16 tháng 10 2023
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ gặp ông Tập Cận Bình tại Trung Quốc trong tuần này nhằm tăng cường mối quan hệ đối tác được xây dựng giữa hai đối thủ chiến lược lớn nhất của Hoa Kỳ, theo Reuters.
Ông Putin sẽ tham dự Diễn đàn Vành đai và Con đường ở Bắc Kinh vào ngày 17-18/10, chuyến đi đầu tiên của ông ra khỏi Nga kể từ khi Tòa án Hình sự Quốc tế có trụ sở tại Hague ban hành lệnh truy nã ông vào tháng Ba về việc trục xuất trẻ em khỏi Ukraine.
Trung Quốc và Nga tuyên bố quan hệ đối tác “không giới hạn” vào tháng 2/2022 khi Putin đến thăm Bắc Kinh chỉ vài ngày trước khi ông gửi hàng chục nghìn quân vào Ukraine, gây ra cuộc chiến tranh trên bộ đẫm máu nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến thứ hai.
Hoa Kỳ coi Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh lớn nhất và Nga là mối đe dọa quốc gia lớn nhất trong khi Tổng thống Mỹ Joe Biden lập luận rằng thế kỷ này sẽ được xác định bởi một cuộc cạnh tranh hiện sinh giữa các nền dân chủ và chuyên chế.
Graham Allison, giáo sư tại Đại học Harvard và là cựu trợ lý bộ trưởng quốc phòng dưới thời Bill Clinton, nói với Reuters: “Trong thập kỷ qua, ông Tập đã xây dựng với nước Nga của Putin một liên minh không chính thức có hiệu quả nhất trên thế giới”.
“Mỹ sẽ phải đối mặt với một thực tế bất tiện là một đối thủ mang tính hệ thống đang trỗi dậy nhanh chóng và một siêu cường theo chủ nghĩa phục thù với kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới đang liên kết chặt chẽ để chống lại Hoa Kỳ.”
Tổng thống Biden đã gọi ông Tập là “nhà độc tài”, nói Putin là “kẻ giết người” và là một nhà lãnh đạo không thể tiếp tục nắm quyền. Bắc Kinh và Moscow đã chỉ trích ông Biden vì những nhận xét đó.
Kể từ sau chiến tranh Ukraine, Putin chủ yếu ở Nga, mặc dù ông đã đến thăm Iran vào năm ngoái để hội đàm với Lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei.
‘Không giới hạn’?
Từng là đối tác cấp cao trong hệ thống Cộng sản toàn cầu, ba thập kỷ sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, Nga hiện được coi là đối tác cấp dưới của một Trung Quốc Cộng sản đang trỗi dậy dưới thời Tập Cận Bình, nhà lãnh đạo quyền lực nhất của Trung Quốc kể từ Mao Trạch Đông.
Putin và Tập chia sẻ một thế giới quan rộng lớn, coi phương Tây là suy đồi và suy tàn giống như Trung Quốc thách thức quyền lực tối cao của Mỹ trong mọi lĩnh vực, từ điện toán lượng tử và sinh học tổng hợp đến gián điệp và sức mạnh quân sự cứng.
Nhưng ông Tập, người lãnh đạo nền kinh tế trị giá 18 nghìn tỷ USD, phải cân bằng mối quan hệ cá nhân chặt chẽ với Putin với thực tế phải đối phó với nền kinh tế trị giá 27 nghìn tỷ USD của Hoa Kỳ – vẫn là cường quốc quân sự mạnh nhất và giàu nhất thế giới.
Hoa Kỳ đã cảnh báo Trung Quốc không cung cấp vũ khí cho Putin khi Nga, nền kinh tế trị giá 2 nghìn tỷ USD, đang chiến đấu với các lực lượng Ukraine được Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu hậu thuẫn.
Alexander Gabuev, giám đốc Trung tâm Á-Âu Carnegie Russia, cho biết bối cảnh của cuộc chiến Ukraine khiến các giao dịch công lớn khó có thể xảy ra vào lúc này.
“Putin chắc chắn là khách mời danh dự”, ông Gabuev nói và cho biết thêm rằng hợp tác quân sự và hạt nhân sẽ được thảo luận.
“Đồng thời, tôi nghĩ Trung Quốc không quan tâm đến việc ký kết bất kỳ thỏa thuận bổ sung nào, ít nhất là một cách công khai, bởi vì bất cứ điều gì có thể được miêu tả là cung cấp thêm dòng tiền cho ngân quỹ và cỗ máy chiến tranh của Putin đều không tốt vào thời điểm này”.
Thêm vào sự phức tạp của hợp tác quân sự là sự không chắc chắn về số phận của Bộ trưởng Quốc phòng Lý Thượng Phúc, người đã không xuất hiện trước công chúng trong hơn sáu tuần.
Những người đứng đầu các tập đoàn năng lượng khổng lồ của Nga Gazprom (GAZP.MM) và Rosneft (ROSN.MM), Alexei Miller và Igor Sechin, sẽ tham gia cùng đoàn của Putin trong chuyến thăm của ông, các nguồn tin quen thuộc với kế hoạch nói với Reuters.
Nga muốn đạt được thỏa thuận bán thêm khí đốt tự nhiên cho Trung Quốc và có kế hoạch xây dựng đường ống Power of Siberia-2, đi qua Mông Cổ và có công suất hàng năm là 50 tỷ mét khối (bcm).
Hiện chưa rõ liệu thỏa thuận khí đốt – đặc biệt là giá cả và chi phí xây dựng nó – có được thống nhất hay không.
