Mỹ cho rằng Tổng thư ký LHQ quá mềm mỏng với Moscow, theo tài liệu rò rỉ

• Tác giả,Paul Adams
• Vai trò,Phóng viên Ngoại giao
• 13 tháng 4 2023

Mỹ cho rằng Tổng thư ký LHQ quá sẵn sàng dung túng lợi ích của Nga, theo những tiết lộ mới nhất từ các tài liệu mật bị rò rỉ trên mạng.

Các tài liệu này cho thấy Washington đã theo dõi sát sao ông Antonio Guterres.

Đây là tài liệu mới nhất trong một bộ tài liệu mật bị rò rỉ. Các quan chức Mỹ hiện đang gấp rút điều tra vì sao lại có chuyện này.

Các tài liệu chứa nhiều quan sát thẳng thắn từ ông Guterrres về cuộc chiến ở Ukraine và về một số lãnh đạo châu Phi.

Một tài liệu tập trung vào thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, do LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian hồi tháng Bảy năm ngoái sau cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Tài liệu này cho thấy ông Guterres quá nóng lòng muốn giữ thỏa thuận nên ông đã sẵn sàng chấp nhận các yêu cầu bảo vệ lợi ích của Nga.

“Ông Guterres nhấn mạnh vào nỗ lực của mình để cải thiện khả năng xuất khẩu của Nga,” tài liệu viết, “ngay cả nếu có sự tham gia của các tổ chức và cá nhân Nga bị trừng phạt.”

Hành động của ông hồi tháng Hai, theo đánh giá từ tài liệu này, là “làm tổn hại nỗ lực lớn hơn để buộc Moscow phải chịu trách nhiệm về hành động của họ ở Ukraine.”

Các quan chức LHQ tức giận trước gợi ý rằng nhà ngoại giao hàng đầu thế giới quá mềm mỏng với Moscow.

Một quan chức cao cấp của LHQ nói ông không bình luận về các tài liệu rò rỉ, nhưng LHQ “được thúc đẩy bởi sự cần thiết phải làm giảm thiểu tác động của cuộc chiến đối với những người nghèo nhất trên thế giới.”

“Điều đó có nghĩa làm những gì chúng tôi có thể để hạ thấp giá lương thực,” ông nói thêm, “và đảm bảo rằng các nước cần phân bón nhất có thể tiếp cận chúng.”

Nga luôn thường xuyên phàn nàn rằng việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của họ bị ảnh hưởng tiêu cực bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, và đã ít nhất hai lần đe dọa sẽ ngưng hợp tác với thỏa thuận ngũ cốc trừ phi những lo ngại của Nga được giải quyết.

Ngũ cốc và phân bón của Nga không bị trừng phạt quốc tế, nhưng Nga nói họ gặp khó khăn về vận tải và bảo hiểm.

Các quan chức LHQ rõ ràng là không vui với đánh giá của Mỹ về các nỗ lực của ông Gutterres. Và họ nói ông Guterres luôn thể hiện rõ sự phản đối với cuộc chiến của Nga.

Một tài liệu khác được viết hồi giữa tháng Hai mô tả một cuộc nói chuyện thẳng thắn giữa ông Guterres và phó của ông, bà Amina Mohamed.

Trong cuộc nói chuyện này, ông Guterres bày tỏ “sự nản lòng” về việc Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi châu Âu sản xuất thêm vũ khí khí tài, kết quả của cuộc chiến ở Ukraine.

Hai người cũng nói về một cuộc họp thượng đỉnh gần đây của các lãnh đạo châu Phi. Bà Amina Mohammed nói rằng tổng thống Kenya William Ruto là “tàn nhẫn” và bà “không tin ông ta”.

Nhiều người đều biết là Mỹ là một trong số các quốc gia thường xuyên bí mật theo dõi LHQ, nhưng khi các sản phẩm của gián điệp được tung ra, đó là điều đáng xấu hổ, và với nhà ngoại giao hàng đầu thế giới, còn có thể gây tổn hại uy tín lớn.

Có rất ít dấu hiệu cho thấy ai đã làm rò rỉ các tài liệu này, nhưng tới thứ Tư 12/4, tờ the Washington Post đưa tin đó là một người thích súng trong độ tuổi 20, từng làm việc ở một căn cứ quân sự.

Bài báo nói người này chia sẻ thông tin mật cho một nhóm nhỏ gồm những người đàn ông và bé trai có chung “tình yêu với súng, quân trang và Chúa” trên mạng Discord – một mạng xã hội được nhiều người chơi game sử dụng.

BBC chưa kiểm chứng được thông tin này, dựa trên các cuộc phỏng vấn với hai thành viên của nhóm chat.

Ảnh chụp màn hình các tài liệu, được chia sẻ trên nhiều kênh thảo luận, đã được BBC kiểm chứng.

Discord nói hôm thứ Tư họ đang hợp tác với các cơ quan thực thi pháp luật trong cuộc điều tra về vụ rò rỉ.

Người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho BBC biết chính phủ Mỹ đang gấp rút điều tra ngọn nguồn của vụ rò rỉ tài liệu.

“Đây là một chuỗi các vụ rò rỉ nguy hiểm. Chúng tôi không biết ai chịu trách nhiệm, chúng tôi không biết vì sao. Chúng tôi đang đánh giá hệ lụy an ninh quốc gia, và ngay lúc này cũng có một cuộc điều tra tội phạm,” ông nói hôm thứ Tư.

\”Chúng tôi muốn biết ngọn nguồn của vụ này, và chúng tôi muốn tìm ra ai đã làm chuyện này và vì sao.”

Ông Kirby nói mặc dù tính xác thực của một số tài liệu còn chưa được xác nhận, chúng “có vẻ như đến từ nhiều nguồn tình báo khác nhau trong chính phủ Mỹ.”