- Tác giả,Anthony Zurcher
- Vai trò,BBC News, từ Washington
Donald Trump đã dành phần lớn thời gian của chiến dịch tranh cử tổng thống năm nay để nhìn lại, phản đối thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 của ông. Nhưng sau hậu trường, cựu Tổng thống và đội ngũ của ông đang cùng nhau vạch ra kế hoạch quyền lực, quyết tâm tránh những sai lầm của năm 2016.
Đối với những người thắc mắc ông Trump dự định làm gì nếu cử tri Mỹ đưa ông trở lại Nhà Trắng sau 12 tháng nữa, cựu Tổng thống đã giải thích tất cả.
Câu trả lời có trong những đoạn nhỏ trên trang web tranh cử của ông, trong các bài phát biểu vận động tranh cử và được những người mà ông đã giao phó để chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai của mình ghi lại.
Họ gọi kế hoạch này là Agenda47 – ám chỉ ông Trump sẽ trở thành tổng thống thứ 47 của nước Mỹ nếu ông đắc cử. Donald Trump được cho là sẽ giành được đề cử của Đảng Cộng hòa, điều sẽ giúp ông đấu với Tổng thống Joe Biden của Đảng Dân chủ vào tháng 11 tới.
Tám năm trước, khi ông Donald Trump tiến hành một kế hoạch tưởng chừng khó giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng, ông có ngân sách eo hẹp và một đội ngũ nhân viên nghèo nàn gồm những người ngoài chính trường và những kẻ bám đuôi.
Khẩu hiệu của Trump là “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Ông đã có một số chính sách đình đám, như xây tường biên giới và tạm thời cấm người Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ. Và ông có thái độ chống lại các nguyên tắc xã hội, diệt tận gốc những thứ gây hại.
Sau chiến thắng, ông Trump bắt đầu biến tầm nhìn chính trị rộng lớn của mình thành hành động – nhưng đạt được các kết quả khác nhau.
“Lệnh cấm người Hồi giáo” của ông đã nhiều lần bị tòa án bác bỏ, trước khi cuối cùng trở thành chính sách ở dạng giảm bớt. Cam kết xây dựng bức tường biên giới của ông đã bị chệch hướng bởi các vụ kiện và các đảng viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội.
Theo quan điểm của những người thân cận với ông Trump, đó là sự thất bại trong khâu chuẩn bị và thất bại về nhân sự.
Đó là những sai lầm mà họ không có ý định lặp lại nếu giành chiến thắng vào năm 2024.
Không lâu sau khi đọc bài phát biểu nhậm chức vào ngày 20/1/2017, ông Trump bước vào Phòng Bầu dục lúc 6h55 chiều cùng với Marc Lotter, phụ tá trong đội ngũ chuyển tiếp của mình.
Từ các cuộc thảo luận sau đó, ông Lotter nhanh chóng nhận ra rằng chính quyền không được trang bị để đối phó với việc “di chuyển một con tàu chính phủ cỡ Titanic”, ông nói với BBC.
Lần này, ông Lotter và những phụ tá kỳ cựu khác trong nhiệm kỳ tổng thống Trump đang đảm bảo rằng họ được chuẩn bị tốt hơn, ông nói, và họ đang vạch ra một kế hoạch.
“Đây là một cuốn sách chiến thuật. Đây là cách bạn thực hiện nó. Và đây, quan trọng nhất, là các lĩnh vực, địa điểm và vị trí mà bộ máy quan liêu theo chủ nghĩa tự do sẽ cố gắng ngăn cản bạn.”
Cuốn sách chiến thuật đó đã được tự đội ngũ tiết lộ trong suốt năm qua.
Một số tuyên bố của ông Trump có phần viển vông. Chính phủ của ông sẽ đầu tư vào ô tô bay và xây dựng các “thành phố tự do” trên các vùng đất trống của liên bang, nơi người Mỹ có thể sống và làm việc mà không cần phải tuân theo các quy định nặng nề.
Những tuyên bố khác đang gây tranh cãi, chẳng hạn như kế hoạch vây bắt những người vô gia cư và chuyển họ đến các trại lều bên ngoài các thành phố của nước Mỹ cho đến khi “các vấn đề của họ có thể được xác định”. Một số dự án trực tiếp tham gia vào các cuộc chiến văn hóa – ông Trump muốn các giáo viên trường công phải “nắm giữ các giá trị yêu nước”.
Cựu Tổng thống cũng tăng gấp đôi các chính sách bảo hộ, kêu gọi áp dụng “mức thuế cơ bản phổ quát” đối với tất cả hàng nhập khẩu, có thể được áp dụng đối với các quốc gia có hoạt động thương mại “không công bằng”.
Về vấn đề nhập cư, ông muốn khôi phục chính sách bắt những người nhập cư không có giấy tờ ở lại Mexico trong khi họ xin tị nạn. Ông cũng kêu gọi chấm dứt tự động quyền công dân đối với con cái của những người nhập cư không có giấy tờ sinh ra trên đất Mỹ.
Ông cam kết cắt “hàng trăm tỷ USD” viện trợ quốc tế của Mỹ và chấm dứt chiến tranh ở Ukraine trong quá trình này. Theo các kênh truyền thông đưa tin, ông đang dự tính việc Mỹ rút khỏi Nato hoặc ít nhất là thu hẹp lại sự tham gia của Mỹ vào hiệp ước phòng thủ xuyên Đại Tây Dương.
“Mối đe dọa lớn nhất đối với nền văn minh Phương Tây ngày nay không phải là Nga”, Trump nói trong một video hồi tháng Ba: “Có lẽ đó là, hơn bất cứ ai khác, chính chúng ta và một số người ghê tởm, ghét nước Mỹ đại diện cho chúng ta.”
Theo ông Lotter, vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự năm 2024 của ông Trump sẽ là năng lượng – tăng nguồn cung để giảm hóa đơn hộ gia đình.
Theo quan điểm của ông, giá năng lượng cao hơn là lí do đằng sau tình trạng lạm phát đã tàn phá những năm đầu của nhiệm kỳ tổng thống Biden.
“Việc mở các nguồn cung và gửi tín hiệu tới thị trường cũng như các công ty năng lượng rằng chúng tôi đang mở cửa kinh doanh trở lại sẽ thực sự giúp giá năng lượng bắt đầu giảm trong dài hạn.”
Những chính sách này thể hiện nỗ lực lớn của ông Trump nhằm tái tạo Đảng Cộng hòa theo hình ảnh của chính ông.
Chủ nghĩa bảo thủ của George W Bush, John McCain và Mitt Romney – những ứng cử viên tổng thống của đảng này trong 4 cuộc bầu cử trước chiến thắng của ông Trump năm 2016 – đã bị quét sạch.
“Đảng đã phát triển, không có cách nào khác để nói điều đó”, Bryan Lanza, chiến lược gia của Đảng Cộng hòa có liên quan đến chiến dịch tranh cử của Trump, cho biết. “Bây giờ chúng ta là đảng của thuế quan. Ai có thể đoán trước được điều đó?”
Ông Lanza nói, Đảng Cộng hòa mới kết hợp chủ nghĩa bảo thủ với chủ nghĩa dân túy nhằm thu hút cử tri thuộc tầng lớp lao động, bao gồm cả những người lao động có quan hệ truyền thống với Đảng Dân chủ. Chính sách nhập cư, thương mại và đối ngoại hạn chế được hậu thuẫn bởi “sức mạnh” của Mỹ là những phần cốt lõi của chương trình nghị sự hiện nay.
Thông tin về cuộc bầu cử Mỹ năm 2024
Nhiều đề xuất của ông Trump sẽ cần đến sự trợ giúp của đạo luật đã được Quốc hội thông qua, hiện đang bị kiểm soát một phần bởi các đảng viên Đảng Dân chủ phản đối kịch liệt các kế hoạch của ông. Những vấn đề khác, chẳng hạn như chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, có thể vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ và chắc chắn sẽ bị thách thức trước tòa án.
Tuy nhiên, có một số điều nằm trong khả năng ban hành của ông với tư cách là nhà điều hành nếu ông muốn – và nếu ông có đội ngũ phụ tá trung thành và nhân viên chính phủ để thực hiện công việc. Và đó là một mảnh ghép mà ông Trump đã chuẩn bị giải quyết từ khá lâu.
Vào tháng 10/2020, ngay trước khi bị bỏ phiếu bãi nhiệm, ông Trump đã ban hành lệnh hành pháp tạo ra một loại công chức mới. Những vị trí “Bảng F” này là những vai trò hoạch định chính sách cấp cao mà theo truyền thống thường được đảm nhiệm bởi các quan chức chính phủ chuyên nghiệp. Theo lệnh của ông Trump, giờ đây họ có thể bị sa thải và bị thay thế bởi tổng thống và các nhân viên chính trị cấp cao của ông.
Trên thực tế, lệnh sẽ cho phép một tổng thống sa thải hàng ngàn nhân viên chính phủ và thay thế họ bằng những người trung thành với chính phủ.
Tổng thống Joe Biden đã nhanh chóng hủy bỏ lệnh này, nhưng ông Trump hứa rằng việc thực thi lại lệnh này sẽ là một trong những hành động đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống mới của ông. Trong các video vận động tranh cử và trong các bài phát biểu trước công chúng, ông Trump khoe khoang về những gì sự thay đổi sẽ đạt được.
Ông sẽ “tìm kiếm và loại bỏ những kẻ cấp tiến, cuồng nhiệt và những người theo chủ nghĩa Mác đã thâm nhập vào Bộ Giáo dục liên bang,” ông phát biểu trong một video hồi tháng Giêng.
“Chúng ta sẽ thông qua những cải cách quan trọng khiến mọi nhân viên trong cơ quan hành pháp đều có thể bị Tổng thống Mỹ sa thải”, Trump nói trong cuộc biểu tình ở Nam Carolina năm ngoái: “Nhà nước ngầm phải và sẽ bị khuất phục.”
Đằng sau bộ máy tranh cử của ông Trump là một số tổ chức được giao nhiệm vụ đảm bảo đạt được tầm nhìn của ông.
Với những cái tên như Trung tâm Đổi mới nước Mỹ và Viện Chính sách nước Mỹ trên hết – nơi ông Lotter làm việc – những tổ chức này, phần lớn do các cựu quan chức cấp cao của Trump điều hành, đang đưa ra các giấy tờ và tài liệu quan điểm có thể đưa ra kế hoạch chi tiết để thực hiện các chính sách mà ông Trump vạch ra trong năm qua.
Viện Đối tác Bảo thủ, liệt kê cựu Chánh văn phòng Trump Mark Meadows là “đối tác cấp cao”, tuyển dụng, đào tạo và tìm việc làm cho những người có thể tham gia chính quyền tổng thống của Đảng Cộng hòa trong tương lai. Họ đã biên soạn một cơ sở dữ liệu về những người sẵn sàng thực hiện việc tái định hướng sâu rộng bộ máy quan liêu liên bang mà ông Trump hy vọng sẽ thực hiện được.
Đó là một diễn biến mà một số cựu trợ lý của ông Trump, những người sau này trở thành người chỉ trích ông, lo sợ.
Cassidy Hutchinson, người từng là trợ lý cấp cao của ông Meadows và làm chứng chống lại ông Trump tại phiên điều trần quốc hội ngày 6/1 vào năm ngoái, cho biết: “Nếu Trump đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, sẽ không có những người đứng đắn xung quanh ông ấy”.
Tuy nhiên, đối với những người ủng hộ Trump, một đội ngũ được bổ nhiệm và trợ lý sẵn sàng hơn sẽ có nghĩa là một nhiệm kỳ tổng thống của Trump ít hỗn loạn hơn và hiệu quả hơn trong việc điều chỉnh chính sách.
Ông Lotter hình dung ông Trump có thể trình bày chi tiết các kế hoạch của mình khi nhậm chức.
“Đây là 50 chính sách, 50 lệnh hành pháp và đây là 1.500 vị trí tôi dự định đảm nhận”, ông Lotter tưởng tượng ông Trump diễn thuyết. “Và đây là đề xuất lập pháp của tôi – để ổn định tình hình năng lượng, đảm bảo an ninh biên giới, giải quyết lạm phát.”
Những phát biểu như vậy là nguyên nhân mang lại hy vọng và sự lạc quan cho những người trung thành với Trump, nhưng việc đưa ra một chương trình nghị sự chi tiết cũng có thể tạo cơ hội cho đảng Dân chủ tấn công.
“Tôi nghĩ có cơ hội để xác định Trump và những người làm chính sách của ông ấy không chỉ hoàn toàn không có liên lạc mà còn quyết tâm từ chối phần lớn người Mỹ về vị trí hợp pháp của họ trong xã hội Mỹ”, Craig Varoga, cố vấn chính trị dân chủ và giảng viên phụ trợ tại Đại học Mỹ cho biết.
“Và trong một số trường hợp – ví dụ như quyền phá thai – [họ muốn] hình sự hóa những gì mà nhiều người coi là quyền tự do hợp lý.”
Nhà phân tích này cũng nói rằng có khả năng Trump sẽ thay đổi quyết định và loại bỏ tất cả các đề xuất chính sách mà các cố vấn của ông đã chuẩn bị.
Nhưng ông Lanza hạ thấp khả năng đó vì đội ngũ này quá hiểu ông Trump.
Chiến lược gia của Đảng Cộng hòa nói: “Những người này sẽ nhận được sự tin tưởng của Tổng thống khi tham gia chính quyền và họ sẽ theo dõi nội bộ về việc tạo ra tác động. Kế hoạch sẽ thay đổi theo thời gian chứ? Tất nhiên. Kế hoạch sẽ thay đổi.”
Đối với những nỗ lực của đảng Dân chủ nhằm tấn công chương trình nghị sự của ông Trump, ông Lanza tỏ ra bác bỏ, nói rằng những người chỉ trích cũng nói điều tương tự về những đề xuất tranh cử của cựu Tổng thống vào năm 2016.
“Nó khiến mọi người sợ hãi và bị khiêu khích, nhưng nó vẫn khiến mọi người lắng nghe thông điệp cốt lõi của Trump”, ông Lanza giải thích.
“Điều mà Trump thực sự làm tốt là ông ấy phá vỡ khuôn mẫu về cách bạn nghĩ rằng cử tri sẽ phản ứng với điều gì đó gây tranh cãi.”
Hình ảnh minh hoạ của Sarah Deshaut từ Visual Journalism Team
