- Tác giả,David Gritten
- Vai trò,BBC News
Lãnh đạo tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố sẽ “phản ứng quyết liệt” vụ đánh bom nhằm vào đám đông trong dịp tưởng niệm sự kiện điệp viên lão luyện Qasem Soleimani bị Hoa Kỳ ám sát hồi 2020.
Các vụ tấn công ở Kerman miền nam Iran khiến 84 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương.
Số người tử vong được người đứng đầu cơ quan dịch vụ khẩn cấp của Iran điều chỉnh giảm xuống vào sáng thứ Năm từ con số 95 trước đó.
Hiện chưa có nhóm nào nhận trách nhiệm về vụ tấn công.
“Những kẻ phạm tội tàn độc cần phải biết rằng kể từ bây giờ chúng sẽ bị xử lý mạnh mẽ và chắc chắn sẽ có phản ứng gay gắt,” ông Khamenei nói trong một tuyên bố vào tối thứ Tư.
Người phó chính trị của Tổng thống Ebrahim Raisi, Mohammad Jamshidi, đổ lỗi cho Israel và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Mỹ nói họ không thấy dấu hiệu nào cho thấy Israel có liên quan và bác bỏ việc Washington có dính dáng.
Sự nghi ngờ đổ dồn vào phe ly khai Ả Rập và các nhóm thánh chiến dòng Sunni như nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS), những kẻ đã thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào dân thường và lực lượng an ninh ở nước này trong những năm gần đây.
Vào thời điểm xảy ra vụ tấn công, IS đã hân hoan nói về cái chết của tướng Iran Qasem Soleimani, người nắm lực lượng dân quân chiến đấu chống lại IS ở Iraq trong nhiều năm.
Soleimani từng được coi là nhân vật quyền lực nhất Iran sau lãnh tụ tối cao, trước khi ông ta bị giết chết trong cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Hoa Kỳ vào quốc gia láng giềng Iraq hồi năm 2020.
Cuộc tấn công hôm thứ Tư diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trong khu vực sau khi phó lãnh đạo của nhóm Palestine Hamas được Iran hậu thuẫn bị giết trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Israel ở Lebanon.
Đoạn băng hình do đài truyền hình nhà nước Iran phát sóng cho thấy khi đám đông đang tham gia một đám rước dọc theo con đường có các biểu ngữ có hình Qasem Soleimani thì vụ nổ xảy ra.
Người ta nghe thấy tiếng la hét và nhìn thấy cảnh mọi người sau đó hoảng loạn bỏ chạy sau vụ nổ đầu tiên.
Truyền thông Iran đưa tin quả bom đầu tiên phát nổ vào khoảng 15:00 giờ địa phương (11:30 GMT), cách nghĩa trang Vườn Tử vì Đạo (Garden of Martyrs) khoảng 700m xung quanh nhà thờ Hồi giáo Saheb al-Zaman, ở ngoại ô phía đông Kerman.
Vụ đánh bom thứ hai diễn ra khoảng 15 phút sau đó, cách nghĩa trang khoảng 1 km, nhắm vào những người đã bỏ chạy khỏi vụ đầu tiên, các tường thuật nói.
Thống đốc tỉnh Kerman nói với hãng thông tấn nhà nước Irna rằng cả hai vụ nổ đều xảy ra bên ngoài các chốt kiểm soát an ninh, và chính quyền chắc chắn rằng đó là do bom gây ra. Tuy nhiên, ông nói hiện chưa rõ là bom được kích nổ từ xa hay do những kẻ tấn công liều chết thực hiện.
Hãng thông tấn Tasnim theo đường lối cứng rắn và có liên hệ với Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, trước đó dẫn các nguồn tin nói rằng “hai túi đựng bom” rõ ràng là đã được kích nổ “bằng điều khiển từ xa”.
Tổ chức Trăng Lưỡi liềm Đỏ Iran cho biết trong số những người thiệt mạng có ít nhất một nhân viên y tế được cử đến hiện trường vụ nổ đầu tiên và bị trúng đạn ở vụ thứ hai.
Bộ trưởng Nội vụ Ahmad Vahid cho biết vụ nổ thứ hai khiến nhiều người thiệt mạng và bị thương nhất, đồng thời một cuộc điều tra đã được tiến hành để xác định ai đứng sau vụ tấn công.
Tổng thống Ebrahim Raisi gọi các vụ đánh bom là “hành động hèn nhát” được thực hiện bởi “những tên tội phạm căm thù Iran và tay sai của khủng bố và bóng tối”.
Cựu đại sứ Anh tại Iran, Rob Macaire, nói với BBC rằng hiện không rõ ai đứng sau vụ việc.
Tổng Thư ký LHQ António Guterres đã lên án mạnh mẽ vụ tấn công và bày tỏ “lời chia buồn sâu sắc tới gia đình tang quyến, người dân và chính phủ” Iran, người phát ngôn của ông cho biết.
EU nói họ lên án vụ đánh bom “bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất” và bày tỏ “tình đoàn kết với người dân Iran”, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi vụ tấn công là “gây sốc vì sự tàn ác của nó”.
Một số quốc gia vùng Vịnh và Thổ Nhĩ Kỳ đã lên án các vụ tấn công, và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gửi thông điệp chia buồn tới Tổng thống Iran.
Thủ lĩnh phong trào Hezbollah của Lebanon – nhóm vũ trang hùng mạnh giống như Hamas được Iran hậu thuẫn – cho biết các nạn nhân là “những người tử vì đạo đã chết trên cùng một con đường, sự nghiệp và trận chiến dẫn dắt bởi” Soleimani.
Là chỉ huy lực lượng Quds hoạt động ở nước ngoài của Lực lượng Vệ binh Cách mạng, Soleimani là kiến trúc sư của chính sách của Iran trên toàn khu vực.
Ông phụ trách các nhiệm vụ bí mật của Lực lượng Quds và cung cấp hướng dẫn, tài trợ, vũ khí, tình báo và hỗ trợ hậu cần cho các chính phủ đồng minh và các nhóm vũ trang, bao gồm Hezbollah và Hamas.
Tổng thống Hoa Kỳ vào thời điểm 2020 là Donald Trump, người đã ra lệnh tấn công bằng máy bay không người lái năm đó, từng mô tả Soleimani là “kẻ khủng bố số một ở bất cứ đâu trên thế giới” và cáo buộc rằng quân đội dưới sự chỉ huy của ông ta đã sát hại hàng trăm thường dân và quân nhân Mỹ trong hai thập kỷ trước.
Chính phủ Iran cáo buộc Hoa Kỳ thực hiện hành động khủng bố quốc tế và ra trái lệnh bắt giữ ông Trump cùng các quan chức khác.
