- Minh Đăng
21 tháng 9, 2023
Rupert Murdoch cùng James (phải) và Lachlan (trái) (ảnh: John Phillips/Getty Images)
“Con khủng long” khổng lồ của đế chế truyền thông Fox and News Corporation với sức ảnh hưởng khuynh đảo nước Mỹ lẫn thế giới – ông Rupert Murdoch 92 tuổi – sẽ nghỉ hưu khỏi hội đồng quản trị, theo thông báo của hai công ty vào sáng Thứ Năm 21 Tháng Chín 2023.
Con trai của ông, Lachlan Murdoch, trở thành giám đốc điều hành duy nhất cai quản đế chế truyền thông toàn cầu mà Rupert Murdoch đã xây dựng từ một tờ báo địa phương nhỏ ở Úc cách đây 70 năm.
Rupert Murdoch đã xây dựng đế chế Fox News trên khắp ba châu lục, tạo ra những ảnh hưởng nhất định đến các chuẩn mực và thị hiếu về báo chí, chính trị và văn hóa đại chúng tại khắp các nước sử dụng tiếng Anh và với những độc giả đọc báo tiếng Anh. Rupert Murdoch nổi tiếng là người làm báo táo bạo, sẵn sàng phá vỡ mọi thứ và sẵn sàng “đi với quỷ” nếu cần.
Những chiến thuật đó đã gây không ít rắc rối pháp lý và bị chỉ trích dữ dội, thậm chí bị khinh ghét, đặc biệt trong mùa bầu cử tổng thống năm 2020, khi Fox News ra rả những nói dối ủng hộ Donald Trump rồi sau đó quay sang đâm sau lưng Trump khi Trump thua cử. Fox News đã phải trả $787.5 triệu cho Dominion Voting và họ hiện vẫn còn dính vào nhiều vụ kiện trong đó có một vụ đòi bồi thường thiệt hại $2.7 tỷ.
Với việc tuyên bố nghỉ hưu của Rupert Murdoch, giới quan sát cho rằng viễn cảnh cuộc đại chiến gia đình giành quyền kiểm soát đế chế sau khi Rupert Murdoch chết vẫn tiếp tục lơ lửng; dù rằng, theo các điều khoản của quỹ tín thác kiểm soát cổ phần, mỗi người trong bốn người con lớn của ông Murdoch – Prudence Murdoch (1958; con của người vợ đầu Patricia Booker), Elisabeth Murdoch (1968; con của người vợ hai Anna Maria Torv), Lachlan Murdoch (1971; con của Anna Maria Torv), và James Murdoch (1972; con của Anna Maria Torv) – sẽ có quyền bỏ phiếu bình đẳng những gì liên quan tập đoàn sau khi Rupert Murdoch qua đời.
Việc ông Murdoch chọn Lachlan làm người kế nhiệm đã kéo theo sự rạn nứt lâu dài với cậu James Murdoch, người có khuynh hướng thiên tả hơn cha và anh trai Lachlan. James Murdoch và vợ, Kathryn, đã chỉ trích dữ dội chủ trương phủ nhận biến đổi khí hậu của Fox News (mà những kẻ cực hữu chưa bao giờ tin rằng biến đổi khí hậu là điều có thật, bất chấp vô số nghiên cứu khủng hoảng chứng minh). Theo The New York Times, những người thân cận với James Murdoch cho biết James đang có ý tìm cách lôi kéo hai chị bỏ phiếu cùng mình để giành quyền kiểm soát công ty.
Lachlan Murdoch, 52 tuổi, hiện nắm quyền kiểm soát toàn bộ tập đoàn truyền thông. Lachlan trở thành chủ tịch duy nhất của công ty mẹ Fox News, Fox Corporation, và News Corporation, chủ sở hữu của Wall Street Journal, New York Post và các tờ báo khác.
David Folkenflik, phóng viên truyền thông của NPR và là tác giả cuốn Murdoch’s World: The Last of the Old Media Empires, nói rằng: “Đây là cơ hội tốt nhất để Lachlan chứng minh với các nhà đầu tư và gia đình rằng ông ấy là lựa chọn tốt nhất cho tương lai”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy uy tín của Lachlan Murdoch vẫn không bằng bố mình – dưới mắt các nhà đầu tư.
Sinh ra ở London và lớn lên ở Mỹ từ năm 3 tuổi, Lachlan là một nhân vật nổi bật trong gia đình Murdoch. Từ năm 18 tuổi, Lachlan Murdoch đã bắt đầu vào công ty làm việc; và bốn năm sau, Lachlan điều hành tờ báo đầu tiên của mình ở Queensland, Úc. Năm 34 tuổi, Lachlan là giám đốc điều hành quyền lực thứ ba của News Corp, với quyền kiểm soát một số phân nhánh Fox TV ở Mỹ và tờ New York Post.
Năm 2005, sau khi đụng độ với nhân vật điều hành cực kỳ quyền lực Roger Ailes của Fox News, Lachlan trở về Úc cùng với người vợ Úc Sarah và con. Ở Úc, Lachlan thành lập công ty đầu tư tư nhân Illyria và phát triển danh mục truyền thông riêng. Lachlan Murdoch trở lại công ty gia đình vào năm 2014, sau sự vận động hành lang tích cực của ông bố Rupert.
Sự trở lại của Lachlan nhanh chóng đưa đương sự trở lại vị trí dẫn đầu, làm lu mờ địa vị của người em trai ôn hòa và trung dung hơn (James) cũng như của hai chị Prudence và Elisabeth. Sau khi một phần của đế chế Murdoch, 21st Century Fox, được bán cho Disney vào năm 2019, Lachlan được bổ nhiệm làm chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Fox Corporation.
Bằng cách nói rõ ý định truyền lại đế chế cho Lachlan với tư cách là người điều hành duy nhất, Rupert Murdoch, 92 tuổi, có thể hy vọng tránh được một cuộc cãi vã có thể gây ra cuộc chiến sứt đầu mẻ trán trong gia tộc sau khi ông qua đời. Tuy nhiên, rắc rối vẫn sờ sờ phía trước. Căng thẳng giữa Lachlan và James ồn ào đến mức tất cả không còn là chuyện kín trong gia đình Murdoch. Người ta còn biết hiện thời, cả Lachlan và James đều muốn kéo Elisabeth và Prudence về phe mình.
Theo đánh giá của giới quan sát, Lachlan Murdoch có phong cách lãnh đạo cũng như những mối quan hệ chính trị phù hợp với phong cách của cha ông; trong khi James và Elisabeth theo đường lối ôn hòa. Trong khi James không ủng hộ đường hướng cực đoan của Fox News thì Lachlan muốn lan rộng quan điểm chính trị cực hữu, như một phần trong “cuộc cách mạng” “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” của Donald Trump. Dù vậy, The Guardian cho rằng, sẽ là sai lầm nếu coi Lachlan là một chiến binh MAGA. Dù gì, Lachlan Murdoch, cùng với các chị và em mình, cũng được thụ hưởng một nền giáo dục ưu tú và một số giá trị tự do đi kèm.
Theo nhà báo truyền thông Michael Wolff trong cuốn sách mới The Fall: The End of Fox News and the Murdoch Dynasty, con cáo già truyền thông Roger Ailes (cựu chủ tịch kiêm CEO của Fox News) luôn tỏ ra khinh thường Lachlan (tốt nghiệp Princeton – trong khi Elisabeth học Vassar và James học Harvard). Wolff kể rằng trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016, Lachlan đã cất giấy vệ sinh in hình mặt Trump trong nhà và sau đó Lachlan nói với bạn bè rằng gia đình ông đã khóc (vì tức giận) khi Trump chiến thắng.
Tuy nhiên, cũng chính Lachlan đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa Tucker Carlson trở thành ngôi sao lớn nhất và cực đoan nhất của Fox News, ra sức bảo vệ Tucker Carlson kể cả khi Tucker bôi nhọ những người nhập cư và miệt thị họ rằng sự có mặt của họ khiến “nước Mỹ bẩn hơn” (“America dirtier”). Theo Wolff, Rupert Murdoch từng có lúc phàn nàn rằng Lachlan thậm chí muốn Tucker Carlson tranh cử tổng thống.
Tháng Tám 2023, Lachlan bị buộc phải trả hơn $800,000 phí pháp lý cho công ty Private Media của Úc sau khi ông từ bỏ vụ kiện phỉ báng chống lại phân nhánh Crikey của công ty này. Crikey đã gọi Lachlan là “kẻ đồng mưu không bị truy tố” trong cuộc bạo loạn tấn công trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ ngày 6 Tháng Giêng 2021.
Lachlan cũng dính líu đến vụ kiện của công ty hệ thống bầu cử Dominion, khiến Fox bị thiệt hại $786 triệu và dẫn đến sự tan nát sự nghiệp của Tucker Carlson. Trong tài liệu pháp lý, Dominion cáo buộc Lachlan đóng vai trò trung tâm trong việc cho phép những người dẫn chương trình Fox News phát những lời dối trá về máy bỏ phiếu Dominion trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Tài liệu mà Dominion thu được cũng cho thấy Lachlan Murdoch đóng vai trò quan trọng trong việc xác định động lực chính trị của Fox News có lợi cho Trump. Người ta cáo buộc rằng Lachlan đã đi xa đến mức bày tỏ khó chịu và phàn nàn khi thấy chữ “anti-Trump” trong tiêu đề của một chương trình phát sóng tin tức. Tuy nhiên, như nhiều người đã biết, từ sau cuộc bầu cử 2020, mối quan hệ giữa Trump và gia đình Murdoch trở nên mờ nhạt.
Chưa ai có thể đoán Lachlan Murdoch sẽ lái con tàu Fox News theo hướng nào trong cuộc bầu cử 2024. Trước mắt, người ta quan tâm hơn đến cuộc so găng giữa Lachlan và James. Hai anh em chỉ cách nhau 15 tháng tuổi vốn đã không hòa thuận từ hồi còn nhỏ.
Cần nhắc lại, năm 2020, James – ủng hộ chiến dịch năm 2020 của Joe Biden và quyên góp tài chính cho Đảng Dân chủ – đã đột ngột đoạn tuyệt với công ty, với lý do có “những bất đồng về một số nội dung biên tập nhất định”. Chỉ riêng bất đồng quan điểm chính trị, chưa kể quyền lợi tài chính, đã cho thấy màn huynh đệ tương tàn trong gia đình Murdoch dường như khó tránh khỏi trong tương lai.
