Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi) và đồng nhiệm Philippines Enrique Manalo đã điện đàm hôm 20/12/2023 về tình hình Biển Đông. Ông Vương Nghị nhấn mạnh đến « ưu tiên tuyệt đối là xử lý và kiểm soát đúng đắn tình hình trên biển hiện nay », đồng thời cảnh cáo mọi tính toán sai lầm từ phía Manila.
Đăng ngày: 21/12/2023
Theo Reuters, hiện chưa rõ bên nào khởi xướng cuộc điện đàm. Tuy nhiên, thông cáo của bộ Ngoại Giao Trung Quốc cho biết ông Vương Nghị cảnh báo nếu Philippines tính toán sai hoặc bắt tay với các thế lực bên ngoài « có ác ý », Trung Quốc sẽ bảo vệ quyền lợi của mình và « kiên quyết đáp trả ».
Phát biểu của ông Vương Nghị ngụ ý nói đến Hoa Kỳ, quốc gia đồng minh có Hiệp ước phòng thủ chung với Philippines từ năm 1951. Hai nước không ngừng thắt chặt hợp tác quân sự trong thời gian gần đây, đặc biệt là Manila đã cho phép quân đội Mỹ tiếp cận thêm nhiều căn cứ của Philippines.
Ngoài Mỹ, chính quyền tổng thống Marcos Jr cũng tăng cường hợp tác quân sự với Nhật Bản. Theo thông cáo của bộ Quốc Phòng Philippines, chỉ huy quân đội hai nước có cuộc họp ngày 21/12 và trao đổi về « những vấn đề cấp bách đối với an ninh trong vùng » và việc cần phải xây dựng một liên minh chống mọi hành động xâm lược, kể cả ở Biển Đông.
Trước đó, Tokyo đã giao cho Manila hệ thống radar giám sát trên không đầu tiên, trong tổng số 4 hệ thống được hai nước nhất trí hồi năm 2020. Đây là lần đầu tiên Nhật Bản giao cho nước ngoài một hệ thống quốc phòng hoàn chỉnh kể từ khi nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí vào năm 2014.
Theo bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Gilberto Teodoro, hệ thống giám sát có khả năng phát hiện chiến đấu cơ và tên lửa tiến gần sẽ góp phần tăng cường năng lực phòng thủ của Philippines trước những mối đe dọa ngày càng gia tăng ở Biển Đông.
Tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông giữa Bắc Kinh và Manila trở nên căng thẳng trong những tháng gần đây. Tầu hải cảnh và tầu dân quân biển Trung Quốc bị Manila, Washington và nhiều nước phương Tây tố cáo liên tục quấy rối, hành xử nguy hiểm đối với tầu Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này. Ngày 20/12, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines nhấn mạnh « không một nước nào trên thế giới » ủng hộ những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc.
Trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông, tổng thống Philippines Marcos Jr đã thông qua ngân sách kỷ lục cho năm 2024, lên thành 103,36 tỉ đô la, được dành chủ yếu cho chống nghèo đói, kích thích tăng trưởng kinh tế và bảo vệ biên giới.
