DÀNH CHO NHỮNG NGƯỜI ĐỨNG VỀ PHÍA UKRAINE

GIẢI THƯỞNG QUỐC TẾ KARLPREIS ĐƯỢC TRAO CHO TỔNG THỐNG VÀ NHÂN DÂN UKRAINE

NGÀY 14.5.2023 TẠI AACHEN, ĐỨC

Mặc dù cuộc chiến ở miền đông Ukraine đang diễn ra cực kỳ khốc liệt, Tổng thống Selenskyj vẫn thực hiện chuyến đi đến những nước hùng mạnh nhất châu Âu. Hầu như không có thời gian nghỉ, sau khi đến thành Rom ông đáp máy bay ngay đến Berlin ngày 14.05.2023 để nhận giải thưởng Karlpreis, một giải thưởng quốc tế dành cho những người có công đóng góp vào sự thịnh vượng của châu Âu và bảo vệ những giá trị tự do, dân chủ của lục địa này. Buổi tối ông lại lên máy bay sang Paris rồi London.

Đi đến đâu Selenskyj cũng được đón chào với sự nể phục vì tính kiên cường và biệt tài lãnh đạo trong cuộc chiến vệ quốc của dân tộc Ukraine. Đến Đức, nghe những bài phát biểu của Tổng thống Steinmeier, Thủ tướng Scholz, Chủ tịch Liên minh châu Âu Von der Leyen, tôi đều có cảm xúc rất mạnh. Dù rất bận, tôi vẫn dành chút thời gian cho nghề nghiệp, và xin dịch toàn bộ bài phát biểu của bà chủ tịch Von der Leyen để độc giả hiểu được sâu hơn sự ủng hộ của EU đối với cuộc chiến đấu của nhân dân Ukraine chống quân xâm lược Nga do Putin phát động.

… Khi người ta bước chân đến thành phố Aachen và được chứng kiến tính đa dạng, hoành tráng của những công trình kiến trúc, tượng đài dấu ấn thời Cổ đại thì người ta mới thấm thía ý nghĩa và tầm cỡ của lịch sử châu Âu. Đó là sự hung vĩ trong vẻ đẹp ngỡ ngàng, đó là nỗi đau và sự tiến bộ, bị chia cắt nhiều thế kỷ và sự thống nhất mới mấy chục năm gần đây.

Như người thành lập giải thưởng này, ông Kurt Pfeiffer đã nói, giải thưởng này ghi nhận “hàm lượng đạo lý cao nhất” để hoàn thiện tiếp những trang sử vẻ vang trong lịch sử chung của tất cả chúng ta. Ông đã giao nhiệm vụ cho những người sống trên đất châu Âu, tôi xin được phép trích lời ông “là bảo vệ di sản cao quý nhất, đó là Tự Do, Nhân Đạo, Hòa Bình và bảo đảm sự yên lành cho tương lai con cháu chúng ta”.

Hôm nay chúng ta vinh danh người nhận giải thưởng này và nhân dân của đất nước ông là những người thực hiện nghĩa vụ kể trên thật hoàn hảo, vượt xa khả năng của tất cả chúng ta. Họ thực sự chiến đấu một cách đúng nghĩa cho Tự Do, Nhân Ái và Hòa Bình. Họ đã dùng máu và mạng sống của mình để bảo vệ tương lai con cháu họ. Và như vậy bảo vệ cả tương lai cho con cháu chúng ta. Tổng thống Selenskyj và nhân dân Ukraine biết rất rõ họ chiến đấu vì điều gì. Và họ cũng hiểu châu Âu và Liên minh của chúng ta có tiềm năng lớn như thế nào.

Những lời của tôi không thể nào mô tả được sát thực. Nhưng những lời của Tổng thống Selenskyj thì bao hàm được hết ý nghĩa này. Trong bài phát biểu khi nhậm chức năm 2019, ông đã gửi những lời sau đây đến nhân dân Ukraine: “Chúng ta đã quyết định chọn con đường đến với châu Âu, nhưng châu Âu không phải là nơi xa xôi nào đó. Châu Âu ở chính nơi đây, trong bộ não của chúng ta. Khi đến được với châu Âu, nó sẽ lan tỏa ra toàn bộ đất nước Ukraine.”

Ngài tổng thống Selenskyj, Volodymyr thân mến, tôi tin tưởng hoàn toàn rằng, những lời bạn nói là thực tế, và sẽ trở thành sự thật. Tất cả chúng ta hãy cùng nhau tạo dựng không biết mệt mỏi cho công trình này.

Thưa các quý vị, câu chuyện về khổ đau thường gắn liền với yếu tố sức mạnh và lòng dũng cảm. Nước Ukraine hàng ngày đã chứng minh điều đó, kể từ cái buổi sáng kinh hoàng khi nước Nga cho hàng đoàn xe tăng và hàng chục ngàn lính tràn qua biên giới, xâm lược Ukraine.

Vài tuần sau đó tôi gặp Selenskyj ở khu chính phủ thủ đô Kiew bị bom phá hủy. Trước đó vài tiếng tôi đã đến thăm Butscha. Chính mắt tôi đã nhìn thấy những mộ chôn tập thể bên cạnh nhà thờ, các túi đựng xác nằm sát nhau. Đó là những biểu tượng thật dã man của cuộc chiến do Putin gây ra. Tôi không thể nào quên được hình ảnh vô số ngọn nến cháy: Mỗi ngọn nến tưởng nhớ đến một người cha, một người mẹ, một bé trai, một bé gái, một mạng người bị xóa bỏ rất vô nghĩa. Cảm giác của con người lúc đó là căm phẫn và tuyệt vọng.

Nhưng ở nơi đó vẫn có niềm tin sắt đá. Niềm tin đó là đất nước Ukraine sẽ kiên quyết chống lại và lịch sử sẽ sang trang. Trong những ngày và những tuần đen tối đầu tiên ấy, tôi thường nói chuyện điện thoại với Tổng thống Selenskyj. Tôi rất dễ nhận ra sự quả cảm và ý chí quyết tâm của ông.

Nhưng ngày hôm đó, khi tôi đến Kiew và nhìn thẳng vào mắt ông, tôi thật sự xúc động về ý chí kiên cường không gì lay chuyển nổi từ đôi mắt đó phát ra. Tổng thống Selenskyj có một niềm tin tuyệt đối. Đó là những người chiến đấu vì một mục đích nào đó sẽ dần mạnh lên hơn là những kẻ chỉ muốn đặt ách lên cổ người khác.

Chúng ta viết lên trang sử mới như thế đấy. Và cũng chính vì thế, vì sự quả cảm và sức kháng cự, sự hy sinh và hệ giá trị của ông, nên tôi không thể tưởng tượng được là sẽ tìm thấy một người khác xứng đáng nhận giải hơn Tổng thống Selenskyj và nhân dân Ukraine. Chính Tổng thống Selenskyj và nhân dân Ukraine đã chiến đấu để bảo vệ những giá trị đó và chiến đấu cho những tiêu chuẩn mà giải thưởng này theo đuổi. Và như vậy họ cũng đã chiến đấu cho tự do và hệ giá trị của chúng ta. Dân chủ, pháp quyền, tự do ngôn luận và nền tự do, muốn tự quyết vận mệnh của mình. Họ, những người Ukraine đã chiến đấu cho những giá trị này.

Và cũng chính vì điều này mà Putin đã tìm cách dùng vũ lực để xóa sạch. Putin đã phá hủy công trình xây hòa bình mà chúng ta đã dày công cùng nhau xây dựng từ sau Đại chiến thế giới II và sau khi bức màn sắt của chiến tranh lạnh sụp đổ. Putin muốn phá hủy châu Âu mà những người được giải Karlpreis này như Gyula Horn, Vaclac Havel, Francois Mitterrand hay Helmut Kohl và rất nhiều người khác đã cống hiến hết mình để tạo nên. Putin tìm cách hủy hoại thành tựu của năm 1989 và những thập kỷ sau đó, khi người châu Âu xé toang bức màn sắt “làm thay đổi bộ mặt châu Âu”, như nhận định rất đúng của nhà sử học và cũng là người từng nhận giải Karlpreis Timothy Garton Ash.

Thời điểm cho mỗi thế hệ sẽ đến. Đó là thời điểm mà họ phải đứng dậy vì nền dân chủ và vì những gì họ hằng tin tưởng. Đối với chúng ta, thời điểm đó bây giờ đã đến. Những công dân nam nữ dũng cảm chiến đấu cho tự do đã làm thay đổi hẳn bộ mặt châu Âu từ hơn 30 năm qua. Và ngày nay hành động của chúng ta sẽ quyết định, chúng ta những người châu Âu sẽ mang bộ mặt nào trong tương lai.

Ukraine đã cho thế giới biết xã hội của họ mạnh mẽ đến mức nào. Ý chí yêu chuộng tự do của họ làm cho thế giới phải kinh ngạc. Lương tâm và mục đích của họ, nếu nói về vị thế của họ ở châu Âu, thì hành động đó như một sự cổ xúy cho tất cả chúng ta. Từ mười năm nay, người Ukraine đã chứng minh cho chúng ta bằng sự quyết tâm tìm con đường đến với Liên minh châu Âu. Không bao giờ chúng ta có thể bù đắp cho những hy sinh và lòng dũng cảm của nhân dân Ukraine, nhưng chúng ta luôn đứng về phía họ.

Tôi không chỉ nói về sự giúp đỡ nhiều tỉ cho Ukraine, cấm vận Nga rất nặng, hứa và cung cấp những vũ khí, quân dụng hiện đại cho Ukraine. Mà tôi còn nói đến việc phải giúp họ tìm con đường đến với Liên minh của chúng ta và chuẩn bị cho tương lai của họ, mặc dù chiến tranh vẫn đang tiếp diễn.

Tôi cũng phải kể đến biết bao nhiêu người dân châu Âu mở rộng trái tim nhân ái để tiếp đón những người tị nạn Ukraine. Bốn triệu người phải rời bỏ quê hương họ, vì bom đạn của Putin, đã tìm được nơi tránh nạn. Nhân đây tôi cũng muốn cám ơn những người tình nguyện và tôn vinh các địa phương, lực lượng giáo viên, các câu lạc bộ thể thao đã nhiệt tình đón nhận trẻ em Ukraine, cám ơn các hãng xưởng đã tạo công ăn việc làm cho bố mẹ các cháu. Đó là một châu Âu với bộ mặt tuyệt vời.

Thưa các quý vị. Nhờ Tổng thống Selenskyj, nhờ những con người của đất nước Ukraine, nhờ sự đoàn kết của chúng ta mà bộ mặt châu Âu lại thay đổi. Ukraine là nơi hội tụ tất cả tư tưởng của châu Âu: Lòng dũng cảm, tin vào chính nghĩa chiến đấu cho những giá trị châu Âu và tự do, chiến đấu vì hòa bình và thống nhất. Chính vì thế tôi hoàn toàn tin tưởng rằng, Ukraine sẽ thực hiện được ý nguyện của mình, họ sẽ có hòa bình và giấc mơ được là thành viên trong gia đình châu Âu của họ sẽ thành sự thật.

Người phụ nữ đã từng giành giải thưởng Sacharow, Oleksandra Matwitschuk, đã nói trước đây vài ngày: “Không ai khao khát hòa bình hơn người dân Ukraine lúc này. Nhưng hòa bình không thể có được khi một đất nước bị tấn công hạ vũ khí. Đó không phải là hòa bình. Đó là sự chiếm đóng. Chiếm đóng cũng tồi tệ như là chiến tranh, nhưng chỉ với hình thức khác.” Bà ấy nói rất có lý.

Trong khối Liên minh châu Âu, chúng ta dùng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Nhưng tất cả các ngôn ngữ ấy đều đề cao cái chiến thắng của hòa bình và công lý, một nền hòa bình công bằng. Đương nhiên khi nói đến châu Âu, bao giờ cũng có những người đa nghi cho rằng: Không thể làm được, đó chỉ là giấc mơ.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra, nếu đó thực sự là nhiệm vụ của chúng ta: Cùng chung lưng đấu cật để biến cái không thể trở thành có thể? Những lời nói sau đây cũng là của Tổng thống Selenskyj: “Chúng ta nói đến chiến thắng khi đã im tiếng súng và con người được cất lên tiếng nói chính kiến của mình”. Tuy ông nói về đất nước Ukraine, nhưng những lời nói đó cũng có giá trị với châu Âu và châu Âu của chúng ta sẽ có thái độ thế nào.

Điều gì sẽ xảy ra, nếu đó thực sự là nhiệm vụ của chúng ta, những công dân châu Âu: Cùng chung lưng đấu cật để biến cái không thể trở thành có thể?

Với giải thưởng này, chúng ta phát ra một thông điệp rất rõ ràng: Chúng ta đứng về phía Tổng thống Selenskyj. Chúng ta đứng về phía nhân dân Ukraine. Chúng ta đứng về phía họ cho đến khi cùng nhau biến được cái không thể thành có thể.

Slava Ukraini!

Châu Âu muôn năm

Chuyển ngữ: Nguyễn Thế Tuyền – Tuyen Nguyen