỗi nhục mang tên Kherson, địa phương mà Ukraina đã giải phóng hồi mùa thu năm ngoái. Đối với Matxcơva, chiến thắng ở Bakhmout cũng chứng tỏ các lực lượng Nga vẫn làm chủ được tình hình.

Theo La Croix, một nguyên nhân khác đẩy Bakhmout thành \”thảm kịch\”, mà tổn thất của cả hai bên dường như đều rất nghiêm trọng, là các cuộc đấu đá giữa các phe nhóm quanh Vladimir Putin, một bên là Evgueni Prigojine, ông chủ đội lính đánh thuê Wagner hiện đang ở tiền tuyến Bakhmout, và bên kia là tổng tham mưu trưởng quân đội và bộ trưởng Quốc phòng Nga.

La Croix hết luận chính vì những lý do kể trên mà Bakhmout nay có tên trong danh sách dài các trận chiến có thiệt hại nhân mạng vô cùng thê thảm, trong khi không có nhiều lợi ích chiến lược.

Cải cách sách giáo khoa lịch sử Ukraina : Trận đánh xa chiến trường

Báo Le Monde số hôm nay phát hành từ trưa thứ Ba, quan tâm dàn trải đến vô cùng nhiều chủ đề, cả về quốc tế và thời sự trong nước : Tổng thống Macron trước thách thức đổi mới dân chủ ; lợi thế của giới nghiệp đoàn Pháp trong cuộc đấu tranh chống cải tổ hưu trí, thông điệp báo động của chính phủ Pháp về hạn hán, nạn bất bình đẳng với nữ giới trong lĩnh vực nông nghiệp tại Pháp, xu hướng cực đoan của cánh hữu tôn giáo Israel, sự đoàn kết của liên đảng đối lập Thổ Nhĩ Kỳ để đối phó với ứng viên Erdogan trong kỳ bầu cử tổng thống sắp tới, Ngân hàng thế giới trước thách thức như biến đổi khí hậu …

Nhìn sang Ukraina, Le Monde tạm gạt sang một bên tình hình chiến sự để hướng tới một mặt trận khác trong cuộc chiến chống quân Nga xâm lược, đó là những bài giảng lịch sử trên lớp cho học sinh. Vốn ít được nhắc tới nhưng nay Kiev đó xem như một thử thách có tầm quan trọng sống còn đối với an ninh quốc gia của Ukraina, chống Nga và cũng là để dựng xây một đất nước Ukraina trong tương lai, thoát khỏi di sản Liên Xô để lại và hướng hoàn toàn sang Liên Âu. 

Le Monde cho biết Kiev đã lập một nhóm công tác để khẩn trương đổi mới chương trình giảng dạy và đấu tranh chống hoạt động tuyên truyền của Nga. Chương trình phải sẵn sàng ngay cho niên khóa 2023-2024. Các cụm từ như “cuộc xâm lược diện rộng”, “chiến tranh”, “tư tưởng Putin”, “đế chế Xô Viết” … sẽ được đưa vào sách giáo khoa ở Ukraina. Le Monde trích dẫn Hannah Baikenich, Viện tưởng niệm quốc gia Ukraina, theo đó “các học sinh xứng đáng được biết sự thật”. Dạy lịch sử thế nào để học sinh hiểu được về lịch sử “đích thực của Ukraina chứ không phải là lịch sử đã bị bộ máy tuyên truyền của Nga bóp méo”? Le Monde gọi đó là “trận đánh xa chiến trường”, tại các lớp học.

Le Monde nhắc lại từ nhiều năm nay, Vladimir Putin đã thao túng lịch sử. Hồi năm 2022, chủ nhân điện Kremlin cũng đã tìm cách viết lại lịch sử bằng cách biện minh cho cuộc xâm lăng là để “phi phát xít hóa” Ukraina. Ngay từ những ngày đầu xâm lược Ukraina, ở vùng quân Nga chiếm đóng, họ đã đẩy mạnh công cuộc Nga hóa : đốt sách sử Ukraina và thay bằng sách giáo khoa mới của Nga. Các tư liệu lưu trữ về hành vi trấn áp thời Liên Xô cũng bị tiêu hủy. Chính vì thế, một giáo viên, thành viên tổ công tác cải cách sách sử, cho Le Monde biết mặc dù một nửa số học sinh Ukraina đã phải di tản ra nước ngoài hay tới miền tây đất nước, nhưng nhà chức trách Ukraina vẫn thấy cần khẩn trương thay đổi giáo trình, gọi đúng tên sự thật.

Thụy Sĩ trung lập hay đồng lõa với Nga ?

Nhìn sang Thụy Sĩ, Le Monde giới thiệu bài phân tích \”Chiến tranh Ukraina : Thụy Sĩ rời xa vận mệnh chung của châu Âu\” của thông tín viên Serge Enderlin từ Genève.

Biện minh rằng Thụy Sỹ là một quốc gia trung lập, Bern không muốn đứng về phe phương Tây để đối phó với đế quốc Nga. Yêu cầu cấm Đức, Đan Mạch, Tây Ban Nha gửi vũ khí của Thụy Sĩ cho quân đội Ukraina đã khiến nhiều người choáng váng. Nhưng nhà chức trách viện dẫn đặc thù trong hệ thống dân chủ Thụy Sĩ, tầm quan trọng của công luận thông qua trưng cầu dân ý. Bern cũng cho rằng số ít vũ khí của Thụy Sĩ sẽ không thể làm thay đổi cuộc xung đột.

Chủ tịch Liên bang Bỉ, nhiệm kỳ 2023 (vị trí luân phiên giữa 7 thành viên của Hội đồng Liên bang) Alain Berset, giải thích ông “rất lo ngại về bầu không khí hiếu chiến hiện đang ngự trị ở hầu hết mọi nơi trên thế giới, kể cả ở Thụy Sĩ (…) thậm chí cả những người có tư tưởng ôn hòa trước đây, cũng bị cuốn theo cơn say chiến tranh (…) Không phải vì những ảo tưởng về sự ổn định, rồi những ảo tưởng về sự thay đổi đột ngột, mà đất nước chúng ta phải thay đổi hoàn toàn cách vận hành”.

Tác giả bài viết đặt câu hỏi Thụy Sĩ đang ngạo nghễ hay ngây thơ ? Thụy Sĩ đang bị tố cáo vô cảm, thậm chí trục lợi từ chiến tranh khi chỉ nhẹ tay trừng phạt các nhà tài phiệt Nga. Không có đối tác châu Âu nào của Thụy Sĩ phản đối tính trung lập của Bern, mà chỉ mong đợi Bern nhanh chóng thể hiện tính linh hoạt để thích ứng tính trung lập với thời đại mới. Ngoại trưởng Đức từng ám chỉ láng giềng Thụy Sĩ : “Không viện trợ Ukraina tức là chúng ta đang hùa theo trò chơi của Nga, nước muốn phá hủy trật tự thế giới. Khi đó, trung lập không còn là một lựa chọn mà là đứng về phía kẻ xâm lược”.

Thông tín viên Le Monde kết luận Bern ngày càng tự loại mình ra khỏi vận mệnh chung của châu Âu. Một ngày nào đó, sự thụ động của Bern có thể khiến Thụy Sĩ bị xem là đồng lõa với Nga.