27 tháng 11 2023
Giới chức Trung Quốc đang tiến hành điều tra nhằm vào một trong những ‘ngân hàng bóng tối’ lớn nhất Trung Quốc, tập đoàn đã cho các công ty bất động sản hàng đầu vay hàng tỷ USD.
Zhongzhi Enterprise Group (ZEG) có một nhánh quản lý tài sản, trong thời điểm đỉnh cao quản lý khối lượng giao dịch lên đến hơn một ngàn tỷ nhân dân tệ (139 tỷ USD).
Giới chức Trung Quốc nói họ đang điều tra cáo buộc “tội hình sự” nhằm vào tập đoàn này, trong một tuyên bố hồi cuối tuần rồi.
Động thái này diễn ra chỉ vài ngày sau tin tức ZEG đã tuyên bố vỡ nợ.
Tập đoàn này được cho đã báo với các nhà đầu tư trong một lá thư hồi tuần rồi rằng khoản nợ – lên đến 64 tỷ USD – đã vượt qua mức tài sản, hiện được ước tính vào khoảng 38 tỷ USD.
Trong khi giới chức nói họ đã “tiến hành các biện pháp cưỡng ép về mặt hình sự” nhằm vào “nhiều đối tượng tình nghi”, hiện vẫn chưa rõ những người này là ai, vai trò của họ trong công ty này là gì. Nhà sáng lập tập đoàn, tỷ phú Giải Trực Côn đã đột tử sau một cơn đau tim hồi năm 2021.
ZEG là một tập đoàn đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực ngân hàng ‘bóng tối’ (shadow banking) tại Trung Quốc, một thuật ngữ về một hệ thống những công ty cho vay, môi giới, và trung gian tín dụng nằm ngoài lĩnh vực ngân hàng truyền thống được quy định theo luật pháp. ‘Ngân hàng bóng tối’ không thuộc phạm vi giám sát của cơ quan chức năng, không chịu cùng các rủi ro, giới hạn vốn và tính thanh khoản như các ngân hàng truyền thống.
Ngành ‘ngân hàng bóng tối’ của Trung Quốc được định giá khoảng 3.000 tỷ USD. Lĩnh vực này cung cấp ‘mạch sống’ tài chính cho lĩnh vực tài sản của Trung Quốc. Một ngành nghề từng rất phát triển này đã bị tác động từ việc siết chặt tín dụng nghiêm trọng, khiến một vài tập đoàn lớn nhất đứng trên bờ vực sụp đổ tài chính.
“Trong một vài thập niên qua, Trung Quốc đã chạy theo loại bong bóng bất động sản này – và để tạo bong bóng này, hoặc giúp quốc gia này tăng tốc độ phát triển, lĩnh vực vày cần được cấp vốn. Vì vậy họ nhận được ngày càng nhiều tiền từ các nhà đầu tư cá nhân, mang lại một tỷ suất đầu tư rất, rất, rất cao. Và chuyện này có hiệu quả trong một khoảng thời gian bởi vì giá tài sản tăng lên và mọi người ai nấy đều hưởng lợi,” Andrew Collier, chuyên gia về ngân hàng ‘bóng tối’ từ Orient Capital Research nói.
Việc cho vay không chính thống này đã luôn tồn tại trong nền kinh tế Trung Quốc, nhưng lĩnh vực ngân hàng ‘bóng tối’ khởi sắc sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, khi nguồn tín dụng trở nên khan hiếm.
Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc phát triển chậm lại và một cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản, ông Collier nói vấn đề tại ZEG có thể là khởi đầu cho một vấn đề khác lớn lao hơn: “Chuyện này sẽ lan rộng sang các hình thức ngân hàng ‘bóng tối’ khác và có khả năng lan đến những ngân hàng thật sự.”
Các công ty phát triển bất động sản đang gặp khó khăn của Trung Quốc đang gánh khoản nợ lên đến 30% lượng vốn của những ngân hàng Trung Quốc.
“Phải mất nhiều thời gian để đảo ngược tình hình,” ông Collier nói.
Những diễn biến mới nhất tại ZEG đã làm gia tăng các mối quan ngại về biến động sâu xa hơn tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, theo sau sự sụp đổ của tập đoàn phát triển bất động sản Evergrande và gần đây là bất ổn tài chính tại Country Garden.
Lĩnh vực bất động sản của Trung Quốc chiếm đến một phần ba sản lượng kinh tế, bao gồm nhà ở, dịch vụ cho thuê và trung gian, cũng như vật liệu xây dựng, và các ngành công nghiệp tạo ra sản phẩm được dùng trong các căn hộ.
Các chỉ số mới nhất cho thấy nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng 4,9% trong ba tháng từ tháng 7 đến tháng 9, chậm hơn quý trước đó, khi tốc độ phát triển kinh tế đạt được là 6,3%.
