Tổng thống Erdogan thắng cử thêm 5 năm ở nước Thổ Nhĩ Kỳ bị chia rẽ rất mạnh

• Paul Kirby & Ece Goksedef
• từ Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ

Những người ủng hộ ông Recep Tayyip Erdogan đã ăn mừng thâu đêm sau khi vị tổng thống lâu năm của Thổ Nhĩ Kỳ giành được thêm 5 năm quyền lực nữa.

\”Toàn bộ quốc gia 85 triệu người đã chiến thắng,\” ông nói với đám đông ủng hộ cuồng nhiệt bên ngoài dinh thự khổng lồ của mình ở rìa thủ đô Ankara.

Nhưng lời kêu gọi đoàn kết của ông nghe có vẻ sáo rỗng khi ông chế giễu đối thủ của mình là Kemal Kilicdaroglu – và công kích một lãnh đạo người Kurd đang bị cầm tù, và cộng đồng LGBT.

Lãnh đạo phe đối lập không thừa nhận mình rõ ràng là đã thua.

Phàn nàn về \”cuộc bầu cử bất công nhất trong những năm gần đây\”, ông Kilicdaroglu cho biết đảng cầm quyền của tổng thống đã huy động mọi phương tiện của nhà nước để chống lại ông.

Chia rẽ trầm trọng

Tổng thống Erdogan chỉ giành được hơn 52% phiếu bầu, dựa trên kết quả không chính thức lúc gần kiểm phiếu xong. Gần một nửa số cử tri ở quốc gia bị phân cực sâu sắc này không ủng hộ viễn kiến độc đoán của ông về Thổ Nhĩ Kỳ.

Rốt cuộc, ông Kilicdaroglu không phải là đối thủ xứng tầm với chiến dịch tranh cử bài bản của ông Erdogan, ngay cả khi ông đã lần đầu tiên đẩy đối thủ vào thế phải có vòng tranh cử vòng hai kể từ khi chức tổng thống được bầu cử trực tiếp vào năm 2014.

Nhưng ông hầu như không làm sứt mẻ được vị trí dẫn đầu của ông Erdogan ở vòng một, với việc giành được ít hơn đương kim tổng thống hai triệu phiếu bầu.

Ông Erdogan đã tận dụng tối đa chiến thắng của mình, với bài phát biểu đầu tiên trước những người ủng hộ trên xe buýt ở thành phố lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ, Istanbul, và sau đó là bài phát biểu trên ban công từ dinh tổng thống trước đám đông ủng hộ viên mà theo ông tính toán là lên tới 320.000 người.

\”Không chỉ chúng ta thắng, mà là cả Thổ Nhĩ Kỳ thắng,\” ông tuyên bố, đồng thời gọi đây là một trong những cuộc bầu cử quan trọng nhất trong lịch sử Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông Erdogan tỏ ra khinh thường việc đảng đối lập chính giành được thêm ghế tại Thượng viện trong kỳ bầu cử quốc hội hai tuần trước đó. Ông nói, con số thực sự đã giảm xuống còn 129 vì đảng này đã trao hàng chục ghế cho các đồng minh của họ.

Ông cũng lên án các chính sách ủng hộ LGBT của liên minh đối lập, mà ông nói là trái ngược với việc chú trọng vào các gia đình mà ông theo đuổi.

Việc chuẩn bị ráo riết trước ngày bỏ phiếu đã càng lúc càng trở nên gay gắt. Đã xảy ra vụ một quan chức đối lập của Đảng Good bị đâm chết trước văn phòng đảng ở thị trấn duyên hải Ordu ở miền bắc.

Không rõ động cơ sát hại Erhan Kurt là gì, nhưng một quan chức đối lập hàng đầu quy trách nhiệm cho những thanh niên ăn mừng kết quả bầu cử.

Mặc dù kết quả cuối cùng chưa được xác nhận, nhưng Hội đồng Bầu cử Tối cao nói không có nghi ngờ gì về việc đảng nào đã giành chiến thắng.

Khủng hoảng kinh tế

Ông Erdogan đã nắm quyền được một phần tư thế kỷ.

Trong một đêm, cuộc khủng hoảng kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ bị lãng quên. Seyhan, một người ủng hộ, cho rằng đó chỉ là lời dối trá: \”Không ai đói cả. Chúng tôi rất hài lòng với các chính sách kinh tế của ông ấy. Ông ấy sẽ còn làm tốt hơn nữa trong 5 năm tới.\”

Nhưng tổng thống thừa nhận rằng giải quyết lạm phát là vấn đề cấp bách nhất của Thổ Nhĩ Kỳ.

Câu hỏi đặt ra là liệu ông ấy có sẵn sàng thực hiện các biện pháp cần thiết để làm như vậy hay không. Với tỷ lệ lạm phát hàng năm lên tới gần 44%, cuộc sống của mọi người đang bị tác động rõ rệt.

Chi phí thực phẩm, tiền thuê nhà và chi dùng hàng ngày khác đã tăng vọt, và tình hình càng trầm trọng hơn khi ông Erdogan không tuân thủ chính sách kinh tế chính thống và tăng lãi suất.

Đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã chạm mức thấp kỷ lục so với đồng đô la, và ngân hàng trung ương đã phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu ngoại tệ tăng cao.

Những người ủng hộ ông Erdogan thì không nghĩ ngợi gì mấy về vấn đề kinh tế. Họ tự hào về vị trí quyền lực của ông trên thế giới và đường lối cứng rắn của ông trong việc chống lại \”những kẻ khủng bố\”, mà theo họ thì đó là các chiến binh người Kurd.

Ông Erdogan cũng hứa sẽ ưu tiên xây dựng lại những khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất kép hồi tháng Hai và sẽ tiến hành hồi hương \”tự nguyện\” đối với một triệu người tị nạn Syria.

Đám đông đổ về Quảng trường Taksim của Istanbul, trong đó có nhiều người đến từ Trung Đông và vùng Vịnh.

Người Palestine từ Jordan quấn cờ Thổ Nhĩ Kỳ quanh vai. Alaa Nassar, một du khách người Tunisia, cho biết ông Erdogan không chỉ cải thiện đất nước của mình mà \”ông ấy còn hỗ trợ người Ả Rập và thế giới Hồi giáo\”.

Kể từ cuộc đảo chính thất bại năm 2016, ông Erdogan đã bãi bỏ chức vụ thủ tướng và thâu tóm nhiều quyền lực, điều mà đối thủ của ông đã cam kết sẽ xóa bỏ.

Phe đối lập bị đánh bại của Thổ Nhĩ Kỳ giờ đây sẽ phải tái nhóm trước cuộc bầu cử địa phương vào năm 2024.

Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu, nhân vật nổi tiếng được những người ủng hộ phe đối lập yêu thích, kêu gọi họ đừng tuyệt vọng.

Ông nhắc họ hôm thứ Hai rằng phe đối lập đã đánh bại đảng cầm quyền ở Ankara và Istanbul vào năm 2019 sau khi họ thua trong cuộc bầu cử tổng thống.

Cagil Kasapoglu tường thuật bổ sung từ Istanbul.