Cách NATO hạn chế ảnh hưởng của hạm đội Nga ở Biển Đen

Liên Thành

Ukraina đề xuất biến Biển Đen thành biển của NATO. Sáng kiến ​​này đã nhận được phản hồi từ các đại diện của Liên minh. Trước đây, việc Phần Lan trở thành thành viên NATO thực tế đã biến vùng biển Baltic, cái nôi của hạm đội Nga, thành vùng biển của Liên minh. Kênh Focus.ua đã có bài viết về thế nào là cán cân quyền lực ở lưu vực Biển Đen và triển vọng thăng tiến của Nga.

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraina Dmytro Kuleba đã kêu gọi biến Biển Đen thành “biển của NATO”. Ông nhắc lại rằng sự thận trọng của Liên minh vào năm 2008 trong việc không cung cấp cho Ukraina và Gruzia kế hoạch hành động về tư cách thành viên đã nhanh chóng kéo theo hành động gây hấn quân sự của Nga đối với cả hai nước.

Kuleba cho biết tại Hội nghị An ninh Biển Đen lần thứ nhất về Nền tảng Crimean Quốc tế ở Bucharest rằng: “Khi sự thận trọng do sợ hãi làm đóng cánh cửa của NATO đối với Ukraina và Gruzia vào năm 2008, Liên bang Nga đã nhanh chóng phản ứng bằng cách tấn công cả hai nước. Liên bang Nga đang trở thành một kẻ điên, nhưng một số nhà lãnh đạo sau đó đã quyết định rằng chiến lược tốt nhất là giữ cho kẻ điên được vui vẻ. Điều đó bao gồm cả việc để các nạn nhân tiềm năng của nó không có vũ khí”.

Bộ trưởng cũng lưu ý rằng ông ủng hộ việc tích hợp các hệ thống phòng không và phòng thủ tên lửa của Ukraina với các hệ thống của các đồng minh.

Hạm đội NATO ở Biển Đen

Phó Tổng thư ký NATO Mircea Joane lưu ý rằng khu vực Biển Đen là trung tâm của cuộc đối đầu giữa các cường quốc toàn cầu, có tầm quan trọng then chốt đối với an ninh khu vực và do đó có tầm quan trọng chiến lược đối với toàn bộ hệ thống an ninh châu Âu-Đại Tây Dương.

Phó Tổng thư ký NATO cho biết: “Khu vực Biển Đen là đối tượng tăng cường quân sự của Nga trong hơn hai thập niên. Việc sáp nhập bất hợp pháp Crimea vào năm 2014 và chiếm giữ một phần Donbas chỉ là bước khởi đầu. Nhưng những sự kiện này cũng có tác động đến Tây Ban-căng, tới những người bạn của chúng ta ở Bosnia và Herzegovina, Gruzia và Moldova. Hành vi vô trách nhiệm và thù địch của Nga ở khu vực Biển Đen rộng lớn hơn ảnh hưởng sâu sắc đến an ninh của toàn bộ Liên minh”.

Thay vào đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Rumani – Bohdan Aurescu cho biết nước này sẽ thúc đẩy việc thành lập một hạm đội thường trực trên biển trong khuôn khổ Liên minh.

Pavlo Lakiychuk, một chuyên gia của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu XXI, giải thích rằng biển NATO nên tạo ra những điều kiện như vậy mà theo đó Nga sẽ bị hạn chế khả năng gây áp lực địa chính trị trong khu vực.

Ông nói với Focus: “Cho đến năm 2023, Vịnh Phần Lan và Biển Baltic một phần cũng là một loại hồ của Nga, nơi Nga có thể ra lệnh. NATO coi trọng an ninh của mình ở khu vực Baltic hơn là hỗ trợ các quốc gia thành viên của Liên minh các quốc gia vùng Baltic, đặc biệt là Ba Lan, nước nắm giữ chìa khóa eo biển Baltic trong tay họ. Sau khi Phần Lan gia nhập NATO, người Nga đã nằm sát hơn với NATO và mối đe dọa từ họ giảm đi đáng kể”.

Ai có hạm đội mạnh nhất ở Biển Đen

Với thực tế là ba quốc gia thành viên NATO – Rumani, Thổ Nhĩ Kỳ và Bungari – hiện diện ở Biển Đen, Liên minh vẫn chưa có một chiến lược chính thức cho khu vực Biển Đen. Thành thật mà nói, Liên minh chưa bao giờ thể hiện sự quan tâm đến tầm quan trọng chiến lược của lưu vực Biển Đen.

Chỉ trong Khái niệm chiến lược của NATO 2030, tài liệu đã được thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh Madrid vào tháng 7 năm 2022, lần đầu tiên mối quan tâm đến khu vực từ góc độ an ninh châu Âu-Atlantic được đề cập. Cần lưu ý rằng trong khái niệm chiến lược mười năm trước đó, Liên minh nhấn mạnh vào việc phát triển quan hệ với Nga, đối thoại Địa Trung Hải và đối thoại với các nước Balkan, Trung Đông, Ukraina và Gruzia. Biển Đen không được đề cập.

Chuyên gia Lakiychuk nói: “Trên Biển Đen, NATO mở rộng thận trọng hơn nhiều và ngay cả việc Bungari và Rumani gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương cũng không dẫn đến sự cân bằng quyền lực trong khu vực. Trên thực tế, NATO đã xác định biên giới của mình dọc theo bờ Biển Đen của các quốc gia có biển. Đây là một sai lầm lớn, đã được nhận ra hơn 15 năm sau. Và chỉ đến bây giờ họ mới cố gắng giải quyết tình huống này. Mối quan hệ đối tác vì lợi ích hòa bình với Nga đã không thành công”.

Trong số các quốc gia thành viên ở Biển Đen của Liên minh, Thổ Nhĩ Kỳ có hạm đội hùng mạnh nhất. Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ có 66 tàu chiến và 14 tàu ngầm. Một cách riêng biệt, đáng chú ý là các tàu hộ tống “Heybeliada” mới nhất, có bệ phóng tên lửa Harpoon trên tàu. Ngoài ra, nước này đang tiến hành chương trình hiện đại hóa và tái vũ trang hạm đội. Rumani thì có ba khinh hạm, bốn tàu hộ tống và tàu tên lửa do Liên Xô thiết kế. Hạm đội của Hải quân Bungari bao gồm các tàu tên lửa lỗi thời của Liên Xô và ba tàu khu trục nhỏ từng thuộc về Hải quân Bỉ.

Hạm đội Nga có nguy cơ bị trói ở Biển Đen

Tàu của các quốc gia NATO khác bị hạn chế ở Biển Đen theo Công ước Montreux năm 1936. Tài liệu thiết lập thời gian lưu trú tại Biển Đen của các tàu quân sự và thuyền của các quốc gia không thuộc Biển Đen trong thời gian không quá 21 ngày. Ngoài ra, công ước quy định quyền phong tỏa eo biển Bosphorus và Dardanelles cho tàu chiến trong trường hợp xảy ra chiến tranh hoặc nguy cơ xảy ra chiến tranh.

Dù mất soái hạm là tàu tuần dương tên lửa Moskva, Hạm đội Biển Đen của Liên bang Nga vẫn có một hạm đội hùng hậu bao gồm các tàu và xuồng tên lửa, tàu tấn công đổ bộ và tàu ngầm có khả năng mang vũ khí tên lửa.

Biến hồ nước Nga thành biển NATO

Pavlo Lakiychuk tuyên bố rằng tương lai của hệ thống an ninh ở Biển Đen phụ thuộc vào kết quả của cuộc chiến Nga-Ukraina. Nếu Nga bị dồn vào chân tường, họ có thể yêu cầu phi quân sự hóa ở khu vực Biển Đen. Sau đó, sẽ không cần phải duy trì các đội hình hải quân hùng mạnh ở phần lớn là ngõ cụt này của châu Âu. Nếu Nga vẫn ở Biển Đen với tư cách là một bên tham gia hiếu chiến, thì lối thoát duy nhất là tự trang bị vũ khí theo cách khiến các tàu Nga sợ rời cảng của họ ở Biển Đen.

“Có hai cách để biến hồ nước Nga thành biển NATO. Thứ nhất là tăng cường ảnh hưởng của Liên minh Bắc Đại Tây Dương với tư cách là một tổ chức quốc tế và các quốc gia thành viên của tổ chức này ở khu vực Biển Đen. Trước hết là tăng cường sức mạnh của họ về mặt về an ninh. Thứ hai là mở rộng thành viên, nhờ Moldova, Ukraina, và có thể là cả Gruzia…. Ý kiến ​​cá nhân của tôi là sau khi kết thúc chiến tranh và thất bại của Nga, vấn đề phi quân sự hóa khu vực Biển Đen cần được xem xét hợp lý”.

Ông nhắc lại rằng Nga, với tư cách là người kế thừa hợp pháp của Liên Xô, đã cố gắng biến Biển Đen thành “hồ nước Nga” trong một thời gian dài. Truyền thống lâu đời của Nga gọi Biển Đen là hồ của Nga, có từ thời Đế quốc Nga mơ ước cai trị vùng Biển Đen.

Ngay cả bây giờ, Nga vẫn tiếp tục sử dụng Biển Đen như một phần của mình, tích cực thể hiện ý định bảo vệ bán đảo Crimea bị sáp nhập. Vào ngày 14 tháng 3 năm 2023, cả thế giới biết về vụ Nga làm rơi máy bay không người lái đa năng MQ-9 Reaper của Mỹ trên Biển Đen. Vụ việc diễn ra trên vùng biển quốc tế với sự tham gia của các chiến đấu cơ Su-27 của Nga. Kết quả là chiếc máy bay không người lái bị rơi và chìm dưới biển. Sau khi các tài liệu bí mật của Ngũ Giác Đài được công bố , người ta biết rằng vào mùa thu năm 2022, một chiến đấu cơ của Nga đã suýt bắn hạ một máy bay trinh sát RC-135 Rivet Joint của Anh.