Quá trình phi thường bí mật phỏng vấn người dân bên trong Bắc Hàn

• Tác giả,Jean Mackenzie
• Vai trò,Phóng viên tại Seoul
• 16 tháng 6 2023

Giữa đêm khuya, hai người Bắc Hàn bí mật gặp nhau. Một người là công dân Bắc Hàn bình thường đã đồng ý mạo hiểm tất cả để cho BBC phỏng vấn. Người còn lại là nguồn tin, làm việc cho một tổ chức ở Hàn Quốc để đưa thông tin ra nước ngoài.

Tại một địa điểm an toàn không thể bị nghe lén, nguồn tin giúp chuyển những câu hỏi của chúng tôi tới công dân kia và ghi lại câu trả lời. Sau đó, khi đã an toàn, họ gửi lại cho chúng tôi, chia ra thành nhiều đợt. Thậm chí gửi một câu trả lời đầy đủ cùng lúc là quá rủi ro.

Đây là sự khởi đầu của một quá trình cần mẫn mà chúng tôi sẽ mất nhiều tháng trời, khi chúng tôi điều tra hậu quả của việc quyết định đóng cửa biên giới của chính phủ Bắc Hàn hơn ba năm trước.

Người dân Bắc Hàn bị cấm nói chuyện với bất kỳ ai ở nước ngoài, đặc biệt là các nhà báo, và nếu chính phủ phát hiện ra, họ có thể bị giết chết.

Nhưng khi biên giới bị đóng cửa vào tháng 1/2020, để ứng phó với đại dịch corona, một quốc gia vốn khó để đưa tin đã trở nên gần như bất khả xâm phạm.

Tất cả các nguồn tin mà các nhà báo thường dựa vào để truyền ra ngoài những gì đang xảy ra thực địa đã cạn kiệt, khi các nhà ngoại giao nước ngoài và nhân viên cứu trợ rời khỏi Bắc Hàn. Người Bắc Hàn cũng gần như không thể thoát ra ngoài và chia sẻ trải nghiệm của họ.

Đồng thời, có lý do chính đáng để nghi ngờ việc đóng cửa biên giới đã gây ra những đau khổ đáng kể cho người dân, dựa trên hiểu biết của chúng tôi về cách người dân ở Bắc Hàn kiếm sống và có được thực phẩm. Sau đó, vào năm ngoái, chúng tôi bắt đầu nhận được những báo cáo chưa được xác minh về tình trạng thiếu lương thực trầm trọng và có thể xảy ra nạn đói.

Đây là lý do vì sao chúng tôi quyết định thực hiện cách làm bất thường như vậy, phỏng vấn ba người dân Bắc Hàn bình thường từ bên trong quốc gia này.

Đầu tiên, chúng tôi xin lời khuyên từ những người làm việc gần gũi với người dân nơi đây và hiểu rõ những rủi ro.

Ông Sokeel Park, thuộc tổ chức Liberty in North Korea (tạm dịch Tự do cho Bắc Hàn) – bên đã làm việc với những người đào tẩu trong hơn một thập niên, cho rằng đây là một công việc quan trọng và đáng làm, bất kể những rủi ro.

“Không một người dân Bắc Hàn nào không hiểu được sự nguy hiểm và nếu họ muốn làm điều này, tôi nghĩ chúng ta nên tôn trọng”. Ông Park nói với chúng tôi: “Mọi cuộc trò chuyện với những người sống bên trong Bắc Hàn, mọi mẩu thông tin nhỏ đều rất có giá trị, bởi vì chúng ta biết rất ít”.

Nhưng để làm được điều này, chúng tôi không thể đơn phương độc mã. Chúng tôi đã hợp tác với một tổ chức tin tức ở Hàn Quốc, Daily NK, có mạng lưới các nguồn tin trong Bắc Hàn.

Những nguồn này tìm cho chúng tôi những người muốn được phỏng vấn. Biết rằng chúng tôi sẽ chỉ có được lát cắt về cuộc sống trong quốc gia này, chúng tôi đã chọn nói chuyện với những người ở nhiều độ tuổi khác nhau từ các khu vực khác nhau.

Chúng tôi đã giải thích BBC là gì, các cuộc phỏng vấn của họ sẽ được xem và nghe rộng rãi và lan tỏa ra sao, và họ đã đồng ý.

Tổng biên tập Lee Sang-yong của Daily NK cho biết: “Họ đang mong muốn được nói với thế giới rằng tình hình ở Bắc Hàn tồi tệ như thế nào”. \”Họ hy vọng cộng đồng quốc tế sẽ lưu tâm.\”

Ông Lee đã làm việc với các nguồn tin của mình trong 13 năm để tuồn thông tin ra khỏi Bắc Hàn. Ông ấy đảm bảo với chúng tôi rằng phương pháp liên lạc của ông ấy rất mạnh. Ông tự tin rằng mình có thể giữ an toàn cho mọi người nhưng cảnh báo rằng quá trình này sẽ mất thời gian.

Trong lúc chờ đợi, có những lúc chúng tôi lo lắng rằng có thể sẽ không có đủ thông tin. Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi nhận được hồi đáp chỉ một dòng – thậm chí có thể không đủ để đưa tin? Đây là một canh bạc.

Nhưng khi cuối cùng chúng tôi đối chiếu các tin nhắn, chúng tôi đã bị choáng ngợp bởi mức độ chi tiết. Mọi người đã tiết lộ nhiều hơn những gì chúng tôi trông đợi, và tình hình còn tồi tệ hơn chúng tôi tưởng tượng.

Nó chỉ ra một hoàn cảnh nhân đạo và nhân quyền nghiêm trọng đang diễn ra ở nước này, và tình trạng thiếu lương thực kinh niên.

Bên trong Bắc Hàn – tiếng nói từ phía sau biên giới bị phong tỏa

Sau đó, chúng tôi bắt đầu phối kiểm nhiều nhất có thể. Thật hữu ích, ba người được phỏng vấn của chúng tôi đã chứng thực lẫn nhau.

Tất cả họ đều trích dẫn cùng một quy tắc cách ly và cùng một luật mới làm họ sợ hãi. Tất cả họ đều nói về sự khan hiếm lương thực và thuốc men, đồng thời phải trải qua những cuộc đàn áp và trừng phạt ngày càng nghiêm trọng. Họ thậm chí còn chia sẻ nhiều hy vọng và nỗi sợ hãi tương tự nhau.

Nhưng cũng có những khác biệt tỏ tường. Có vẻ như có nhiều sự hỗ trợ của chính phủ ở thủ đô Bình Nhưỡng hơn ở các thị trấn giáp biên giới, nhưng cũng có nhiều sự kiểm soát, giám sát và nỗi sợ hãi hơn ở đó – điều này khớp với những gì chúng tôi mong đợi.

Bước tiếp theo là thực hiện các cuộc phỏng vấn với NK Pro, một dịch vụ tin tức ở Seoul chuyên theo dõi Bắc Hàn. Một trong những nguồn thông tin duy nhất còn lại về Bắc Hàn là báo chí và kênh truyền hình nhà nước của quốc gia này.

Trong khi phần lớn nội dung là tuyên truyền, chuyên gia về truyền thông nhà nước Bắc Hàn của NK Pro – Chung Seung-yeon theo dõi điều này hàng ngày, tìm kiếm manh mối về những gì đang thực sự xảy ra trong nước.

\”Chúng tôi xem Bắc Hàn là một quốc gia rất bí mật. Chắc chắn, họ không bao giờ lớn tiếng về các vấn đề của mình, nhưng họ sẽ đưa ra những gợi ý,\” cô nói. Và khi họ thực sự đề cập đến một vấn đề, như họ đã làm với cuộc khủng hoảng lương thực, điều này có nghĩa đó là \”một vấn đề thực sự trọng đại\”, cô lý giải.

Cô cho chúng tôi xem một bản tin từ tháng Hai, trong đó các đảng viên Bắc Hàn được khen ngợi vì đã quyên góp gạo cho chính phủ. Cô chỉ ra: “Việc nhà nước đang nhận gạo từ người dân cho chúng ta thấy tình hình lương thực cùng cực như thế nào”.

Với sự giúp đỡ của cô Chung, chúng tôi cũng có thể xác nhận được nhiều quy tắc cách ly và phong tỏa mà những người mà chúng tôi phỏng vấn đã đề cập, cũng như các luật và hình phạt mới được đưa ra.

Để chứng thực các chi tiết khác, chúng tôi đã phân tích dữ liệu có sẵn về giá cả và thương mại lương thực, đồng thời xem các hình ảnh vệ tinh ở vùng biên giới.

Chúng tôi tìm kiếm và sàng lọc một cách cẩn trọng các văn bản luật mới được tuồn ra nước ngoài, đồng thời tham khảo chéo các cuộc phỏng vấn của chúng tôi với các báo cáo từ chính phủ Hàn Quốc, Liên Hợp Quốc và các nguồn khác, cho đến khi chúng tôi tin rằng các cuộc phỏng vấn của mình – mặc dù không toàn diện – nhưng cung cấp thông tin đáng tin cậy về một lát cắt cuộc sống bên trong Bắc Hàn.

Chúng tôi đã đăng tải nhiều nhưng cũng có nhiều chi tiết chúng tôi đã giữ lại để bảo vệ cho người được phỏng vấn. Nhưng nhờ sự can trường của họ, chúng ta biết nhiều hơn về tình hình ở Bắc Hàn so với trước đây.

Sokeel Park nói: “Thế giới chưa nhận ra mọi thứ tồi tệ như thế nào đối với người dân Bắc Hàn lúc này. Những người được phỏng vấn này không phải là bức tranh toàn cảnh. Trong những năm tới, có lẽ chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về giai đoạn khó khăn này\”, ông nói.

Khi chúng tôi kiểm tra lần cuối với những người được phỏng vấn, thông qua Daily NK, tất cả họ đều bình an vô sự.