Sau nhiều tuần lễ đàm phán gay go và đã bốn lần bị hoãn liên tiếp, cuối cùng hôm 22/12/2023, nghị quyết về Gaza đã được Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc thông qua với 13 phiếu thuận. Nga và Mỹ vắng mặt. Trong văn bản cuối cùng, các bên đã tránh sử dụng cụm từ « ngừng bắn » như Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất đề xuất, mà chỉ đòi « cho phép và tạo điều kiện để lập tức đưa viện trợ nhân đạo » vào Gaza một « cách an toàn và không bị cản trở ».
Đăng ngày: 23/12/2023
Thông tín viên RFI, Carrie Nooten từ trụ sở Liên Hiệp Quốc tại New York tường trình:
« Như vậy là không có lệnh ngừng bắn, mà chỉ đòi hỏi những “biện pháp khẩn cấp” để tạo điều kiện đưa viện trợ nhân đạo nhiều chừng nào tốt chừng nấy vào Gaza. Bước kết tiếp là “tạo những điều kiện dẫn đến một thỏa thuận đình chiến lâu bền”.
Các nhà ngoại giao tại đây nhắc nhở là từ 10 ngày qua, hàng trăm xe vận tải chở hàng viện trợ nhân đạo đang túc trực sẵn ở cửa khẩu Rafah. Tất cả đã tập trung về đây để có thể đưa được tối đa các khoản viện trợ qua ngả này. Liên Hiệp Quốc sẽ đóng một vai trò rất tích cực trong công tác chuyển hàng viện trợ đến dân cư ở Gaza. Các bên sẽ phải quy định những thể thức vận hành và tổng thư ký Liên Hiệp Quốc sẽ nhanh chóng chỉ định một điều phối viên để quán xuyến mọi việc.
Tất cả tạo cho Liên Hiệp Quốc có vai trò lớn hơn trọng hơn để giải quyết nút thắt này cho dù Ai Cập và Israel vẫn có tiếng nói quyết định ở khu vực cửa khẩu Rafah. Trọng lượng của Liên Hiệp Quốc sẽ lớn hơn so với hồi trước loạt tấn công hôm mồng 7 tháng 10 vừa rồi, khi đó dải Gaza đã bị Israel phong tỏa.
Các nhà ngoại giao ở đây kỳ vọng là với tất cả những nhượng bộ chiều theo ý của Hoa Kỳ, giờ đây một khi đã đồng ý với văn bản này, Washington sẽ duy trì áp lực tối đa với Israel để thường dân Palestine ở Gaza không còn phải trả giá cho các cuộc đàm phán thương lượng giữa các bên nữa.
Lãnh đạo Liên Hiệp Quốc đã lập tức tỏ thái độ bất bình. Antonio Guterres đánh giá chiến dịch quân sự của Israel ngăn cản công tác phân phối viện trợ cho dân cư ở Gaza. Một lần nữa ông kêu gọi “ngừng bắn nhân đạo” ».
Hoa Kỳ giữ lập trường ủng hộ Israel
Nghị quyết được thông qua sau nhiều cuộc đàm phán gay gắt, đặc biệt là từ phía Hoa Kỳ. Washington quyết định vắng mặt không bỏ phiếu đồng thời từ chối bất kỳ lời kêu gọi ngừng bắn nào.
Thông tín viên RFI Loubna Analki giải thích vì sao Hoa Kỳ vắng mặt trong cuộc bỏ phiếu:
Với việc vắng mặt ở Hội Đồng Bảo An ngày hôm qua, Hoa Kỳ vẫn giữ lập trường quan điểm dù thế nào vẫn ủng hộ Israel và từ chối mọi kêu gọi ngừng bắn.
Nhiều lần được chất vấn về vấn đề này, Hoa Kỳ đều đưa ra lời biện minh giống như của Israel rằng ngừng bắn sẽ cho phép Hamas có cơ hội “trang bị vũ khívà chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới”.
Nhưng sự ủng hộ kiên định của Washington đang bắt đầu khiến Hoa Kỳ bị cô lậptrên trường quốc tế và ngay trong chính nước vì phần lớn người dân Mỹ đều ủng hộ lệnh ngừng bắn.
Trong những tuần gần đây, với số người thiệt mạng gia tăng và tình hình nhân đạo trở nên nguy kịch ở Gaza, chính quyền Biden đang rơi vào hoàn cảnh tế nhị. Đặc biệt là khi một số yêu cầu của Washington đã bị Israel từ chối, chẳng hạn như yêu cầu chuyển từ một chiến dịch quân sự quy mô lớn thành chiến dịch nhằm vào những mục tiêu cụ thể để bảo vệ dân thường.
Cho dù có những bất đồng về chính trị và quân sự, Washington vẫn duy trì sự ủng hộ, tiếp tục cung cấp vũ khí cho Israel và trong hậu trường vẫn tham gia vào các cuộc thương lượng để trả tự do cho các con tin.
Về phần mình, Đại sứ Palestine tại Liên Hiệp Quốc, ông Riyad Mansour đã hoan nghênh nghị quyết này là « một bước đi đúng hướng », nhưng đồng thời nhấn mạnh cần phải thiết lập một « lệnh ngừng bắn ngay lập tức ». Còn với Hamas, nghị quyết trên là « không đủ » và không « đáp ứng được với tình hình thảm khốc mà Israel đã gây ra ».
Ngay sau khi văn kiện được thông qua, Ngoại trưởng Israel, Eli Cohen đã khẳng định tuân thủ luật pháp quốc tế nhưng vẫn sẽ tiếp tục kiểm soát tất cả các chuyến hàng viện trợ nhân đạo gửi tới Gaza « vì lý do an ninh ».
